اطلاعات رسیده به ایران اینترنشنال حاکی است پاسخ مکتوب جمهوری اسلامی به متن پیشنهادی اتحادیه اروپا برای احیای برجام احتمالا نخواهد توانست رضایت طرفین اروپایی و خصوصا آمریکا را تامین کند.
بر اساس این اطلاعات، ایران راه حل پیشنهادی در خصوص مسائل پادمانی را پذیرفته است، اما همچنان بر گرفتن تضمین‌های اقتصادی اصرار دارد.
منابع ایران اینترنشنال می‌گویند اگر ایران به طور کلی راه‌حل اروپا در این زمینه را رد کرده باشد، شکست مذاکرات قطعی است.
بنابر اطلاعات اختصاصی ایران اینترنشنال، در متن نهایی اتحادیه اروپا که هفته گذشته در اختیار مقام‌های جمهوری اسلامی قرار گرفت، تلاش شده است تا به دو مطالبه اصلی ایران در خصوص احیای برجام پاسخ داده شود.
این دو مطالبه شامل مسائل پادمانی مربوط به ابعاد نظامی احتمالی برنامه هسته‌ای ایران و تضمین‌های اقتصادی برای انتفاع جمهوری اسلامی از احیای برجام بود.
مسائل پادمانی
یکی از مشکلات بر سر راه احیای برجام پرسش‌هایی است که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره یافته شدن اورانیوم غنی‌شده در سه مکان اعلام‌نشده از سوی ایران دارد.
ایران از ابتدای روی کار آمدن دولت ابراهیم رئیسی اصرار داشته است که در صورت حصول توافق برای احیای برجام، پرونده این سه سایت مختومه اعلام شود.
طرف‌های غربی همواره تاکید داشته‌اند که مسائل پادمانی بحثی فنی است که ایران باید با آژانس حل کند و نمی‌توان سرنوشت این پرسش‌ها را به مذاکرات احیای برجام که ماهیتی سیاسی دارد گره زد.
بر اساس گزارش‌ها، اتحادیه اروپا تلاش کرده است که این مشکل را با افزودن بندی به متن نهایی رفع کند.
بر اساس بند افزوده شده، در صورتی که ایران در ارائه پاسخ به پرسش‌های آژانس درباره سه سایت اعلام‌نشده همکاری کند و با آژانس به توافق برسد، طرف‌های غربی، آژانس را برای حصول توافق در این زمینه تشویق و از پایان مذاکرات برای مختومه شدن این پرونده حمایت خواهند کرد.
اخبار رسیده به ایران اینترنشنال حاکی است جمهوری اسلامی در پاسخی که شامگاه دوشنبه به اتحادیه اروپا ارائه کرد، با این پیشنهاد موافقت کرده است.
تضمین‌های اقتصادی
مشکل دیگری که بر سر راه احیای برجام قرار داشت مطالبه ایران مبنی بر اخذ تضمین برای سود بردن از فواید اقتصادی احیای برجام است.
مذاکره کنندگان ایرانی ابتدا اصرار داشتند دولت بایدن تضمین دهد که آمریکا دیگر از برجام خارج نخواهد شد. پس از آنکه این مطالبه با پاسخ منفی آمریکا روبه‌رو شد، ایران خواهان تضمین برخورداری ایران از منافع اقتصادی احیای برجام شد.
جمهوری اسلامی خواستار این بود که غرب تضمین دهد در صورت خروج احتمالی دولت آینده آمریکا از برجام، شرکت‌های خارجی طرف قرارداد با ایران از اعمال تحریم‌های احتمالی آینده مصون بمانند.
این خواسته نیز رد شد چون دولت بایدن نمی‌توانست درباره نحوه رفتار دولت‌های آینده آمریکا به ایران تضمین دهد.
منابع ایران اینترنشنال می‌گویند اتحادیه اروپا به ایران پیشنهاد کرد که بندی در متن توافق گنجانده شود که به ایران تضمین دهد تا زمانی که دولت بایدن در کاخ سفید است، در صورتی که اجرای برجام به دلایلی متوقف شود، شرکت‌های خارجی طرف قرارداد به مدت سه ماه بعد از توقف برجام، از تحریم‌های اقتصادی مصون بمانند؛ با اصرار ایران، این مدت به شش ماه و نهایتا به یک سال افزایش یافت.
در متن نهایی که اتحادیه اروپا هفته پیش به ایران ارائه کرد به ایران تضمین داده شده که تا زمانی که دولت بایدن در قدرت است، اگر اجرای برجام متوقف شود شرکت‌های خارجی که با ایران وارد توافق اقتصادی شده‌اند به مدت یک سال مشمول تحریم‌های آمریکا نخواهند شد؛ اتحادیه اروپا تاکید کرده که این متن، نهایی و غیر قابل مذاکره است.
اخبار رسیده به ایران اینترنشنال حاکی است ایران در پاسخ خود به اتحادیه اروپا این بند را نپذیرفته و خواستار تضمین‌های بیشتر شده است.
هنوز روشن نیست میزان مخالفت ایران با این بند چقدر است ولی به گفته منابع مطلع، اگر ایران مخالفت مبنایی با آن داشته باشد باید مذاکرات برجام را شکست‌خورده قلمداد کرد.
ایران به دنبال چیست؟
به گفته تحلیلگران، هر دو راه‌حل پیشنهادی اتحادیه اروپا به ایران تغییراتی شکلی در متن توافق است و هیچ کدام در عمل به مطالبات ایران پاسخ ماهوی نمی‌دهد.
در صورتی که ایران درباره مسائل پادمانی با آژانس به توافق می‌رسید، بدیهی است که طرف‌های غربی از آن حمایت می‌کردند. همچنین تا زمانی که بایدن در کاخ سفید است روشن است که به توافق خود با ایران پایبند می‌ماند.
به عبارت دیگر هر دو راه‌حل پیشنهادی اتحادیه اروپا عملا چیزی بیش از افزودن واضحات به متن توافق نبودند.
از این رو، به احتمال زیاد ایران با پذیرفتن پیشنهاد مربوط به مسائل پادمانی، توپ را در زمین آمریکا انداخته است تا مسئولیت شکست احتمالی توافق را متوجه دولت بایدن کند.
