واکنش‌های جهانی به حمله به سلمان رشدی و محکومیت گسترده ضربه به آزادی بیان
حمله به سلمان رشدی، نویسنده آمریکایی-بریتانیایی هندی‌تبار، با واکنش‌های گسترده بین‌المللی همراه شده و مقامات کشورها و اندیشمندان در نقاط مختلف جهان این اقدام را به عنوان حمله به آزادی بیان محکوم کردند.
پس از آنکه سلمان رشدی روز جمعه در مراسمی در ایالت نیویورک مورد ضربات چاقو قرار گرفت، اندرو ویلی، هماهنگ‌کننده فعالیت‌های این نویسنده، در بیانیه‌ای اعلام کرد که سلمان رشدی ممکن است در اثر این حمله یک چشمش را از دست بدهد.
او گفت که به اعصاب دست و کبد سلمان رشدی نیز آسیب جدی وارد شده و او در حال حاضر به دستگاه تنفس مصنوعی متصل است.
پلیس نیویورک اعلام کرد فرد مهاجم بازداشت شده هادی مطر نام دارد و ۲۴ ساله و اهل نیوجرسی است، اما هنوز انگیزه او برای حمله مشخص نشده است.
پلیس نیویورک گفت که فرد مظنون با چاقو دست‌کم یک چاقو به گردن و یک چاقو به شکم سلمان رشدی زده است.
در همین حال، رسانه‌های آمریکا گزارش دادند ضارب سلمان رشدی یک گواهینامه جعلی از خود با نام حسن مغنیه به همراه داشته که مشابه نام خانوادگی عماد مغنیه، از فرماندهان پیشین حزب‌الله لبنان است. عماد مغنیه در سال ۲۰۰۸ در دمشق کشته شده بود.
نیویورک پست نیز به نقل از منابع امنیتی گزارش داد بررسی‌های اولیه نشان می‌دهد فرد مهاجم به سلمان رشدی پیش‌تر در شبکه‌های اجتماعی مطالبی را در حمایت از جمهوری اسلامی، سپاه پاسداران و افراط‌گرایی شیعه منتشر کرده است.
جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا، حمله به سلمان رشدی را «هولناک» خواند و ضمن آرزوی بهبود برای او از کسانی که به نجات جان این نویسنده شتافتند قدردانی کرد.
امانوئل مکرون، رییس‌جمهوری فرانسه، گفت: «سلمان رشدی ۳۳ سال است که نماینده آزادی و مبارزه با تاریک‌اندیشی بوده و اکنون قربانی حمله نیروهای نفرت و بربریت شده است. مبارزه او مبارزه‌ای جهانی و متعلق به همه ما است. اکنون بیش از هر زمان دیگری در کنارش می‌ایستیم.»
بوریس جانسون، نخست‌وزیر بریتانیا، گفت: «از اینکه سلمان رشدی هنگام استفاده از حقی که هرگز نباید از دفاع از آن دست برداریم، چاقو خورد وحشت‌زده شدم.»
پریتی پتل، وزیر کشور بریتانیا، گفت: «از حمله به سلمان رشدی شکه شدیم. آزادی بیان یک ارزش مهم است و هیچ تلاشی برای تضعیف آن قابل تحمل نیست.»
ریشی سوناک، وزیر پیشین دارایی و نامزد نخست وزیری بریتانیا گفت: «از شنیدن خبر حمله به سلمان رشدی شوکه شدم، او قهرمان آزادی بیان و آزادی هنری است.»
وزیر فرهنگ بریتانیا نیز با ابراز وحشت از شنیدن خبر حمله به سلمان رشدی گفت: «این حمله هولناکی به یک غول ادبی و یکی از مدافعان بزرگ آزادی بیان است.»
وزیر بازرگانی بریتانیا نیز گفت: «آزادی بیان در گفتار و نوشتار، پایه و اساس یک جامعه دموکراتیک است و باید گرامی داشته شود. همانطور که سلمان رشدی گفت، ما باید به اندازه نوشتن از نویسندگان محافظت کنیم.»
مدیرعامل انجمن قلم آمریکا (پن) نیز در بیانیه‌ای با اشاره به اینکه که از شنیدن خبر حمله «وحشیانه و از پیش برنامه‌ریزی شده» به سلمان رشدی شوکه شده، گفت: «حمله به سلمان رشدی با هیچ حمله دیگری علیه یک نویسنده ادبی در خاک آمریکا قابل مقایسه نیست.»
تام کاتن، سناتور جمهوری‌خواه، گفت: «رهبران ایران چند دهه است که خواستار کشتن سلمان رشدی بوده‌اند. می‌دانیم که آنها برای ترور مقام‌های آمریکایی نیز تلاش می‌کنند. جو بایدن باید هر چه سریع‌تر مذاکرات احیای برجام را با این رژیم تروریست پاپان دهد.»
چاک شومر، رهبر اکثریت سنای آمریکا، حمله به سلمان رشدی را «تکان‌دهنده و وحشتاک» خواند و گفت این حمله به آزادی بیان و اندیشه است که دو ارزش اساسی برای آمریکا و موسسه چاتوآکوا محسوب می‌شود.
مارکو روبیو، سناتور جمهوری‌خواه آمریکا، گفت: «حکومت ایران برای هرکسی که سلمان رشدی را ترور کند جایزه تعیین کرده بود و امروز او را در آمریکا چاقو زدند. چرا بایدن هنوز در حال مذاکره با این تروریست‌ها در تهران است؟»
نیل گیمن، نویسنده سرشناس نیز با اشاره به اینکه از حمله به سلمان رشدی «شوکه و پریشان» شده، گفت: «رشدی مرد خوب و با استعدادی است و امیدوارم حالش خوب باشد.»
تسلیم نسرین، نویسنده سوئدی-بنگلادشی، گفت: «سلمان رشدی در غرب زندگی میکند و از ۱۹۸۸ تحت محافظت‌های شدید امنیتی بوده است. اگر به سلمان رشدی حمله شده، هر شخص دیگری نیز که منتقد اسلام است ممکن است هدف حمله قرار گیرد. من نگرانم.»
جی کی رولینگ، نویسنده بریتانیایی و خالق مجموعه هری پاتر، نیز گفت از شنیدن خبر حمله به سلمان رشدی حالش بد شده و ابراز امیدواری کرد رشدی بهبود یابد.
با این حال، محمد مرندی، مشاور تیم مذاکره کننده هسته‌ای جمهوری اسلامی، در واکنش به حمله به سلمان رشدی نوشت: «آیا در زمانی که در آستانه احیای توافق هسته‌ای قرار داریم ادعای ترور جان بولتون و سپس چنین حادثه‌ای، اتفاقی است.»
او افزود: «من برای نویسنده‌ای که به نفرت‌پراکنی و اهانت علیه اسلام و مسلمانان اشتغال دارد اشک نمی‌ریزم. او بازیچه قدرت‌های امپراطوری است که خودش را به عنوان نویسنده پسااستعمار جا زده است.»
از سوی دیگر، روزنامه کیهان که مدیر مسئول آن منصوب علی خامنه‌ای است در واکنش به حمله به سلمان رشدی مطلبی کنایه‌ای منتشر کرد که در آن دو نفر در مکالمه‌ای ساختگی این حمله را تمجید می‌کنند. یکی از این افراد به مهاجم « صد بارک الله» می‌گوید و دیگری ابراز امیدواری میکند که «گردن» سلمان رشدی قطع شود.
روح‌الله خمینی در ۲۵ بهمن سال ۱۳۶۷ فتوای قتل سلمان رشدی را صادر کرد.
بنیاد پانزده خرداد در سال ۱۳۹۱، مبلغ ۵۰۰ هزار دلار دیگر را به جایزه اجرای فتوای آیت‌الله خمینی برای قتل سلمان رشدی اضافه کرد و بدین ترتیب جایزه قتل را به سه میلیون و سیصد هزار دلار رساند.
روح‌الله خمینی در بخشی از این فتوا آمده بود: «به اطلاع مسلمانان غیور سراسر جهان می‌رسانم، مولف کتاب آیات شیطانی که علیه اسلام و پیامبر و قرآن، تنظیم و چاپ و منتشر شده است و همچنین ناشران مطلع از محتوای آن، محکوم به اعدام‌اند. از مسلمانان غیور می‌خواهم تا در هر نقطه که آنان را یافتند، سریعا آنها را اعدام کنند.»
خمینی در بخش دیگری نیز گفته که «اگر توبه کند و زاهد زمان هم گردد» این فتوا ثابت است و چنین تشبثاتی که با همیاری بعضی افراد به ظاهر مسلمان صورت می گیرد، تغییری در این حکم الهی نخواهد داد.
علی خامنه‌ای، رهبر کنونی جمهوری اسلامی ایران، نیز در سال ۱۳۸۳ فتوای فقهی روح‌الله خمینی را غیرقابل تغییر خواند.
در همان سال‌های ابتدایی صدور این فتوا، برخی از نهادهای دولتی در ایران برای کشتن سلمان رشدی جایزه تعیین کردند. هرچند بعدها مقام‌های جمهوری اسلامی گفتند که به‌طور مستقل طرحی برای کشتن سلمان رشدی ندارند.
«آیات شیطانی»، چهارمین کتاب سلمان رشدی است. او می‌گوید داستان این رمان به اشتباه برداشت شده و «رمان واقعا درباره مهاجران جنوب آسیا در لندن است.»
در بخشی از این کتاب، اشاره‌هایی به ماجرایی در صدر اسلام به نام «غرانیق» می‌شود. ماجرای غرانیق، در واقع شرح آیاتی است که ازسوی شیطان به پیامبر مسلمان القا می‌شود. سپس جبرئیل محمد را از وحی نبودن این آیات یا «شیطانی بودن» آنها مطلع میکند.