چند روز پس از افشای جزییات وام چین به ایران و تاکید ابراهیم رئیسی بر حتمی بودن اجرای پروژه راه‌آهن قم-اصفهان، روزنامه شرق از حضور بی سر و صدای چینی‌ها برای اجرای این طرح خبر داده و درباره «تله وامی» چین هشدار داد.
روزنامه شرق روز شنبه ۱۱ تیر با اشاره به سرمایه‌گذاری ۱۵ میلیارد یوآنی چین در طرح غیراقتصادی راه‌آهن سریع‌السیر قم - اصفهان، نسبت به «تله وامی» چین هشدار داد.
وضعیت موسوم به «تله وامی» یا «تله بدهی» به موقعیتی گفته می‌شود که در صورت عدم بازپرداخت بدهی، چین به عنوان کشور وام‌دهنده اقدام به فشارهای اقتصادی و سیاسی بر کشور وام‌گیرنده می‌کند.
جزییات وام ۱۵ میلیارد یوآنی چین به ایران چند روز پیش در خبرگزاری مهر فاش شد.
این خبرگزاری با انتشار نامه چند ماه پیش سازمان برنامه و بودجه به وزارت راه و شهرسازی، گزارش داد که شورای اقتصاد با فاینانس چین در پروژه راه‌آهن دوم قم به اصفهان موافقت کرده است.
بر اساس این نامه، وام چین به ایران مجموعا ۱۵ میلیارد و ۳۰۰ میلیون یوآن است که تاکنون حدود دو میلیارد یوآن واریز شده و بقیه آن قرار است تا سال ۱۴۰۳ پرداخت شود.
مبلغ بازپرداخت به علاوه سود این وام نیز بالغ بر ۲۱ میلیارد و ۸۸۱ میلیون یوآن است که تا سال ۱۴۰۸ باید برگشت داده شود.
به نوشته شرق، «البته چینی‌ها فکر همه چیز را کرده‌اند و برای پرداخت وام‌های بزرگ به کشورهای توسعه‌نیافته یا در‌حال‌توسعه یک راهکار معروف دارند؛ آنها در ازای اقساط وام‌هایشان نفت، گاز، سنگ‌های معدنی و منابع خام کشورهای فقیر را می‌گیرند.»
روزنامه شرق همچنین با اشاره به اینکه «حالا گویا بی‌سر‌و‌صدا چینی‌ها به ایران آمده و پروژه قطار پرسرعت قم- اصفهان را کلنگ زده‌اند» از قول کارشناسان حمل‌ونقل ریلی تاکید کرد: «بخش حمل مسافری راه‌آهن زیان‌ده است و در عوض پروژه‌های ترانزیتی بسیار مهم و درآمدزا مانند راه‌آهن رشت - آستارا و راه‌آهن چابهار به زاهدان زمین مانده‌اند.»
علیرضا صلواتی، مجری طرح‌های زیربنایی وزارت راه در استان اصفهان، به شرق گفت: پروژه تاکنون بارها عقب افتاده و قیمت یوآن با تاخیر در اجرای پروژه ۲۵ برابر شده و هزینه‌های اتمام طرح به طور چشمگیری بالا رفته است.
به گفته صلواتی، چینی‌ها برای اجرا و نظارت بر این پروژه به ایران آمده و مشغول کار شده‌اند.
خبرگزاری مهر در گزارش چند روز پیش خود نوشته بود محمد اسلامی، وزیر راه در دولت روحانی نیز بر اجرای این پروژه تاکید داشت اما برخی اعضای کمیسیون عمران مجلس اجرای آن را به صرفه نمی‌دانستند و خواهان توقف اجرای آن شده بودند.
محمود حشمتی، از مدیران پیشین شرکت راه‌آهن، نیز به شرق گفت: «در کشورهایی مانند ترکیه و عربستان که قطار پرسرعت راه افتاده میلیون‌ها گردشگر خارجی و توریست وجود دارد و مسئله توجیه اقتصادی دارد، اما در ایران مسیر قم به اصفهان تا چه اندازه توجیه اقتصادی دارد؟»
مهرداد تقیزاده، معاون سابق وزارت راه و شهرسازی، نیز به شرق گفت طرح راهاندازی قطار سریع‌السیر قم - اصفهان نزدیک ۱۶ سال است که مطرح بود اما به دلیل مشکلاتی که داشت، تا دو سال پیش هرگز از مرحله نقشهبرداری جلوتر نرفت.
به گفته او، «نیازی نبود ایران برای این کار خود را گرفتار بدهی سنگین به چینی‌ها کند و به راحتی میشد سرمایه مورد نیاز آن را با مدلهای شراکت در سرمایه‌گذاری و از طریق منابع داخلی تامین کرد.»
