حمله اسرائیل به راکتور خنداب؛ تایید آژانس از آسیب به تاسیسات هسته‌ای در ایران

ارتش اسرائیل بامداد جمعه اعلام کرد که شلیک مجموعه‌ای از موشک‌های بالستیک از خاک ایران به سمت اسرائیل را شناسایی کرده است. به دنبال این حمله، آژیرهای هشدار در شهر بئرشبع و چندین شهر دیگر در جنوب اسرائیل به صدا درآمد و سامانه‌های پدافند هوایی اسرائیل برای رهگیری موشک‌ها به حالت آماده‌باش کامل درآمدند.
به گفته ارتش اسرائیل، این موشک‌ها هم‌اکنون در مسیر خود به سمت خاک این کشور هستند و سامانه‌های دفاعی در تلاش برای مقابله با تهدیدات و انهدام موشک‌ها پیش از رسیدن به اهداف خود هستند. همزمان به شهروندان در مناطق مورد تهدید دستور داده شده است بلافاصله به پناهگاه‌ها پناه ببرند و تا اطلاع ثانوی در آنجا بمانند.
این تازه‌ترین دور از حملات موشکی حکومت ایران به اسرائیل در پاسخ به حملات هوایی ارتش اسرائیل به تاسیسات هسته‌ای و نظامی جمهوری اسلامی است. مقامات اسرائیلی هشدار داده‌اند که سطح تهدید علیه این کشور همچنان بالاست و احتمال حملات بیشتر در ساعات آینده وجود دارد.

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با انتشار بیانیه‌ای رسمی تایید کرد که این راکتور که همچنان در حال ساخت بود و هنوز به بهره‌برداری نرسیده بود، هدف حمله قرار گرفته است. آژانس تصریح کرد که در زمان حمله هیچ ماده هسته‌ای در این راکتور وجود نداشت و در نتیجه خطر نشت رادیولوژیک ایجاد نشد.

این حملات بخشی از عملیات گسترده اسرائیل در روزهای اخیر بوده است که چندین مرکز هسته‌ای در ایران را هدف قرار داده است. راکتور آب سنگین ایران در طراحی اولیه خود قادر به تولید پلوتونیوم برای استفاده احتمالی در تسلیحات هسته‌ای بود، هرچند جمهوری اسلامی همواره این موضوع را رد کرده است. طبق توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ با قدرت‌های جهانی، این راکتور بازطراحی شد تا خطر اشاعه هسته‌ای کاهش یابد و قلب راکتور خارج و با بتن پر شد. ایران به آژانس اطلاع داده بود که این راکتور قرار است در سال ۲۰۲۶ آغاز به کار کند.

آژانس در پستی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «اطلاعات آژانس نشان می‌دهد راکتور پژوهشی آب سنگین خنداب (اراک) که در حال ساخت بود، هدف حمله قرار گرفت. این راکتور عملیاتی نبود و مواد هسته‌ای در آن وجود نداشت، بنابراین اثرات رادیولوژیکی نداشته است.» راکتورهای آب سنگین از آب سنگین یا دوتریوم اکسید به عنوان کند کننده استفاده می‌کنند تا نوترون‌های پرسرعت آزادشده در فرآیند شکافت هسته‌ای را کند کنند.

آژانس که ابتدا اعلام کرده بود شواهدی از آسیب به تاسیسات تولید آب سنگین مجاور وجود ندارد، بعدتر در ارزیابی تکمیلی اعلام کرد که ساختمان‌های کلیدی این مرکز از جمله واحد تقطیر آسیب دیده‌اند. تصاویر ماهواره‌ای منتشرشده سوراخ بزرگی در سقف راکتور و نابودی برج‌های تقطیر تاسیسات آب سنگین را نشان می‌دهد.

ارتش اسرائیل هدف این حملات را نابودی بخش‌های کلیدی راکتور و جلوگیری از بازسازی آن برای استفاده در توسعه تسلیحات هسته‌ای اعلام کرد. اسرائیل مدعی است جمهوری اسلامی ایران عمدا بازطراحی این راکتور را به تاخیر انداخته تا از آن به عنوان ابزار فشار بر غرب استفاده کند.

این حملات همزمان با هدف قرار دادن دیگر مراکز هسته‌ای و نظامی ایران، از جمله تاسیسات غنی‌سازی نطنز و مراکز فناوری هسته‌ای اصفهان انجام شد. در نطنز زیرساخت‌های برق و بخش‌های بالای زمین نابود شده و آژانس اعلام کرد قطع ناگهانی برق احتمالا سانتریفیوژها را به شدت آسیب‌پذیر کرده است.

در همین حال، نخست‌وزیر اسرائیل بنیامین نتانیاهو با تاکید بر ادامه حملات گفت: «اگر [برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی] متوقف نشود، [حکومت] ایران می‌تواند ظرف مدت کوتاهی به سلاح هسته‌ای دست یابد.» در مقابل، عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، حملات اسرائیل را «عبور از خط قرمز جدید در حقوق بین‌الملل» خواند و بار دیگر ادعا کرد ایران به دنبال سلاح هسته‌ای نیست.

منابع نزدیک به حزب‌الله لبنان به شبکه‌های العربیه و الحدث گفته‌اند این گروه با توجه به ارزیابی خود از منافع ملی لبنان تصمیم گرفته است وارد درگیری نظامی در حمایت از حکومت ایران نشود. این منابع تاکید کرده‌اند که مشارکت حزب‌الله در چنین جنگی نیازمند توانمندی‌هایی است که به گفته آنها دیگر مانند گذشته در اختیار این گروه نیست.
به گفته این منابع، حزب‌الله جنگ احتمالی در حمایت از حکومت ایران را متفاوت از درگیری‌های پیشین با اسرائیل دانسته و گفته است: «ما وارد جنگ حمایتی جدید نخواهیم شد، زیرا ایران مانند حماس نیست و واکنش اسرائیل به چنین جنگی بسیار شدیدتر خواهد بود. علاوه بر این، ایران توان دفاع از خود در برابر اسرائیل را دارد.»
این در حالی است که حزب‌الله تاکنون سه بیانیه در واکنش به آغاز جنگ جمهوری اسلامی و اسرائیل صادر کرده که در آن‌ها صرفا جنگ علیه حکومت ایران و تهدیدات متوجه رهبر جمهوری اسلامی، علی خامنه‌ای، محکوم شده است. این گروه همچنان از اعلام صریح درباره ورود به جنگ در کنار حکومت ایران خودداری کرده و تنها روز گذشته اعلام کرد که هنوز وارد درگیری نشده است.

این منابع تاکید کردند که خامنه‌ای از حزب‌الله درخواست نخواهد کرد که در درگیری ایران و اسرائیل دخالت کند، زیرا می‌داند این مداخله تاثیرگذار نخواهد بود و جمهوری اسلامی خود را قادر به مقاومت می‌داند.

تصاویر ماهواره‌ای تازه که توسط خبرگزاری فرانسه منتشر شده حاکی است که ده‌ها فروند هواپیمای نظامی ایالات متحده از باند فرودگاه یکی از پایگاه‌های اصلی این کشور در قطر جابه‌جا شده‌اند. تحلیل‌گران معتقدند این اقدام احتمالا با هدف محافظت از این هواپیماها در برابر حملات هوایی احتمالی حکومت ایران صورت گرفته است. این تحرکات در حالی انجام می‌شود که تنش‌ها میان جمهوری اسلامی و آمریکا در منطقه به اوج رسیده است و مقام‌های پنتاگون در آماده‌باش کامل به سر می‌برند.