مطالب مرتبط
به گزارش خبرگزاری رویترز، وزارت خارجه چین چهارشنبه ۱۴ خرداد در واکنش به بیانیه روبیو گفت که آمریکا با این سخنان «بهشدت در امور داخلی چین دخالت کرده» و حقیقت را «بهطور مغرضانهای تحریف کرده است».
سخنگوی وزارت خارجه چین تاکید کرد دولت این کشور «سالها پیش درباره ناآرامیهای سیاسی اواخر دهه ۱۹۸۰ به جمعبندی روشنی رسیده است».
وزیر خارجه آمریکا سهشنبه در بیانیهای اعلام کرد: «ما شجاعت مردمان چین را که برای آزادیهای بنیادین خود جان باختند، گرامی میداریم. حزب کمونیست چین میکوشد واقعیتها را سانسور کند اما جهان هرگز آن واقعه را فراموش نخواهد کرد.»
در هنگکنگ، جایی که پیشتر هزاران نفر برای برگزاری مراسم شمعافروزی به مناسبت سالگرد سرکوب تیانآنمن در پارک ویکتوریا گرد هم میآمدند، نیروهای امنیتی به طور گسترده مستقر شدند و دستکم یک فعال دموکراسیخواه را بازداشت کردند.
برخی فعالان گفتند که طی هفته گذشته چندین بار از سوی پلیس امنیت ملی احضار یا در خیابانها تحت تعقیب قرار گرفتهاند.
همزمان، لای چینگته، رییسجمهوری تایوان، در سالگرد این واقعه نوشت: «بزرگداشت چهارم ژوئن فقط برای سوگواری تاریخ نیست، بلکه برای زنده نگه داشتن این حافظه است. حکومتهای اقتدارگرا میکوشند حقیقت را خاموش و تاریخ را فراموش کنند، اما جوامع دموکراتیک حقیقت را حفظ میکنند.»
کنسولگری استرالیا در هنگکنگ نیز با صدور بیانیهای اعلام کرد که این کشور همچنان متعهد به دفاع از حقوق بشر و آزادیهای اساسی است و در کنار دیگر کشورها، یاد قربانیان چهارم ژوئن را گرامی میدارد.
گروه «مادران تیانآنمن» هم با انتشار بیانیهای خواستار شفافسازی رسمی درباره آنچه در سال ۱۹۸۹ در پکن روی داد، شدند.
ژانگ شیانلینگ، مادر یکی از کشتهشدگان، در پیامی ویدیویی گفت: «عاملان آن کشتار یکی پس از دیگری درگذشتهاند اما مسئولیت پاسخگویی با حکومت فعلی است که ادامهدهنده همان نظام حاکم است.»
کشتار میدان تیانآنمن
در روزهای منتهی به چهارم ژوئن سال ۱۹۸۹، میدان تیانآنمن به مرکز اعتراضات دانشجویی در پکن تبدیل شد. هزاران دانشجو و شهروند چینیِ خواهان اصلاحات سیاسی، مقابله با فساد و تحقق دموکراسی، در این میدان بست نشستند که با دستور مقامهای حزب کمونیست، ارتش آزادیبخش خلق چین با تانک و گلوله به معترضان حمله کرد.
هیچ آمار رسمیای از شمار کشتهشدگان منتشر نشده اما تخمینها از مرگ چند صد تا چند هزار نفر حکایت دارد. دهها نفر نیز در پی این رویداد اعدام شدند.
از همان آغاز اعتراضات، مردم هنگکنگ با معترضان پکن ابراز همبستگی کردند و برخی حتی پیش از وقوع کشتار، به پایتخت چین سفر کردند تا حمایت خود را نشان دهند.
در پی سرکوب خونین، هنگکنگیها نخستین کسانی بودند که برای کمک و نجات مجروحان و فراریان داوطلب شدند. شبکهای زیرزمینی با نام «عملیات پرنده زرد» موفق شد حدود ۵۰۰ نفر از رهبران و معترضان در خطر را بهطور مخفیانه به هنگکنگ که در آن زمان مستعمره بریتانیا بود، منتقل کند.
از سال ۱۹۹۰، شهروندان هنگکنگ هر ساله در پارک ویکتوریا برای قربانیان تیانآنمن شمع روشن میکردند. مراسمی که تا سال ۲۰۱۹، با حضور گسترده مردم برگزار میشد و گاه شمار شرکتکنندگان در آن از ۱۸۰ هزار نفر فراتر میرفت.
با اعمال قانون امنیت ملی چین در هنگکنگ، این مراسم ممنوع شد اما یاد تیانآنمن همچنان در کشورهای مختلف زنده نگه داشته میشود.
آنکارا وعده داده است در بازسازی سوریه نقشآفرینی کند و زمینه بازگشت میلیونها آواره سوری ناشی از جنگ داخلی را فراهم آورد. همچنین، ترکیه ماه گذشته نقش مهمی در لغو تحریمهای آمریکا و اروپا علیه سوریه ایفا کرد.
این کشور از زمان سرنگونی بشار اسد، رییسجمهوری پیشین سوریه در آذر ۱۴۰۳ بهدست شورشیانی که برخی از آنها سالها از حمایت آنکارا برخوردار بودند، به یکی از متحدان کلیدی دولت جدید در دمشق تبدیل شده است. تحولی که به سلطه پنج دههای خاندان اسد بر سوریه پایان داد.
افزایش نفوذ ترکیه در دمشق موجب نگرانی اسرائیل شده و احتمال بروز رویارویی یا حتی درگیری میان این دو قدرت منطقهای در این کشور را بالا برده است.
گولر در پاسخ مکتوب به سوالات خبرگزاری رویترز گفت که ترکیه و اسرائیل - که تازهترین حملات هوایی خود به جنوب سوریه را سهشنبه شب انجام دادهاند - همچنان در حال انجام گفتوگوهایی برای کاهش تنش هستند تا از بروز حوادث نظامی ناخواسته در سوریه جلوگیری شود.
او تاکید کرد اولویت کلی ترکیه در سوریه حفظ تمامیت ارضی و وحدت این کشور و نیز «پاکسازی آن از تروریسم» است و افزود: «آنکارا در این مسیر از دمشق حمایت میکند.»
گولر گفت: «ما ارائه خدمات آموزش نظامی و مشاوره را آغاز کردهایم و همزمان گامهایی برای افزایش ظرفیت دفاعی سوریه برداشتهایم.»
او جزییات بیشتری درباره این گامها ارائه نکرد.
گولر که دو سال پیش به وسیله رجب طیب اردوغان، رییسجمهوری ترکیه، به عنوان وزیر دفاع منصوب شد، گفت هنوز برای بحث درباره احتمال خروج یا جابهجایی بیش از ۲۰ هزار نیروی ترکیهای مستقر در سوریه زود است.
آنکارا پس از چند عملیات فرامرزی در سالهای اخیر «علیه نیروهای کرد که آنها را تروریست میداند»، کنترل بخشهایی از شمال سوریه را در دست گرفته و دهها پایگاه در آن مناطق ایجاد کرده است.
گولر گفت: «ارزیابی مجدد این وضعیت تنها زمانی ممکن است که سوریه به صلح و ثبات برسد، تهدید تروریسم در منطقه بهطور کامل برطرف شود، امنیت مرزهای ما بهطور کامل تضمین گردد و بازگشت آبرومندانه مردمی که ناچار به فرار شدند، محقق شود.»
ترکیه که عضو ناتو است، در ماههای اخیر اسرائیل را متهم کرده با عملیات نظامی خود در سوریه مانع دستیابی این کشور به صلح و بازسازی میشود.
آنکارا همچنین از اواخر سال ۲۰۲۳ میلادی به شدت از حملات اسرائیل به غزه انتقاد کرده است.
با این حال، این دو قدرت منطقهای در حال کار پشت پرده برای ایجاد یک سازوکار کاهش تنش در سوریه هستند.
گولر این گفتوگوها را «جلسات فنی برای ایجاد سازوکار جلوگیری از درگیری و پیشگیری از حوادث ناخواسته یا درگیری مستقیم و همچنین تشکیل یک ساختار ارتباطی و هماهنگی» توصیف کرد.
او گفت: «تلاش ما برای تشکیل این خط و عملیاتی کردن کامل آن ادامه دارد اما نباید فراموش کرد که این سازوکار کاهش تنش به معنای عادیسازی نیست.»
