افزایش میانگین قد انسانها در طول قرن بیستم یکی از پدیدههای چشمگیر تغییرات زیستی انسان است. این روند که بهویژه در مردان نمود بیشتری داشته، پیامدهای گوناگونی برای سلامت بشر به همراه آورده که هم جنبههای مثبت و هم منفی را شامل میشود.
بر اساس گزارش تلگراف لندن در قرن بیستم، میانگین قد در بریتانیا به طور متوسط ۱۰ سانتیمتر افزایش یافتهاست. این افزایش همزمان با بهبود استانداردهای زندگی، از بین رفتن سوتغذیه کودکان و ریشهکن شدن بیماریهای عفونی شایع رخ دادهاست.
بررسی سوابق بهداشت عمومی تاریخی از دهها کشور نشان میدهد که با بهبود شرایط زندگی در ۱۰۰ سال گذشته، مردان با سرعتی دو برابر زنان، افزایش قد را تجربه کردهاند.
لوئیس هالسی، استاد دانشگاه روهمپتون که این مطالعه را رهبری کرده، میگوید: «در بریتانیا این بدان معناست که مردان بسیار بلند قدتر شدهاند، در حالی که زنان تنها کمی افزایش قد داشتهاند. بنابراین، اگر مردی با قد ۱۸۳ سانتیمتر از عصر حاضر به سال ۱۹۰۰ سفر میکرد، به احتمال زیاد در هر خیابانی که قدم میگذاشت، بلند قامتترین فرد به شمار میآمد.»
دلایل تفاوت افزایش قد در مردان و زنان
پروفسور هالسی این پدیده را نتیجه مستقیم انتخاب طبیعی داروینی میداند. او به اینکه زنان مردان بلند قدتر را ترجیح میدهند، اشاره میکند. مطالعات حتی نشان دادهاند که مردان بلندقدتر احتمالا فرزندان بیشتری خواهند داشت.
اما در مقابل، میانگین قد زنان در بریتانیا طی ۱۰۰ سال گذشته، از ۱۵۹ سانتیمتر به ۱۶۴.۴ سانتیمتر رسیدهاست که به گفته هالسی برای این موضوع هم دلایل تکاملی وجود دارد.
نخست اینکه مردان ترجیحی برای داشتن شریک بلند قدتر نشان نمیدهند، بنابراین در مورد زنان این ویژگی از طریق انتخاب طبیعی منتقل نمیشود.
همچنین او توضیح میدهد که نگهداری و تامین نیازهای یک بدن درشتتر و بلند قامتتر به مصرف انرژی بیشتری احتیاج دارد، اما بدن زنان از نظر بیولوژیکی برای حفظ انرژی برای فرآیند پرمصرف بارداری، زایمان و تغذیه کودک برنامهریزی شدهاست.
کشورهای پیشتاز در افزایش قد
هلندیها با میانگین قد ۱۸۲.۵ سانتیمتر برای مردان، بلندقدترین مردم جهان هستند. با این حال در قرن نوزدهم، هلندیها در واقع یکی از کوتاه قدترین جمعیتهای اروپایی بودند. در دهه ۱۸۶۰، میانگین قد سربازان هلندی ۱۶۵ سانتیمتر بود.
پژوهشگران دیدگاههای متفاوتی درباره دلایل افزایش چشمگیر قد هلندیها ارائه کردهاند. برخی این پدیده را به فرهنگ دوچرخهسواری گسترده در این کشور نسبت میدهند و گروهی دیگر، مصرف فراوان لبنیات را عامل اصلی میدانند.
پروفسور هالسی معتقد است افزایش میانگین قد جمعیتها ریشه در بهبود تغذیه کودکان دارد.
پژوهشی که در مجله نیچر منتشر شده، ارتباط مستقیمی بین این پدیده و ژنی به نام امسی۳آر کشف کردهاست. ژنی که در دوران کودکی با دریافت منظم و مداوم کالری کافی فعال میشود و میتواند فرایند افزایش قد را تسریع و تقویت نماید.
چالشهای سلامتی ناشی از افزایش قد
افزایش قد پیامدهای منفی نیز دارد. پژوهشها نشان میدهد که افراد بلند قدتر بیشتر در معرض ابتلا به انواع سرطانها قرار دارند. به عبارت دقیقتر، هرچه تعداد سلولهای بدن بیشتر باشد، احتمال اینکه برخی از این سلولها دچار جهش ژنتیکی یا خطاهایی شوند که به تشکیل تومور بینجامد، افزایش مییابد.
بر اساس مطالعهای تازه از دانشگاه کوئین مری لندن که با استفاده از دادههای ۸۰۰ هزار نفر از سراسر جهان انجام شده، افراد بلند قدتر بیشتر مستعد ابتلا به فیبریلاسیون دهلیزی (ضربان نامنظم قلب) هستند. همچنین ارتباطی بین قد بلندتر و مشکلات تیروئید و نوروپاتی (آسیب به اعصاب محیطی) وجود دارد.
جنبههای مثبت بلند قد بودن
در کنار چالشهای سلامتی، افزایش قد جنبههای مثبتی نیز به همراه دارد.پژوهشگران دریافتهاند که افراد بلند قامت احتمالا به دلیل داشتن مجاری گوارشی طولانیتر از تنوع بیشتری در میکروبیوم روده برخوردارند که میتواند طیف وسیعتری از میکروارگانیسمهای مفید را در خود جای دهد.
یافته مهمتر، کاهش خطر ابتلا به بیماریهای عروق کرونر قلب و سکته مغزی در افراد بلند قد است. تام ریچاردسون، پژوهشگر دانشگاه بریستول در این باره توضیح میدهد: «افراد بلند قامت معمولا پروفایل مطلوبتری از چربیهای خون و فشار خون پایینتری دارند. همچنین، قطر بزرگتر عروق خونی در آنها احتمال انسداد را کاهش میدهد.»
آیا روند افزایش قد ادامه خواهدداشت؟
یافتههای تازه پژوهشگران حاکی از آن است که روند افزایش قد که در طول قرن بیستم در بریتانیا و سراسر اروپا شتاب چشمگیری داشت، اکنون در حال کُندشدن است.
پروفسور هالسی در تحلیل این پدیده میگوید: «احتمال دارد جوامع پیشرفته از نظر تغذیهای به سقف نیازهای کودکان برای رشد قدی مطلوب رسیدهباشند.»
با این حال، هالسی معتقد است دو عامل میتواند به ادامه روند افزایش میانگین قد کمک کند. نخست، حل معضل چاقی کودکان که میتواند رشد قدی را محدود کند، و دوم، گرایش زنان نسل هزاره و نسل زد به انتخاب مردان بلندقدتر در برنامههای همسریابی که میتواند فشار تکاملی برای افزایش قد مردان ایجاد کند و شکاف قدی میان دو جنس را در نسلهای آینده عمیقتر سازد.
به گزارش رویترز، برنامه «برتری هوایی نسل آینده» قرار است جایگزین جنگنده اف-۲۲ رپتور ساخت شرکت لاکهید مارتین شود. این جنگنده جدید، سرنشیندار خواهد بود و در عملیاتهای رزمی در کنار پهپادها به کار گرفته میشود.
این موفقیت بوئينگ، پس از زنجیرهای از زیان سالانه، اعتصاب و سایر چالشها برای بوئینگ حاصل شد و موجب شد سهام بوئینگ پس از اعلام این خبر رشد کند.
سهام شرکت بوئینگ پس از شکست دادن لاکهید مارتین در این مناقصه حدود ۵ درصد افزایش یافت، در حالی که سهام لاکهید نزدیک به ۷ درصد کاهش یافت.
ایلان ماسک، وزیر کارآمدی دولت ترامپ، درباره اثربخشی جنگندههای سرنشیندار تردید دارد و پهپادهای ارزانتر را ترجیح میدهد.
ترامپ که در جریان این اعلام رسمی، نام این جنگنده جدید را F-47 اعلام کرد، به خبرنگاران گفت: «ما سفارش بزرگی دادهایم. نمیتوانیم قیمت را اعلام کنیم. اما متحدان ما مرتب تماس میگیرند و میخواهند این جنگنده را بخرند.»
برای بوئینگ که در سالهای اخیر هم در بخش تجاری و هم نظامی دچار مشکلات زیادی شده بود. این قرارداد یک پیروزی سرنوشتساز است و واحد تولید جنگندههای این شرکت در سنتلوئیس، ایالت میسوری را تقویت خواهد کرد.
این قرارداد توسعه مهندسی و تولید، ارزشی بیش از ۲۰ میلیارد دلار دارد، اما موفقیت بوئینگ در این مناقصه به معنای تولید این جنگنده و دریافت سفارشهایی به ارزش صدها میلیارد دلار در طول چند دهه آینده خواهد بود.
جزئیات طراحی این جنگنده همچنان محرمانه است، اما انتظار میرود ویژگیهایی مانند رادگریزی پیشرفته، حسگرهای پیشرفته و موتورهای نسل جدید داشته باشد.
ژنرال دیوید آلوین، رییس ستاد نیروی هوایی آمریکا گفت: «در مقایسه با اف-۲۲، جنگنده اف-۴۷ ارزانتر بوده، قابلیت انطباق بیشتری با تهدیدهای آینده دارد و تعداد بیشتری از آن در اختیار خواهیم داشت.»
برنامه برتری هوایی نسل آینده، بهعنوان یک «خانوادهای از سامانهها» طراحی شده که بر محور یک جنگنده نسل ششم شکل میگیرد تا در برابر رقبایی مانند چین و روسیه ایستادگی کند.
آلوین همچنین گفت که اف-۴۷ برد بسیار بیشتری نسبت به اف-۲۲ خواهد داشت، از پنهانکاری پیشرفتهتر و قابلیت نگهداری و پشتیبانی سادهتری برخوردار است.
پیروزی بزرگ
عملیات تجاری بوئینگ در حالی با مشکل مواجه شده که این شرکت تلاش میکند تولید پرچمدار خود، یعنی مکس۷۳۷ را به سطح مطلوب بازگرداند.
در عین حال، عملکرد ضعیف در قراردادهای نظامی مانند تانکرهای سوخترسان هوایی، پهپادها و جتهای آموزشی باعث فشار بر بخش دفاعی این شرکت شده است.
رومن شوایتزر، تحلیلگر موسسه تیدی کوین با اشاره به مشکلات بوئینگ به رویترز گفت: «این پیروزی، تقویت بزرگی برای شرکتی است که با هزینههای فراتر از بودجه، تاخیرهای زمانی و مشکلات اجرایی در دیگر برنامههای وزارت دفاع روبهرو بوده است.»
در سالهای اخیر، هزینههای مازاد در برنامه تانکر سوخترسان کیسی-۴۶ بیش از ۷ میلیارد دلار شده، و همچنین یک قرارداد دیگر با قیمت ثابت برای ارتقا دو فروند هواپیمای ریاستجمهوری به نام ایرفورس وان برای بوئینگ ۲ میلیارد دلار ضرر به همراه داشته است.
بوئینگ پس از بحرانهای متعدد، از جمله حادثه اضطراری در پرواز آلاسکا ایرلاینز با هواپیمای مکس ۷۳۷ در بهمن ماه ۱۴۰۲ که در آن چهار پیچ اصلی مفقود شده بود، تحت نظارت شدید قرار گرفته است.
در ژانویه، این شرکت بزرگترین زیان سالانه خود از سال ۲۰۲۰ به مبلغ ۱۱.۸ میلیارد دلار را گزارش کرد. این زیان به دلیل مشکلات در واحدهای اصلی شرکت و تبعات اعتصابی بود که تولید اکثر هواپیماهای آن را متوقف کرده بود.
بوئینگ در رقابت تحویل هواپیما از رقیب اروپایی خود، ایرباس عقب افتاده و بهخاطر اشتباهات متعدد مورد توجه نهادهای نظارتی و مشتریان قرار گرفته است. سازمان هوانوردی فدرال آمریکا در اوایل سال ۲۰۲۴ محدودیت سقف تولید ماهانه را برای آن اعمال کرد.
سناتور دموکرات، مارک کلی، که پیشتر خلبان رزمی نیروی دریایی آمریکا بوده، در بیانیهای گفت: «برنامهای با این سطح از پیچیدگی نیازمند نظارت دقیق است تا با تاخیر زمانی یا افزایش هزینه روبهرو نشود.»
شرکت لاکهید که اخیرا از رقابت برای تولید جنگنده نسل بعدی ناوپایه نیروی دریایی حذف شده بود، با توجه به شکست در این قرارداد مهم، با آیندهای نامعلوم در بازار جنگندههای پیشرفته روبهرو است.
لاکهید در بیانیهای اعلام کرد: «اگرچه از این نتیجه ناامید هستیم، اما اطمینان داریم که پیشنهادی رقابتی ارائه کردهایم. منتظر گفتوگوهای بیشتر با نیروی هوایی خواهیم بود.»
هرچند لاکهید همچنان میتواند به این تصمیم اعتراض کند، اما اعلام این قرارداد در یک کنفرانس خبری با حضور ترامپ، احتمال طرح عمومی اعتراض از سوی این شرکت دفاعی مستقر در مریلند را کاهش میدهد.
زلنسکی جمعه در یک نشست خبری با پتر پاول رییسجمهور چک گفت: «با تمام احترام، سازمان ملل از ما در برابر اشغال یا تمایل پوتین برای بازگشت محافظت نخواهد کرد.»
موضوع تضمینهای امنیتی مورد درخواست اوکراین برای پس از آتشبس احتمالی با روسیه، از موضوعات مورد بحث در هفتههای اخیر بوده است.
پنجشنبه، سران ستاد کل ارتش حدود ۳۰ کشور که آماده ارائه تضمینهای امنیتی به کییف هستند، در بریتانیا گرد هم آمدند تا درباره طرحی برای حفظ صلح در صورت آتشبس میان اوکراین و روسیه گفتوگو کنند. اما کرملین به این نشست واکنش نشان داد و آنچه را «برنامههای نظامیسازی» اروپا خواند، محکوم کرد.
حملات جدید روسیه به اوکراین
روسیه جمعه شهر اودسا در ساحل دریای سیاه را در جریان یکی از وسیعترین حملات پهپادی خود بمباران کرد که منجر به زخمی شدن سه نوجوان، آسیب به ساختمانهای مسکونی و تجاری، و وقوع آتشسوزیهای گسترده در سراسر شهر شد.
این حمله در شرایطی رخ داد که ایالات متحده در تلاش است تا توافقی برای صلح بین اوکراین و روسیه به دست آورد و به دنبال دستیابی به یک آتشبس است که مانع از حملات به زیرساختهای انرژی از سوی هر دو طرف شود.
دونالد ترامپ رییسجمهور آمریکا جمعه گفت که «بهزودی آتشبس کامل در جنگ روسیه و اوکراین خواهیم داشت.»
حضور رییسجمهور چک در اودسا قبل از حمله
پتر پاول که از حامیان سرسخت کییف محسوب میشود و برای تامین بیش از یک میلیون گلوله توپخانهای برای اوکراین تلاش کرده، درست پیش از حمله روسیه به اودسا در این شهر حضور داشت.
او که بعد از دیدار از اودسا با زلنسکی در کییف دیدار کرد، به خبرنگاران گفت که حدود ۲۰ دقیقه قبل از انفجارها، شهر را با قطار ترک کرده بود.
او اظهار داشت که این حمله نشان میدهد مذاکره با مسکو چقدر دشوار خواهد بود.
پاول گفت: «این بسیار بیرحمانه است که همزمان با اعلام آمادگی برای مذاکرات صلح یا آتشبس، حملهای گسترده به زیرساختهای غیرنظامی انجام گیرد. تعامل با چنین طرفی بسیار دشوار است.»
چندین موج حمله پهپادی
مقامات اعلام کردند که پهپادهای دوربرد در چندین موج به شهر حمله کردند و به زیرساختها، خانههای مسکونی، و ساختمانهای تجاری آسیب زدند و باعث بروز آتشسوزیهای متعدد شدند.
حدود ۲۵ خودرو در یک تعمیرگاه اتومبیل طعمه حریق شدند.
الکساندر کووالنکو، تحلیلگر نظامی، به رویترز گفت که روسیه در این حمله از تاکتیکهای جدیدی استفاده کرده است و پهپادهای خود را از ارتفاع بالاتر و با سرعت بیشتری به سمت اهداف هدایت کرده تا دفاع هوایی اوکراین را دچار مشکل کند.
او اظهار داشت که این یکی از «بزرگترین حملات» به اودسا از زمان آغاز تهاجم روسیه در فوریه ۲۰۲۲ بوده و «این یک اقدام برای ارعاب و ایجاد وحشت در میان غیرنظامیان بود.»
اتهامزنی متقابل روسیه و اوکراین
در تحولی دیگر در روز جمعه، روسیه و اوکراین یکدیگر را به حمله به یک ایستگاه بزرگ پمپاژ و اندازهگیری گاز در منطقه کورسک روسیه متهم کردند. این منطقه اخیرا عمدتا توسط نیروهای روسیه از کنترل اوکراین بازپس گرفته شده است.
مسکو ادعا کرد که اوکراین این تاسیسات را منفجر کرده و این اقدام را «عملی تروریستی» خواند. اما کییف اعلام کرد که نیروهای روسیه این منطقه را با توپخانه هدف قرار دادهاند و این حمله را «یک اقدام تحریکآمیز» دانست و هرگونه نقش داشتن در آن را رد کرد.
گفتگوهای صلح و تلاش برای آتشبس
روسیه و اوکراین در مذاکرات جداگانه با مقامات آمریکایی توافق کردهاند که آماده اجرای تعلیق حملات به زیرساختهای انرژی هستند، اما مسکو یک آتشبس جامع ۳۰ روزه را رد کرده است.
قرار است که هیئتهای نمایندگی اوکراین، ایالات متحده و روسیه، دوشنبه در عربستان سعودی برای بررسی جزئیات این توافق دیدار کنند.
