مطالب بیشتر
اسرائیل در روزهای اخیر حملات سنگینی را علیه حزبالله لبنان انجام داده است. در یکی از این حملات، ساختمانی هشتطبقه در بیروت با استفاده از بمبهای سنگرشکن کاملاً تخریب شد. هدف این عملیات، محمد حیدر، فرمانده بخش عملیاتی حزبالله بود.
حیدر از معدود فرماندهان ارشد حزبالله است که هنوز زنده است. این در حالی است که سایر فرماندهان ارشد این گروه، نظیر فؤاد شکر، فرمانده شاخه نظامی حزبالله، ابراهیم عقیل، جانشین وی، و علی کرکی، فرمانده جبهه جنوب، در حملات اخیر اسرائیل کشته شدهاند.
در حال حاضر، محمد حیدر و طلال حمیه، مسئول بخش امنیت خارجی حزبالله، از معدود فرماندهان ارشد باقیمانده این گروه هستند. آمریکا برای بازداشت طلال حمیه جایزهای ۷ میلیون دلاری تعیین کرده است. تصاویر او در کنار فؤاد شکر که چهار ماه پیش توسط اسرائیل کشته شد، نشان از جایگاه بالای او در ساختار حزبالله دارد.
کشته شدن تعداد زیادی از فرماندهان ارشد و حتی رهبران درجهیک حزبالله، همچون حسن نصرالله و هاشم صفیالدین، جانشین او، یک شکست بزرگ برای جمهوری اسلامی محسوب میشود. اما این شکست تنها بخشی از آسیبهایی است که جمهوری اسلامی در ماههای اخیر از اسرائیل متحمل شده است. عملکرد اسماعیل قاآنی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران، بهعنوان مسئول اصلی این شکستها، در مرکز انتقادات قرار دارد.
تحلیلگران معتقدند که اشتباهات استراتژیک قاآنی، هم برای گروههای نیابتی جمهوری اسلامی و هم برای خود نظام، فاجعهبار بوده است. او تصور میکرد که حمله حماس به اسرائیل در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ میتواند ضربهای مهم به این کشور وارد کند و موقعیت خود را نزد رهبری جمهوری اسلامی تقویت کند اما محاسبات او بهشدت اشتباه بود.
قاآنی تصور میکرد که حماس پس از حمله به اسرائیل میتواند گروگانهایی بگیرد و اسرائیل نیز همانند حملات گذشته، پس از چند هفته بمباران نوار غزه، وارد مذاکره برای آتشبس شود. این محاسبات اشتباه، یادآور تبادل گلعاد شالیط، سرباز اسرائیلی، با بیش از هزار زندانی فلسطینی در سال ۲۰۱۱ است اما شرایط این بار متفاوت بود. اسرائیل نهتنها رهبران و فرماندهان ارشد حماس، همچون اسماعیل هنیه، یحیی سنوار و صالح العاروی را از بین برد، بلکه تیپها و گردانهای نظامی این گروه را تا مرز نابودی پیش برد و دولت حماس در غزه را منهدم کرد.
تضعیف حزبالله و شکست محاسبات خامنهای و سپاه
جمهوری اسلامی پس از حمله هفتم اکتبر حماس، تلاش کرد حزبالله را نیز وارد درگیری با اسرائیل کند. در ابتدا، حزبالله با شلیک موشکها و راکتهایی به شمال اسرائیل، خوشبینی کاذبی در تهران ایجاد کرد. علی خامنهای و فرماندهان سپاه معتقد بودند که حزبالله با در اختیار داشتن بیش از ۱۵۰ هزار موشک، میتواند اسرائیل را دچار بحران کند اما اسرائیل با حملات سنگین، این محاسبات را نیز باطل کرد.
اسرائیل ابتدا هشدار داد که در صورت ادامه حملات، پاسخ سختی به حزبالله خواهد داد. فرماندهان حزبالله و سپاه، با اعتماد به برآوردهای خامنهای، این هشدارها را جدی نگرفتند اما اسرائیل با اقداماتی بیسابقه، از جمله انفجار پیجرها و کشته و مجروح کردن گسترده اعضای حزبالله نشان داد که توانایی مدیریت این تهدیدات را دارد. نیروی هوایی اسرائیل با استفاده از بمبهای سنگرشکن، حسن نصرالله و هاشم صفی الدین رییس شاخه نظامی این گروه را هدف قرار داد و آنها را به قتل رساند.
حالا کشتهشدن رهبران ارشد حماس و حزبالله، که مهمترین گروههای نیابتی جمهوری اسلامی در منطقه بودند، جمهوری اسلامی را در شرایط بیسابقهای قرار داده است. جمهوری اسلامی که این گروهها را بهعنوان سپر دفاعی خود میدید، اکنون با مواجهه مستقیم با اسرائیل روبهروست. از سوی دیگر، شکستهای اخیر، همزمان با پیروزی احتمالی دونالد ترامپ در انتخابات آمریکا، جمهوری اسلامی را در موقعیت دشوارتری قرار داده است. بشار اسد نیز از جنگ جمهوری اسلامی و حزبالله با اسرائیل فاصله گرفته و احتمال حمله اسرائیل به حشد شعبی دیگر گروه نیابتی جمهوری اسلامی نیز وجود داد.
شکستهای پیدرپی جمهوری اسلامی در مقابل اسرائیل، نشاندهنده ضعفهای ساختاری در استراتژیهای نظامی و محاسبات اشتباه فرماندهان آن است. عملکرد اسماعیل قاآنی و سایر فرماندهان سپاه، نهتنها گروههای نیابتی جمهوری اسلامی را تضعیف کرده، بلکه موقعیت خود نظام را نیز بهشدت متزلزل کرده است. در حالی که اسرائیل به حملات خود ادامه میدهد، جمهوری اسلامی با چالشهایی جدی در عرصه نظامی و دیپلماتیک روبهروست.
کاظم سپاسی آشتیانی، معاون امور صیانتی حوزههای علمیه در خصوص سرقت مبالغ کمک به لبنان به دست یک «طلبه» این ماجرا را تکذیب کرد.
آشتیانی روز سوم آذر با اشاره به مطرح شدن طلبهای به نام شمقدری ساکن استان البرز به عنوان فردی که این کمکها را در اختیار گرفته و فرار کرده، گفت چنین فردی در جمعآوی کمکها دخالتی نداشته است.
رسانههای ایران تاکنون اطلاعات بیشتری درباره این طلبه منتشر نکردهاند.
مقامهای جمهوری اسلامی در ماههای اخیر تبلیغات گستردهای را در زمینه «حمایت مردمی» از لبنان و فلسطین به راه انداختهاند.
محمد رضایی، عضو دفتر پاسخگویی به سوالات علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی روز ۲۸ آبان گفت بهترین راه کمک به غزه و لبنان، تحویل پول، طلا و اجناس مدنظر به دفتر خامنهای است.
نبیه بری، رییس پارلمان لبنان نیز روز ۱۳ آبان با اشاره به تحولات این کشور و دخالتهای جمهوری اسلامی به روزنامه واشینگتنپست گفت: «من انکار نمیکنم که ایران به حزبالله کمک میکند، حتی خود حزبالله نیز این را میگوید، اما اگر آمریکا به لبنان کمک کند، ما از ایران دستور نخواهیم گرفت.»
پیش از آن در روز نهم آبان محمد دهرویه، معاون کمیته امداد تهران، از «پویش ایران همدل با شعار لبنان تنها نیست» خبر داد و گفت که تاکنون ۱۹۷ میلیارد ریال کمک نقدی و غیرنقدی در استان تهران برای لبنان جمعآوری شده است.
در سالهای اخیر، در اعتراضات سراسری در ایران شعار «نه غزه نه لبنان جانم فدای ایران» از سوی معترضان سر داده شد.
بیشتر بخوانید: تسبیح خامنهای و «پتوی همدلی»؛ تلاش برای مردمی نشان دادن حمایت از لبنان و فلسطین
مهدی چمران، رییس شورای شهر تهران گفت طرح انتقال پایتخت در همه دولتها مطرح شده و به نتیجه هم نرسیده است. او با بیان اینکه برای اجرای این طرح شرایط متفاوتی همچون آب، زلزله، حوادث طبیعی و امکانات را باید در نظر گرفت، تاکید کرد که انتقال پایتخت در ایران عملی نیست.
چمران در جلسه روز چهارم آذر شورای شهر تهران درخصوص جلسه با دولت درباره انتقال پایتخت به خبرنگاران گفت: «جلسه مفصلی با دولت داشتیم، من هم به آنها گفتم مشابه این جلسه را در زمان تمام ریاست جمهوریها تجربه کردم، به نتیجه هم نرسید، چراکه چنین کاری برای تهران و ایران غیرعملی است.»
رییس شورای شهر تهران با بیان اینکه مهم است کدام شهر بهجای تهران انتخاب شود، گفت: «اینکه آنجا زلزله خیز هست یا نه؟ آب دارد یا نه؟ اگر از امکانات فرودگاه، هواپیما و جاده هم بگذریم باید بپرسیم وضعیت ادارات چه میشود؟»
پرویز سروری، نایبرییس شورای شهر تهران نیز با تاکید بر اینکه طرح انتقال پایتخت به نتیجه نخواهد رسید، گفت: «با انتقال پایتخت نهتنها مشکلات تهران رفع نمیشود، بلکه این مشکلات به محل جدید نیز انتقال داده میشوند.»
سروری با تاکید بر اینکه اکثر کشورهایی در این زمینه موفق بودهاند، پایتخت را نه منتقل، بلکه توزیع کردهاند، گفت: «این کشورها یک پایتخت سیاسی، یک پایتخت اقتصادی و یک پایتخت فرهنگی تشکیل دادهاند و مجموعه آنها توانسته قدری بار را از دوش مرکزیت بردارد که این اقدام نیز نیاز به بررسی دارد.»
مسعود پزشکیان، رییس چهاردهمین دولت جمهوری اسلامی، روز ۳۰ آبان با بیان اینکه مطالعات طرح انتقال پایتخت آغاز شده است، از محمدرضا عارف بهعنوان مسئول طرح انتقال پایتخت نام برد و گفت او ماموریت بررسی این طرح را بر عهده دارد.
او هشدار داد که بیتوجهی به این موضوع میتواند کشور را در آینده با بحرانهای زیستمحیطی و مشکلات متعدد دیگر مواجه سازد.
احمد فاطمی، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس نیز روز سوم آذر طرح انتقال پایتخت در شرایط فعلی را رویاپردازانه خواند و از مکانیابی آن بهعنوان مهمترین نکته نام برد.
چمران نیز در شهریور امسال پس از اظهارات پزشکیان درباره انتقال پایتخت از تهران به شهرهای دیگر گفت دولتهای مختلف این موضوع را بارها مطرح کردند، اما به نتیجه مشخصی نرسید.
روز یکشنبه چهارم آذر حدود ۳۰ موشک از لبنان به سوی منطقه جلیل در اسرائیل شلیک شد.
به گفته ارتش اسرائیل شماری از این موشکها به سویله سامانههای پدافند هوایی رهگیری شدند.
تعدادی از موشکها در شهر معالوتترشیحا در شمال اسرائیل فرود آمدند و خساراتی به بار آوردند.
یک زن حدود ۵۰ ساله نیز بر اثر ترکش ناشی از این حمله موشکی زخمهای سطحی برداشت.
اسحاق هرتزوگ، رییسجمهوری اسرائیل، با ابراز «اندوه و خشم»، قتل تسوی کوگان، خاخام یهودی در امارات متحده عربی را محکوم کرد.
او در پستی در ایکس نوشت: «این حمله نفرتانگیز ضدیهودی، یادآور بیرحمی دشمنان ملت یهود است. اما چنین جنایتی ما را از تلاش برای ایجاد و گسترش جوامع پررونق در امارات یا دیگر نقاط جهان بازنخواهد داشت، بهویژه با حمایت و تلاش خستگیناپذیر نمایندگان حباد در سراسر دنیا.»
هرتزوگ همچنین از «واکنش سریع» مقامات امارات قدردانی کرد و گفت اطمینان دارد که این کشور تمام تلاش خود را برای دستگیری و محاکمه عاملان این جنایت به کار خواهد گرفت.
