مطالب بیشتر
هفتهنامه اکونومیست روز یکشنبه ۲۶ فروردین حمله جمهوری اسلامی به اسرائیل را یک شکست نظامی خواند و نوشت حکومت ایران ممکن است با این اقدام مرتکب اشتباه محاسباتی شده باشد.
در گزارش این هفتهنامه آمده است حمله شب گذشته بر خلاف رویه معمول یک عملیات نظامی که با غافلگیری همراه است انجام گرفت و پیش از رسیدن موشکها و پهپادهای جمهوری اسلامی به اسرائیل، ویدیوهایی از مسیر حرکت این پرتابهها در آسمان عراق و اردن منتشر شد.
اکونومیست افزود حال اسرائیل باید درباره چگونگی پاسخ به این اقدام تهران تصمیمگیری کند زیرا اگر ایران بتواند در برابر حمله مستقیم از خاک خود به سایر کشورها مصونیت داشته باشد، این موضوع میتواند معادلات در خاورمیانه را تغییر دهد.
بر اساس این گزارش، واکنش احتمالی اسرائیل به جمهوری اسلامی میتواند به جنگی تمامعیار و ناخشنودی آمریکا و سایر متحدان اسرائیل بینجامد و به همین دلیل، هنوز مشخص نیست اسرائیل چه سیاستی در قبال ایران در پیش خواهد گرفت.
دانیل هاگاری، سخنگوی ارتش اسرائیل در مصاحبه اختصاصی با ایراناینترنشنال، در پاسخ به سوالی درباره واکنش احتمالی این کشور به اقدام اخیر تهران اعلام کرد: «برای حفظ منافع خود و امنیت مردم اسرائیل هر اقدامی که لازم باشد انجام میدهیم ... ما نه در حرف، بلکه در عمل واکنش خود را نشان خواهیم داد.»
اکونومیست در ادامه گزارش خود نوشت جمهوری اسلامی پس از دههها رویارویی غیرمستقیم با اسرائیل از طریق گروههای نیابتی خود، برای اولین بار اسرائیل را از خاک ایران هدف قرار داد و این بدان معنی است که «جنگ در سایه» میان دو کشور به پایان رسیده است.
به گفته این هفتهنامه، عملیات اخیر جمهوری اسلامی از نظر نظامی یک شکست محسوب میشود زیرا به جز تعداد معدودی از پهپادها و موشکهای ایران، سایر پرتابهها رهگیری و سرنگون شدند و سرنوشت تعدادی از آنها حتی پیش از رسیدن به حریم هوایی اسرائیل مشخص شد.
ارتش اسرائیل خبر داد از مجموع بیش از ۳۰۰ پهپاد و موشک شلیک شده، سامانههای دفاعی اسرائیل و متحدانش بیش از ۹۹ درصد از پرتابهها را ساقط کردند.
اکونومیست همزمان تاکید کرد برخی پرتابههای ایران به یک پایگاه هوایی ارتش اسرائیل در صحرای نقب اصابت کردند اما تنها توانستند آسیب حداقلی به آن وارد کنند و این پایگاه همچنان به فعالیت خود ادامه میدهد.
در سوی دیگر، شبکه خبری المنار، وابسته به حزبالله لبنان، ساعاتی پیش گزارش داد ۱۵ موشک جمهوری اسلامی مستقیما به پایگاه هوایی نواتیم در جنوب اسرائیل اصابت کردند و این پایگاه را از کار انداختند.
به گفته رسانههای حکومتی در ایران، اسرائیل از این پایگاه برای حمله به کنسولگری جمهوری اسلامی در دمشق در روز ۱۳ فروردین استفاده کرده بود. حملهای که منجر به کشته شدن هفت عضو سپاه پاسداران، از جمله دو فرمانده ارشد آن شد.
اکونومیست نوشت مقامهای حکومت ایران به مدت دو هفته به دنبال اجماع بر سر واکنشی به عملیات مرگبار اسرائیل در دمشق بودند که هم بتواند افکار عمومی را در داخل کشور قانع کند و هم در برابر اسرائیل بازدارنده باشد. در عین حال به تلافیجویی اسرائیل نیز منجر نشود.
این هفتهنامه بریتانیایی افزود تصمیم نهایی مقامهای جمهوری اسلامی و عملیات شب گذشته حکومت ایران ممکن است «اشتباهی استراتژیک» بوده باشد و به منافع تهران آسیب وارد کند.
بر اساس این گزارش، از زمان آغاز مناقشه کنونی در خاورمیانه در روز ۱۵ مهر (هفتم اکتبر) به دنبال حمله حماس به اسرائیل، حزبالله به عنوان یکی از گروههای نیابتی جمهوری اسلامی توانسته است از طریق حملات مداوم خود، بیش از ۸۰ هزار اسرائیلی ساکن در شمال این کشور را آواره کند.
حوثیهای یمن، دیگر گروه شبهنظامی مورد حمایت تهران، با حملات خود امنیت کشتیرانی را در دریای سرخ مختل کردهاند.
اینها تنها بخشی از دستاورهای جمهوری اسلامی در این مدت است.
تهران توانسته بود اختلافات با همسایگان عرب خود را کاهش دهد و به آرامش نسبی در روابط با آنها دست یابد.
همزمان، اسرائیل در باتلاق غزه گرفتار و به طور فزایندهای منزوی شده بود.
دست آمریکا نیز برای حل مناقشه غزه خالی از هر ابتکاری به نظر میرسید.
حمله مستقیم به اسرائیل دستاوردهای ایران در چند ماه گذشته را از سه جهت تضعیف کرد: اول اینکه ایران با اعلام خبر حمله، روزها پیش از انجام آن و استفاده از پهپادهایی کُند که برای رسیدن به مقصد ساعتها در راه بودند، نشان داد به دنبال تحمیل تلفات گسترده به اسرائیل نیست. با این حال، زخمی شدن تنها یک نفر و آسیب حداقلی به اسرائیل حاکی از آن است که این حمله نمیتواند در برابر اقدامات آتی اسرائیل اثر بازدارندگی داشته باشد.
دوم اینکه حمله ایران کشورهای غربی و عربی را در حمایت از اسرائیل متحد کرد. آمریکا و بریتانیا که پیشتر منتقد سیاستهای بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل بودند، جتهای جنگنده و پدافندهای خود را برای دفاع از این کشور راهی منطقه کردند.
اردن نیز تعدادی از پرتابههای جمهوری اسلامی را سرنگون کرد.
و مورد سوم اینکه ایران با این اقدام خود مساله غزه را به حاشیه راند.
در یک هفته گذشته و تا پیش از حمله اخیر، جامعه جهانی در قبال بحران انسانی در نوار غزه و شیوع قحطی در این منطقه متحد شده بود اما اکنون معادلات تغییر کرده است و اسرائیل میتواند خود را به عنوان قربانی در مجامع بینالمللی مطرح کند.
این بدان معنی است که شرایط نامطلوب مردم غزه دیگر به عنوان اولویت اول در نظر گرفته نمیشود و توجهات به سوی احتمال وقوع جنگی بزرگ در منطقه معطوف خواهد شد.
پیش از این فیلیپ تِرل، سردبیر امور بینالملل شبکه خبری فرانس۲۴، حمله ایران به اسرائیل را «بازی با آتش» توصیف کرد و گفت از حیث توانمندیهای نظامی، جمهوری اسلامی در مقایسه با اسرائیل «یک کوتوله» است.
(آخرین خبرها درباره حمله ایران به اسرائیل و واکنشها به آن را اینجا بخوانید)
کامران متین، استاد روابط بینالملل در دانشگاه ساسکس در گفتوگو با ایراناینترنشنال گفت: «واکنش کشورهای غربی بسیار با ایالات متحده همسو است و این همسویی مبتنی بر این است که ایالات متحده میخواهد از جنگ اجتناب کند.»
او افزود: «با توجه به این که حمله جمهوری اسلامی بدون تلفات بوده آمریکا توانسته اسرائیل را قانع کند در این مقطع پاسخی ندهد.»
متین گفت: «در عرصه روابط عمومی، سیاسی و بینالمللی این حمله بسیار به نفع اسرائیل بوده است و در اذهان عمومی در غرب به عنوان یک قربانی ظاهر شده و یکی از دلایلی که حمله تلافی جویانهاش را به تعویق بندازد یا انجام ندهد میتواند این موضوع باشد.»
یک منبع آگاه ترکیه به خبرگزاری رویترز گفت که آمریکا به جمهوری اسلامی اعلام کرده بود عملیات علیه اسرائیل باید در محدوده خاصی باشد.
این منبع دیپلماتیک ترکیه که نامش فاش نشده، افزود ایران ترکیه را از عملیات برنامهریزی شده خود علیه اسرائیل آگاه کرد.
او افزود که جمهوری اسلامی از طریق ترکیه به آمریکا گفت که عملیاتش تنها به حمله به کنسولگری جمهوری اسلامی در دمشق پاسخ میدهد و ادامه نخواهد یافت.
چند روز پیش، آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا با هاکان فیدان، وزیر امور خارجه ترکیه گفتوگو کرد.
بلینکن گفت که تشدید تنش در خاورمیانه به نفع کسی نیست.
در پی حمله موشکی و پهپادی جمهوری اسلامی به خاک اسرائیل، نگرانیها از ادامه تنشها و قربانی شدن ایرانیان در سایه سیاستهای جنگطلبانه حکومت افزایش یافته است. کاربران رسانههای اجتماعی نسبت به پیامدهای جنگ هشدار داده و آن را «پدیدهای شوم برای مردم بیگناه ایران» توصیف کردند.
با انتشار واکنشهای انتقادی به حمله به اسرائیل، سازمان اطلاعات سپاه پاسداران با صدور اطلاعیهای خواستار آن شد که شهروندان در صورت مشاهده هر گونه فعالیتی در فضای مجازی برای حمایت از اسرائیل، اطلاعات و مشخصات صفحات و گردانندگان آن را ارسال کنند تا با آنها به عنوان «مجرم» برخورد شود.
همزمان، مخاطبان ایراناینترنشنال با ارسال پیامهایی نسبت به پیامدهای جنگ و ادامهدار شدن آن هشدار دادند.
یکی از شهروندان با ارسال پیامی به ایراناینترنشنال با اشاره به دور تازه بازداشت شهروندان به بهانه سرپیچی از حجاب اجباری و حمله جمهوری اسلامی به اسرائیل گفت: «جمهوری اسلامی در یک روز دو جنگ بهراه انداخت؛ یکی با زنان ایران و دیگری با اسرائیل که در هر دو هم شکست خواهد خورد.»
شهروند دیگری با ارسال پیامی گفت: «حمله سپاه به اسرائیل باعث شد هم آبرویشان برود و هم دلار گران بشود.»
یکی از شهروندان ساکن اصفهان با ارسال ویدیویی برای ایراناینترنشنال گفت: «از حمله موشکی و پهپادی جمهوری اسلامی به اسرائیل خیلی ترسیدیم چون احتمال اینکه آنان بیشتر ما را بزنند تا اسرائیل، خیلی زیاد بود.»
یکی دیگر از شهروندان خطاب به علی خامنهای گفت: «این چه انتقامی بود که همه موشکها و پهپادهایتان را زدند؟ الان اسرائیل بخواهد موشک بزند که پدافند هم ندارید بتوانید جلویشان را بگیرید.»
مخاطب دیگری با ارسال ویدیویی به ایراناینترنشنال درباره شادی حامیان حکومت پس از حمله جمهوری اسلامی به اسرائیل گفت در حالی که مردم از ترس در صف پمپ بنزینها و فروشگاهها هستند، «حامیان شکم سیر حکومت» که با خیال راحت دستشان به چاههای نفت و سرمایه ایران دراز است، در خیابانها شادی میکنند؛ غافل از اینکه خامنهای ایران را وارد چه ماجرایی کرد.
همزمان، وزارت امور خارجه اسرائیل در حساب خود به زبان فارسی در شبکه اجتماعی ایکس، با انتشار پیامی خطاب به مردم ایران نوشت: «مبارزه ما با جمهوری اسلامی است نه با مردم ایران.»
شورای هماهنگی تشکلهای صنفی فرهنگیان نسبت به تبعات معیشتی حمله جمهوری اسلامی به اسرائیل هشدار داد و نوشت: «حمله جمهوری اسلامی با دهها فروند پهپاد و موشک به اسرائیل حتی اگر به همین یک شب ختم شود، در نهایت قربانیانش زنان، کودکان و فرودستانی خواهند بود که اسباب این موشکپرانیها از سفره آنان تامین میشود.»
این تشکل صنفی با بیان اینکه در جنگی تمامعیار نیز بدیهی است که منافع هیچیک از دو ملت «گرفتار حکومتهای مذهبی و فاشیست» تامین نخواهد شد، تاکید کرد آوارگی و فقر، دامنگیر مردمی میشود که در همین شرایط هم گرفتار تامین حداقلهای زندگی هستند.
اتحادیه آزاد کارگران ایران در بیانیهای کوتاه، این حمله را ماجراجویی و آغاز جنگ توصیف کرد و نوشت با گسترش محتمل عمق و دامنه جنگ، یک جامعه ۹۰ میلیونی به زمین سوخته تبدیل خواهد شد.
محمدعلی ابطحی، فعال سیاسی اصلاحطلب، در رسانه اجتماعی ایکس جنگ را «پدیدهای شوم» توصیف کرد که رسالت دنیا و بشریت جلوگیری از آن است.
ابطحی نوشت وظیفه دنیاست که از ادامه تنش میان ایران و اسرائیل جلوگیری کند.
اسدالله امرایی، مترجم و روزنامهنگار، در ایکس نوشت: «اگر احیانا موشکی به سر ما خورد و مردیم یادتان باشد که با جنگ و کشتار مخالف بودیم و هستیم و خواهیم بود. زیر تابوتمان کسی شعار "این گل پرپر از کجا آمده" ندهد. این بود وصیتنامه من.»
اشکان خطیبی، بازیگر سینما و تئاتر از جنگ به عنوان پدیدهای کثیف یاد کرد و نوشت کثیفتر از جنگ، دیکتاتوری است که همینطور که هر روز مردمش را در خیابانها و زندانها میکشد، امکان جنگ را هم فراهم میکند تا تعداد بیشتری حین حملات جنگی کشته شوند.
محمد احمدزاده، کاپیتان پیشین تیم ملی فوتبال ساحلی در واکنش به حمله جمهوری اسلامی به اسرائیل در یک استوری اینستاگرامی جنگ را ابزاری برای اثبات قدرت بزرگان به یکدیگر توصیف کرد که بهای آن را مردم بیدفاع میپردازند.
احمدزاده که در مطلب خود از هشتگ «مردم بیگناه» استفاده کرده، از مردم خواست با واژه جنگ شوخی نکنند.
او با بیان اینکه جنگ پدر را میگیرد، خانه را میگیرد، فرزند بیگناه را میکشد، مادر را داغدار میکند، خواهری را که سرباز دارد بیقرار میکند، تاکید کرد: «جنگ نباید اتفاق بیفتد. جنگ مرگی در پی دارد که سالها داغ بر سینه یادگار میگذارد. کاش جنگ رخ ندهد؛ در هیچ نقطهای و خاکی.»
رضا شکراللهی، ویراستار و روزنامهنگار، با انتشار مطلبی در شبکه ایکس نوشت: «قیمت هر پهپاد شاهد١٣۶، بدون هزینه پرتاب دستکم ٢٠ هزار دلار است. ١٧٠ پهپاد که حتا یکیش هم به اسرائیل نرسید. قیمت موشکها مشخص نیست. میگویند تا یک میلیون دلار برای هر موشک؛ ١٢٠ موشک که حتا یک کشته هم از اسرائیل نگرفت. خرج هزار میلیاردی از جیب مردم فقط برای اینکه آقا خوشش بیاید.»
منابع اسرائیلی ناشناس به روزنامه نیویورک تایمز اطلاع دادند در جریان حمله جمهوری اسلامی به خاک اسرائیل، ۱۸۵ پهپاد، ۳۶ موشک کروز و ۱۱۰ موشک بالستیک زمین به زمین از خاک ایران به اسرائیل پرتاب شد.
میلاد زنیدپور، بازیکن سابق تیم ملی فوتبال نیز در یک استوری اینستاگرامی در واکنش به حمله جمهوری اسلامی به اسرائیل نوشت: «چهقدر پول را به هوا فرستادید؟ هموطن آگاه باش! این جنگ به من و شما ربطی ندارد. این جنگ را رژیم آخوندی برای بقای خودش شروع کرده. نه به جمهوری اسلامی.»
عاطفه احمدی، قهرمان اسکی ایران و عضو تیم پناهندگان در واکنش به حمله موشکی و پهپادی جمهوری اسلامی به اسرائیل در اینستاگرام نوشت: «ما ایرانی هستیم و خود در حال جنگ با جمهوری اسلامی. ما با مردم یهود و اسرائیل مشکلی نداریم و آنها را دوست خود میدانیم. مردم ایران نباید تقاص دیوانگی رژیم را بدهند.»
سرکوب صدای شهروندان و رسانههای مستقل
با وجود مخالفتهای صریح ایرانیان با سیاستهای جنگطلبانه جمهوری اسلامی و تبعات آن برای مردم ایران، حکومت تلاش میکند صدای مخالفت مردم با جنگ را خفه کند و شهروندان را حامی حملات موشکی و پهپادی سپاه پاسداران به اسرائیل معرفی کند.
بر همین اساس، دادستانی تهران علیه روزنامه «جهان صنعت» و یک خبرنگار آن به اتهام «بر هم زدن امنیت روانی جامعه پس از عملیات شب گذشته علیه اسرائیل» اعلام جرم کرد.
جهان صنعت، یکشنبه ۲۶ فروردین، مطلبی با عنوان «انتقام سخت یا امتیاز بزرگ» منتشر کرد.
میزان، خبرگزاری قوه قضاییه، با اعلام خبر اعلام جرم دادیتان علیه این روزنامه نوشت این امر در راستای «صیانت از امنیت روانی جامعه» صورت گرفته است.
این موضوع نشان میدهد جمهوری اسلامی با استفاده از ابزارهای مختلف در تلاش است تا صدای مخالفان سیاستهای خود را در نطفه خفه و رسانههای داخل ایران را از انتشار مواضع مردم منع کند.
مجله خبری فراروز به نقل از یک منبع اگاه نام خبرنگار احضار شده را بهنام صمدی عنوان کرد.
بهنام صمدی، روزنامهنگار اقتصادی، روز شنبه ۲۵ فروردین با انتشار مطلبی در شبکه اجتماعی ایکس از مردم خواسته بود با سوار شدن روی موج احساسات از شلیک هیچ موشک و گلولهای و از هیچ جنگی استقبال نکنند.
صمدی در مطلبی دیگر با بیان اینکه اقتصاد ایران توان آغاز یک جنگ را ندارد، تاکید کرد که اقتصاد ایران به خاطر سیاستهای اشتباه به بیراهه کشیده شده است.
محمدحسن نجمی، روزنامهنگار، در واکنش به اعلام جرم دادستانی علیه روزنامه جهان صنعت و احضار یک خبرنگار در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «همچنان سرعت عمل بالایی درباره رسانهها و خبرنگار برقرار است.»
مقامات ترکیه و امارات متحده عربی به طور جداگانه خواستار کاهش تنش در منطقه پس از حمله جمهوری اسلامی به اسرائیل شدند.
وزارت خارجه امارات متحده عربی در بیانیهای نگرانی عمیق خود را نسبت به تحولات منطقه طی چند روز گذشته ابراز کرد و خواستار توقف تشدید تنشها و جلوگیری از بیثباتی در منطقه شد.
در بیانیه وزارت خارجه امارات آمده که این کشور خواستار حداکثر خویشتنداری برای جلوگیری از عواقب جدی و کشاندن منطقه به سطوح جدیدی از بیثباتی شده است.
این وزارتخانه خواستار حل مناقشات از طریق گفتوگو و کانالهای دیپلماتیک و پایبندی به حاکمیت قانون و احترام به منشور ملل متحد شد.
علاوه بر این، این وزارتخانه از سازمان ملل متحد و شورای امنیت سازمان ملل متحد خواست تا با حل و فصل مسائل و درگیریهای طولانی مدت در منطقه که امنیت و ثبات جهانی را تهدید میکند، به مسوولیتهای خود در جهت تقویت صلح و امنیت بینالمللی عمل کنند.
هاکان فیدان، وزیر خارجه ترکیه نیز روز یکشنبه در تماس تلفنی با همتای ایرانی خود گفت که ترکیه خواهان تشدید بیشتر تنش در منطقه پس از حمله پهپادی و موشکی جمهوری اسلامی به اسرائیل نیست.
به گفته منابع دیپلماتیک ترکیه، حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه جمهوری اسلامی به فیدان گفت که «عملیات تلافی جویانه» این کشور علیه اسرائیل پایان یافته و افزود که جمهوری اسلامی عملیات جدیدی را انجام نخواهد داد مگر اینکه به مواضعش حمله شود.
