عبدالحمید اسماعیلزهی در ادامه گفت: «ما نه تهدید را میپذیریم و نه تطمیع.»
او در خطبههای نماز جمعه ۲۷ آبان، میزبانی از هیات نمایندگی رهبر جمهوری اسلامی را به رسم «حرمت مهمان» دانست و گفت: «اهل تعامل و گفتمان هستیم اما اهل معامله نه! حتی اگر همه کره خاکی را به ما بدهند از حقیقت و راه درست نمیگذریم.»
انتظارات از دیدار با نمایندگان [خامنهای] برآورده نشد
امام جمعه اهل سنت زاهدان، همچنین با گلایه از این هیات که برای رسیدگی به جنایات جمعه خونین (هشتم مهر) به زاهدان اعزام شده بود، گفت: «عرف چنین دیدارهایی و نیز خواسته خانواده شهدا این بود که وقتی نقصانی [از جانب حکومت] پیش میآید، به جای این که در یک اداره جلسه بگذارند، آنان نزد آسیبدیدگان بروند و تسلی بدهند. انتظار داشتیم هیات نمایندگان به دارالعلوم زاهدان بیایند، پیامشان را بدهند و حرف طرف مقابل را هم بشنوند اما این انتظارات برآورده نشد.»
اسماعیلزهی با تاکید بر این که خواسته مردم زاهدان «مجازات قاتلان مردم و جبران خسارات جانی و مالی» است، گفت: «به این هیات هم گفتیم که مردم امروز به وعدهها دل نمیبندند؛ نه وعده من را قبول میکنند و نه کسی دیگر. مردم به عمل نگاه میکنند.»
سوخت، فقط جرقهای برای اعتراضات مردمی آبان ۹۸ بود
امام جمعه اهل سنت زاهدان در بخش دیگری از خطبههای خود با اشاره به آبان خونین ۹۸ گفت که اعتراضات آن سال گرچه روی مساله گران شدن سوخت شکل گرفت، اما «سوخت جرقهای بود که مردم را به خیابان آورد» و اگر آن جریان رخ نمیداد هم یک روزی سرانجام این اعتراضات شکل میگرفت.
عبدالحمید اسماعیلزهی تاکید کرد حرف و اعتراض مردم در سال ۹۸ که باعث شد به صحنه بیایند و تلفات سنگینی هم بدهند با حرف معترضان در امروز یکی است و همه این اعتراضات «نتیجه نارضایتی مردم از وضعیت موجود» است.
او با اشاره به این که باید در شعارهای مردم جستوجو کرد که چه میخواهند، گفت: «مردم در اعتراضاتشان آزادی و عدالت را فریاد میزنند و میخواهند. آزادی یک مساله بسیار مهم است؛ همانطور که انسان نیاز به غذا دارد، به آزادی هم نیاز دارد.»
نماز جماعت اهل سنت با خوف از پلیس مخفی جمهوری اسلامی
امام جمعه اهل سنت زاهدان با اشاره به این که «این خیزش» ناشی از «احساس تبعیض، نابرابری و فشار در حد گسترده» است، گفت: «اهل سنت ۴۳ سال گرفتار تبعیض بوده اما ۴۳ سال از طریق گفتمان و مذاکره و حضور در صحنه انتخابات خواستههایش را پیگیری کرده تا فشارهای مذهبی را پشت سر بگذارد و نتوانسته.»
اسماعیلزهی با اشاره به مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی که ساماندهی و مدیریت و برنامهریزی برای مدارس و امور مذهبی اهل سنت را از اختیار جامعه سنیمذهب خارج کرده، گفت: «این مصوبه ظالمانه و بر خلاف اصل ۱۲ قانون اساسی بود که آزادی اهل سنت را که بزرگترین شاخه جامعه مسلمانان است مختل کرده و مدیریت مذهبش را به دست کیانی غیر از سنیها داد.»
اسماعیلزهی با تاکید بر این که «اهل سنت میخواهند امور مساجد را خودشان اداره کنند و خودشان امامی را که میخواهند پشتش نماز بخوانند تعیین کنند» به زندانی شدن علمای اهل سنت و مخالفت حاکمیت با ساخت مساجد سنی در شهرهای بزرگ اشاره کرد.
او در ادامه گفت: «همه جای کشور اهل سنت زندگی میکنند. در حادثه زلزله بم، سه هزار بلوچ کشته شد اما برای ساختن مسجد در بم و دیگر شهرهای بزرگ، همیشه مشکل داشتیم. هر چه تلاش کردیم در بم و یزد و تهران و ... مسجد بسازیم، اجازه ندادند. نمازگزاران جای نماز نداشتند و اهل سنت همیشه با خوف و ترس از پلیس مخفی [جمهوری اسلامی] نماز برگزار کردند.»
عبدالحمید اسماعیلزهی این موارد را مصادیقی از تبعیض علیه اقوام و مذاهب در کشور خواند و گفت: «اینها را میگویم چون بعضی از مسوولان میگویند تبعیض کجاست؟ اگر میخواهید بدانید، از ما بپرسید که گرفتار تبعیض بودیم.»
عمامهپرانی، نشانه ناراحتی مردم از علما
عبدالحمید اسماعیلزهی با تاکید بر این که تبعیض در ۴۳ سال حاکمیت جمهوری اسلامی مختص اهل سنت نبوده و در سطح کشور وجود داشته، علت بسیاری از اعتراضات امروز را تبعیض و گزینش مدیران و مسوولان از رییسجمهوری تا نمایندگان مجلس، نه بر اساس شایستهگری که «تظاهر به دینداری و انقلابیگری و تقوا» دانست.
امام جمعه اهل سنت زاهدان همچنین با تاکید بر این که «فساد در بدنه کشور گسترده شده است» گفت: «اگر این دایره را تنگ نمیکردند و اجازه میدادند کسانی مدیر شوند که حتی اگر در دیانت ضعیفاند اما وجدان دارند، این اعتراضات اینطور گسترده نمیشد.»
او به موج «عمامهپرانی» در کشور هم اشاره کرد و گفت: «این حرکات نشان میدهند مردم از علما ناراحتند و انتظاراتی دارند و وقتی توقعشان برآورده نمیشود، اینطور برخورد میکنند.»
جواب اعتراض را هیچ کجا با گلوله و مشت آهنین نمیدهند
امام جمعه اهل سنت زاهدان ریشه مشکلات اقتصادی را در مسائل سیاسی دانست و گفت: «در همه جای دنیا وقتی اعتراضاتی شکل میگیرد، حاکمیت مینشیند با معترضان صحبت میکند. با مشت آهنین و گلوله، جواب اعتراض مردم را نمیدهد. در دهان مردم نمیزند. هیچ کجا، مردم را به زندان نمیبرند.»
اسماعیلزهی در ادامه گفت: «ملت ایران قریب به دو ماه است فریاد میزنند. توصیهام [به مقامات] این است که فریاد و صدای این مردم را بشنوید، زندانیان را آزاد کنید، مقابل اراده ملت تسلیم شوید و نگذارید قضیه روز به روز بحرانیتر شود و کار به جایی برسد که دینگریزی و نفرت از علما بیشتر شود.»
او خطاب به مقامهای جمهوری اسلامی و نیروهای مسلح گفت که «مردم را با گلولههای جنگی هدف قرار ندهید» و ادامه داد: «بعضی صحنههای اعتراضات را که میبینم، بدون اختیار گریه میکنم. وقتی بچهها کشته میشوند و به زنها حمله میکنند .... نباید در جریان اعتراضات، مردم کشته شوند. امروز، عصر تمدن و فرهنگ و گفتمان است؛ امروز عصر شنیدن ندای مردم است نه عصر جنگ.»
توصیه به نیروهای مسلح: «به مردم برگردید»
امام جمعه اهل سنت زاهدان نیروهای مسلح جمهوری اسلامی را نیز خطاب قرار داد و گفت: «شما نیروی مردمی بودید. در گذشته امتیاز حکومت این بود که یک نظام مردمی است، نیروهای مسلحاش مردمی است. توصیه میکنم به مردم برگردید و به مردم توجه کنید و هیچوقت مردم را نکشید.»
اسماعیلزهی در ادامه به کشتار ایذه و کشته شدن «دو طفل» در این شهر و کشتار مردم در شهرهای کردنشین و دیگر مناطق کشور اشاره کرد و یاد و خاطره کشتهشدگان آبان ۹۸ را گرامی داشت.
او همچنین با اشاره به بازداشت «مولانا کوهی» به دنبال اعتراضات آبان خونین که منجر به اعتصاب غذای او در زندان شده است، خواستار آزادی او شد.
اسماعیلزهی گفت با توجه به این که این روحانی اهل سنت بخشی از دوران محکومیت خود را گذرانده، میتواند بر اساس قانون آزاد شود اما: «این امتیاز را شامل حال او نمیکنند چون شرطهایی برای آزادی او گذاشتهاند که نپذیرفته است.»
توصیه به روسها برای پایان دادن به جنگ با اوکراین
عبدالحمید اسماعیلزهی در بخش دیگری از صحبتهای خود با تاکید بر این که «جنگ و کشتار، نقصان و ضرر دارد»، حمله روسیه به اوکراین و کشتار مردم مظلوم این کشور را خسارت بزرگی برای «مردم روسیه» خواند و گفت: «دلسوزانه به روسها که همسایه و نزدیک ما هستند توصیه میکنیم هرچه سریعتر این جنگ را به پایان برسانند و نیروهایشان را از سرزمین اوکراین خارج کنند.»
