در آستانه دوماهگی جنگ اوکراین، با افزایش تلفات ارتشی که ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهور روسیه به اوکراین فرستاده و انزوای جهانی بی‌سابقه‌ای که این کشور با آن روبه‌رو شده، حالا گروهی کوچک از مقام‌های ارشد کرملین در سکوت، به تصمیم پوتین برای راه انداختن جنگ به‌دیده تردید می‌نگرند.
به نوشته نشریه بلومبرگ، این منتقدان در مناصب سطح بالای حکومتی و کسب‌وکارهایی که دولت آنها را می‌چرخاند، پخش‌اند. بنا بر اطلاعات دست‌کم ۱۰ تن که در جریان وضعیت حاضرند و اطلاعاتشان را در اختیار خبرگزاری بلومبرگ گذاشته‌اند، این منتقدان بر این باورند که حمله به اوکراین خطایی فاجعه‌بار بوده که روسیه را سال‌ها به عقب بازمی‌گرداند. این دسته که خواسته‌اند نامشان افشا نشود از عاقبت اعلام نظرشان درباره جنگ اوکراین به‌صورت علنی، بسیار بیمناک‌اند.
این افراد می‌گویند احتمال نمی‌دهند پوتین از راهی که رفته بازگردد و در داخل روسیه هم مانعی پیش روی او نیست؛ به‌گفته آنها، پوتین روزبه‌روز بیشتر به حلقه کوچک مشاوران تندرویش وابسته می‌شود و هشدار دیگر مقام‌های کشور درباره هزینه‌های اقتصادی و سیاسی فلج‌کننده جنگ برپاشده را نشنیده می‌گیرد.
برخی از این اشخاص می‌گویند که آنها نیز از آنچه مقام‌های اطلاعاتی آمریکا درباره آن هشدار داده‌اند، می‌ترسند و هراس دارند که پوتین در صورت شکست کارزاری که آن را «ماموریت تاریخی» خود می‌بیند به استفاده محدود از سلاح هسته‌ای متوسل شود.
به گزارش بلومبرگ، پوتین در جنگ با اوکراین، از حمایت تمام‌قد نخبگان روس برخوردار است. بسیاری از مقام‌های کرملین در ظاهر و در خفا گفته‌های پوتین درباره درگیری اجتناب‌ناپذیر با غرب واینکه اقتصاد روسیه در نهایت خود را با تحریم‌های همه‌جانبه آمریکا وفق می‌دهد، پذیرفته‌اند. حالا که شوک و اختلال ناشی از تحریم‌های غرب در روزهای نخستین جنگ، به‌شکل غریبی جای خود را به نوعی ثبات در روسیه داده، پشتیبانی عمومی از پوتین هم همچنان قرص‌ومحکم برجاست.
اما در عین حال، شمار بیشتر و بیشتری از مقام‌های کرملین به این باور رسیده‌اند که با تعهد پوتین به ادامه جنگ اوکراین، سال‌ها انزوا، درگیری شدید، اقتصاد فلج، امنیت در خطر و کاهش قدرت جهانی دامنگیر روسیه می‌شود. برخی از ثروتمندان صاحب‌نفوذ تردید خود درباره راهبرد کرملین در جنگ اوکراین را در لفافه بیان کرده‌اند، اما بسیاری از آنها از سرکوب هرچه‌گسترده‌تر مخالفانی که نگرانی‌هاشان را علنی بیان می‌کنند به‌شدت هراس دارند.
این منتقدان همچنین از سرعت و وسعت واکنش آمریکا و متحدان آن به جنگ اوکراین حیرت‌زده‌اند؛ اعمال تحریم‌هایی که نیمی از دارایی‌های بانک مرکزی روسیه به ارزش ۶۴۰ میلیارد دلار را مسدود کرد، شرکت‌های بین‌المللی که به سال‌ها سرمایه‌گذاری در روسیه پشت کردند و شرکت‌هایشان را یک‌شبه بستند و از روسیه رفتند و همچنین حمایت نظامی روبه‌رشد غرب از اوکراین که به نیروهای این کشور کمک می‌کند با پیشروی سربازان روس مقابله کنند.
به نوشته بلومبرگ، بر اساس اطلاعات منابع آگاه از آنچه در داخل کاخ کرملین می‌گذرد، مقام‌های ارشد روسیه کوشیده‌اند به پوتین توضیح دهند که تاثیر تحریم‌ها بر روسیه ویرانگر خواهد بود و دو دهه رشد و سطح بالاتر زندگی که پوتین در دوره ریاست‌جمهوری‌اش برای روسیه به ارمغان آورده بود را به باد خواهد داد.
بر اساس گفته این افراد، گوش پوتین شنوای این هشدارها نبوده و همواره گفته در حالی که روسیه بهای گزافی برای جنگ اوکراین خواهد پرداخت، غرب برای او چاره دیگری جز جنگ بر پا کردن نگذاشته است. پوتین به‌صورت علنی گفته که حمله اقتصادی به این کشور شکست خورده و اقتصاد روسیه خود را با تحریم‌ها وفق خواهد داد.
این افراد می‌گویند پوتین مطمئن است که ملت پشت اوست و روس‌ها حاضرند سال‌ها برای رویای او درباره عظمت روسیه، فداکاری کنند. با اعمال اقدامات سختگیرانه، روبل، واحد پول روسیه، بخشی از بهای ازدست‌رفته‌اش را بازیافته و با وجود آن که تورم زیاد شده، اختلال اقتصادی در روسیه تا بدین لحظه، نسبتا محدود بوده است.
پوتین مصمم است که به جنگ اوکراین ادامه دهد؛ حتی اگر کرملین ناچار شود از جاه‌طلبی‌هایش درباره تصرف سریع و سراسری اوکراین عقب بنشیند و به جنگی فرسایشی در منطقه دونباس در شرق اوکراین بسنده کند. با از این زاویه نگریستن، به کم رضایت دادن روسیه، این کشور را در برابر تهدید آمریکا و متحدانش بسیار ضعیف و آسیب‌پذیر خواهد کرد.
بر اساس اطلاعات دو نفر که بلومبرگ به آن ارجاع داده، پس از گذشت هفته‌ها از آغاز جنگ، حلقه مشاوران پوتین و افرادی که با او در تماس‌اند از پیش هم تنگ‌تر شده است. در حالی که او قبل‌تر هم اغلب تنها با گروه محدودی از تندروها مشورت می‌کرد.
به‌گفته این افراد، پوتین و تنها تعداد انگشت‌شماری جنگ‌گرا، از جمله سرگئی شویگو، وزیر دفاع، والری گراسیموف، رییس ستادکل ارتش و نیکلای پاتروشف، دبیر شورای امنیت روسیه بودند که جنگ اوکراین را به راه انداختند.
منتقدان پوتین نشانه‌ای از این نمی‌بینند که او با در نظر گرفتن تلفات در ارتش و یا تن دادن به یک کوتاه آمدن اساسی که برای رسیدن به آتش‌بس موردنیاز است، حاضر به کوتاه کردن جنگ در اوکراین باشد و با توجه به سلطه کامل او بر نظام سیاسی روسیه، چنین دیدگاه‌هایی تنها در خفاست که ریشه می‌دواند.
بر اساس اطلاعات این افراد آگاه به وقایع، اطلاعات محدود در خطای محاسباتی کرملین در نخستین روزهای جنگ اوکراین موثر بود. مواردی از جمله اطمینان خاطر روسیه از حمایت گسترده سربازان و مقام‌های اوکراینی، پیشروی نظامی سریع سربازان روس و اینکه پوتین، ولودیمیر زلنسکی، همتای اوکراینی‌اش را دست‌کم گرفته بود و او را «ضعیف» می‌پنداشت.
رومن آبراموویچ، میلیاردر روس که در مذاکرات صلح روسیه و اوکراین نیز نقش داشته است، سعی کرده بود پوتین را از این اشتباهش که زلنسکی، به‌محض حمله به اوکراین پا به فرار می‌گذارد و کشورش را ترک می‌کند، دربیاورد. این اطلاعات را افرادی که در جریان گفت‌وگوی این دو بوده‌اند در اختیار بلومبرگ قرار داده‌اند.
آندری سولداتوف، یک متخصص سرویس اطلاعاتی و امنیتی روسیه می‌گوید احساس درماندگی از شکست روسیه در حمله به اوکراین در داخل سرویس امنیتی فدرال روسیه، جایگزین کاگ‌ب سابق، نیز رو به افزایش است. بنا بر اطلاعات منابع آگاه، این نهاد انتظار داشت که جنگ اوکراین تنها چند هفته طول بکشد.
تاکنون تنها یک مقام روس با کرملین بر سر حمله روسیه به اوکراین دچار اختلاف شده و آن را علنی کرده است. آناتولی چوبایس، ایده‌پرداز نامحبوب خصوصی‌سازی در دهه نود میلادی در روسیه و نماینده این کشور در امور اقلیمی بود که اخیرا روسیه را ترک کرد و پوتین هم او را از مقامش برکنار کرد.
بنا بر اطلاعات منابع آگاه، به بقیه مقام‌هایی که می‌خواستند مناصبشان را ترک کنند گفته شده باید بمانند و پیامدهای منفی اقتصادی را سروسامان دهند. الویرا نابیولینا، رییس بانک مرکزی روسیه یکی از این افراد است. همچنین خواسته شده مقام‌های دیگر از این دست، که در مرتبه پایین‌تری قرار دارند، به مشاغلی که با سیاستگذاری مرتبط نیست، منتقل شوند.
مقام‌های ارشد روسیه با تقبیح افراد صاحب‌منصبی که این کشور را ترک کرده‌اند آنها را خائن خوانده‌اند.
از افراد صاحب‌نفوذ در حوزه کسب‌وکار که شاهد مصادره کشتی‌های تفریحی، املاک و اموالشان بوده‌اند، تنها شمار کمی از جنگ اوکراین انتقاد کرده‌اند و در همان انتقادات هم نامی از پوتین نبرده‌اند.
البته اولگ دری‌پاسکا، غول صنعت فلزات و میلیارد روس، اخیرا جنگ اوکراین را «دیوانگی» خواند و گفت که جنگ می‌توانست با مذاکرات منطقی زود پایان یابد. او هشدار داد که جنگ فعلی ممکن است چندین سال ادامه یابد.
به نوشته بلومبرگ، برخی افراد ذی‌نفوذ روسیه تندروتر از بقیه بوده‌اند. پس از دفاع دیمیتری پسکوف، سخنگوی کاخ کرملین از یک مجری برجسته تلویزیون که روسیه را چندین روز پس از آِغاز جنگ اوکراین ترک کرد، رمضان قدیروف، رهبر چچن و متحد پوتین که نیروهایش در اوکراین برای روسیه می‌جنگند، از وطن‌پرستی «ناکافی» پسکوف انتقاد کرد.
یک صاحب‌نظر در زمینه سیاست در روسیه می‌گوید پوتین، حکومت خود را بر پایه حمایت عمومی بنا کرده است و این حمایت به او ابزاری برای کنترل نخبگان این کشور می‌دهد. او افزود که در چنین رژیمی جایی برای مخالفت و یا گفت‌وگو نیست؛ بلکه همه باید گوش‌به‌فرمان رییس‌جمهور باشند و تا زمانی که پوتین اختیار شرایط را در دست داشته باشد، مردم از او پیروی خواهند کرد.
