اورشلیمپست سهشنبه دوم دی در مطلبی نوشت کشمکش بر سر کنترل آنچه امروز «کردستان عراق» نامیده میشود، ریشهای تاریخی دارد که به توافق سایکس-پیکو در سال ۱۹۱۶ بازمیگردد.
این رقابت در سالهای اخیر، تحت تاثیر فشارها و مداخلات داخلی و خارجی تشدید شده است.
در همهپرسی استقلال سال ۲۰۱۷، حدود ۹۳ درصد کردها به جدایی از عراق رای دادند، اما دولت مرکزی در بغداد این نتیجه را نپذیرفت.
کردستان عراق منطقهای نفتخیز و از نظر راهبردی بسیار مهم است و چهارراهی لجستیکی و اطلاعاتی و دروازهای کلیدی برای منطقه به شمار میرود.
در عین حال، این منطقه با شبکهای پیچیده از بازیگران مسلح و رقابتهای پنهان قدرت مواجه است.
در همین بستر، پرونده ناپدید شدن برایان ویلسون، کهنهسرباز نیروی هوایی آمریکا از ایالت اوهایو، توجهها را جلب کرده است.
ناپدید شدن سرباز آمریکایی
ویلسون از سال ۲۰۱۴ با گروههای کردی همکاری میکرد؛ ابتدا در روژاوا در کنار یگانهای مدافع خلق در نبرد با داعش و سپس در سلیمانیه با گروهی وابسته به پیشمرگهها.
در بامداد ۲۲ اوت (۳۱ مرداد) نیروهای اتحادیه میهنی کردستان (PUK) برای بازداشت لاهور شیخ جنگی طالبانی، چهره مخالف دولت عراق و رهبر «جبهه مردم»، به هتل لالهزار در سلیمانیه یورش بردند.
در جریان این عملیات، ویلسون همراه با دیگر اعضای گروه بازداشت شد.
به نوشته اورشلیمپست، حمله به هتل لالهزار نقطه اوج درگیری قدرت میان دو پسرعمو بود: بافل جلال طالبانی، رییس کنونی اتحادیه میهنی کردستان، و لاهور شیخ جنگی طالبانی؛ دو چهرهای که هر دو در بریتانیا بزرگ شدهاند.
بافل طالبانی دستور این عملیات را صادر و لاهور را متهم کرد که با کمک آجی امین، رییس پیشین اداره اطلاعات زانیاری، قصد ترور او را داشته یا به دنبال کنار زدنش از رهبری حزب بوده است.
مقامهای جمهوری اسلامی نیز ظاهرا با دیده تردید به آجی امین مینگریستند و او را متهم میکردند که با بازیگران غربی و اسرائیلی ارتباط دارد.
تا میانه سال ۲۰۲۲، این تنشها به مرحلهای رسید که ادامه حضور او ناممکن شد و آجی امین برای پرهیز از رویارویی مستقیم و احتمال بازداشت، سلیمانیه را ترک کرد.
درگیریهای درونگروهی
این اتهامها بیسابقه نبود. بافل در سال ۲۰۲۱ نیز لاهور را به تلاش برای مسموم کردن خود متهم کرده بود.
پس از آن، شماری از مقامهای کلیدی، از جمله روسای نهادهای اطلاعاتی و ضدتروریسم وابسته به اتحادیه میهنی که عمدتا از نزدیکان لاهور بودند، برکنار شدند.
ویلسون در این دوره بهعنوان مشاور با نیرویی موسوم به «اسکورپیون» (عقرب) همکاری میکرد؛ گروهی وابسته به لاهور شیخ جنگی طالبانی که ربوار حمید حاجی غالی، افسر باسابقه پیشمرگه، آن را هدایت میکرد.
ربوار حمید نیز همراه با بیش از ۴۰۰ نفر دیگر در جریان حمله به هتل لالهزار بازداشت شد.
بر اساس گزارشها، صدها بازداشتی به مقر آسایش در سلیمانیه منتقل شدند؛ نهادی که تحت فرمان اتحادیه میهنی کردستان فعالیت میکند، نه دولت مرکزی عراق.
به نوشته اورشلیمپست، بهطور رسمی، کشته شدن پنج نفر اعلام شد، اما گزارشهای غیررسمی از ۴۰ تا ۵۰ کشته و موارد متعدد اعدام خبر میدهند.
پس از پایان درگیری، نگرانیها افزایش یافت. روزنامهنگاران و ناظران حقوق بشر از شمار بالای افراد «مفقود در عملیات» خبر دادند که امری غیرعادی در یک عملیات شهری محدود محسوب میشود.
خانوادهها از نبود دسترسی، فقدان وکیل و بیاطلاعی کامل از سرنوشت بازداشتشدگان سخن گفتند.
همزمان، گزارشهایی مبنی بر مشارکت نیروهای وابسته به حشدالشعبی مورد حمایت جمهوری اسلامی و واحدهایی مرتبط با رایان الکِلدانی منتشر شد.
آمریکا سال ۲۰۱۹ الکلدانی را به دلیل ارتباطهای او با نیروهای بسیج مردمی (PMF) و قاسم سلیمانی، فرمانده کشتهشده نیروی قدس سپاه پاسداران، تحریم کرد.
مشارکت نیروهای مرتبط با جمهوری اسلامی نشان میدهد که این عملیات تحت نوعی نظارت خارجی انجام شده و همزمان بیانگر سطح بالایی از بیاعتمادی درونساختاری است.
بخش قابلتوجهی از جزئیات مربوط به حمله بافل طالبانی به هتل لالهزار و پیامدهای آن علنی نشده است.
این نخستین بار نبود که میان بافل جلال طالبانی و پسرعمویش رویارویی رخ میداد.
در موارد پیشین، همواره صلح حفظ میشد و اختلافها از طریق مذاکره حلوفصل میشد. بنابراین به نوشته اورشلیمپست این پرسش مطرح است که چه عاملی باعث شد بافل جلال طالبانی اینبار دست به حمله بزند؟
بازی قدرت
کردستان عراق یک چهارراه لجستیکی و اطلاعاتی و دروازهای راهبردی برای منطقه محسوب میشود.
بهطور کلی، مردم کرد در جریان عملیاتهای نظامی ایالات متحده در عراق، سوریه و منطقه، متحد آمریکا بودهاند.
ارتش آمریکا همچنان حضور گستردهای در کردستان عراق دارد؛ حضوری که برای اصلیترین رقیب آمریکا در منطقه، یعنی ایران، بسیار نگرانکننده است.
پس از جنگ ۱۲ روزه جمهوری اسلامی و اسرائیل، معادلات منطقهای به شکلی محسوس تغییر کرد.
تهران تلاش برای افزایش و تثبیت نفوذ راهبردی خود را در مناطق همجوار، بهویژه کردستان عراق که محل حضور گروههای کردی مخالف جمهوری اسلامی است، افزایش داده است.
در مناطق تحت کنترل اتحادیه میهنی، این روند به حذف یا خنثیسازی افرادی انجامیده که «مستقل، غیرقابل اعتماد یا نزدیک به آمریکا و اسرائیل» تلقی میشوند.
در چنین فضایی، رویدادهای هتل لالهزار رخ داد.
در همین چارچوب، به نوشته اورشلیمپست منابع متعدد تایید میکنند که برایان ویلسون پس از بازداشت همراه با نیروهای لاهور شیخ جنگی طالبانی، در همان ساختار امنیتی ناپدید شده است.
تاکنون هیچ اتهام رسمی علیه این سرباز آمریکایی اعلام نشده، هیچ روند قضایی علنی وجود ندارد، هیچ مدرک معتبری از زنده بودنش منتشر نشده و محل نگهداری و وضعیت جسمی او نامعلوم است.
