در پی فعال شدن مکانیسم ماشه علیه جمهوری اسلامی و بازگشت تحریم‌ها، گزارش‌های مردمی رسیده به ایران‌اینترنشنال حاکی است قیمت دارو در ایران، از داروهای خاص گرفته تا قرص و شربت سرماخوردگی، چندین برابر شده و شهروندان برای تهیه اقلام مورد نیازشان گاهی باید به چندین داروخانه سر بزنند.
با پایان مهلت ۳۰ روزه‌ای که در سازوکار مکانیسم ماشه قطعنامه شورای امنیت پیش‌بینی شده بود، از بامداد یک‌شنبه ششم مهر به وقت ایران، همه تحریم‌های پیشین این نهاد جهانی علیه جمهوری اسلامی دوباره برقرار شد و بلافاصله تاثیر خود را بر اقتصاد ایران نشان داد.
با این حال مقام‌های جمهوری اسلامی در اظهار نظرهای خود سعی دارند تاثیر بازگشت تحریم‌ها را کم‌رنگ نشان دهند.
بر اساس اطلاعات رسیده به ایران‌اینترنشنال، شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی در شهریور ماه دستورالعملی برای محدود کردن و جهت‌دهی به پوشش رسانه‌ای درباره فعال شدن این مکانیسم صادر و آن را لازم‌الاجرا اعلام کرد.
تحریم‌های بازگشته طیف گسترده‌ای از بخش‌های اقتصادی و نظامی جمهوری اسلامی را در بر می‌گیرد.
ایران‌اینترنشنال در تلاش برای بررسی دقیق‌تر تاثیر بازگشت تحریم‌ها بر وضع سلامت شهروندان، از مخاطبانش پرسید بعد از اعمال دوباره این تحریم‌ها، آیا داروهای مورد نیازشان گران‌تر و کمیاب‌تر شده است؟
پاسخ‌های رسیده حاکی از افزایش شدید قیمت‌ها، کمبود دارو و وخیم‌تر شدن سلامتی مردم است.
داروهای کمیاب و بیکیفیت
یکی از مواری که مخاطبان ایران‌اینترنشنال به آن اشاره کردند بیکیفیت شدن داروها با وجود بالا رفتن قیمتهاست.
به گفته آنها قیمت برخی داروها سه تا چهار برابر افزایش یافته و «مثلا مسکنها هیچ تاثیری ندارند یا داروهای سرماخوردگی بسیار قدیمی هستند».
یکی از مخاطبان در پیامش نوشت: «دیروز یک بسته پنج ورقی آنتیهیستامین را که یک داروی معمولی جهت رفع آبریزش بینی و سرماخوردگی است، ۱۲۰ هزار تومان گرفتم. ماه پیش ۲۵ هزار تومان بود. تو خود حدیث مفصل بخوان ازین مجمل.»
بر اساس روایتهایی که رسیده، حتی وقتی شهروندان بهدنبال داروهای رایج و ساده میروند، بسیاری از داروخانهها آنها را ندارند و وقتی بعد از جستوجوی بسیار دارو را پیدا میکنند، با این پاسخ مواجه میشوند که تنها یک بسته موجود است و دارو را سه برابر قیمت میفروشند.
به گفته مخاطبان ایران‌اینترنشنال، بعضی از داروها خاص یا کمیاب شدهاند یا اصلا پیدا نمیشوند و پزشکان مجبورند از داروهای جایگزین برای بیماران استفاده کنند.
فشار اقتصادی سنگین بر بیماران
فعال شدن مکانیسم ماشه بر روی ابعاد مختلف اقتصاد در ایران تاثیر گذاشته و در هفتههای اخیر قیمت طلا و ارز از جمله دلار آمریکا و پوند بریتانیا بالاتر رفته است. در این میان، برخی بیماران بهدلیل افزایش قیمت دارو مجبور شدهاند سبک زندگی خود را عوض کرده و زیر بار فشار اقتصادی سنگینی بروند.
یکی از مخاطبان در پاسخ به ایران‌اینترنشنال این گونه روایت کرده است: «من دیابت دارم و تا قبل از تحریم‌ها و حتی قبل از جنگ ۱۲ روزه داروهایی که مصرف میکنم گران شده بود اما حالا گران‌تر و سهمیهبندی شده و مجبورم رژیم سختی را تحمل کنم و یک وعده غذایی را حذف کنم که مجبور نباشم یک قرص دیگر بخورم؛ چون بعد از هر وعده غذایی باید قرص بخورم.»
مخاطب دیگری گفته بر اساس مشاهداتش برخی بیماران دیگر توان خرید دارو را ندارند و خود او برای تهیه داروهای همسرش مجبور شده از خورد و خوراک خانواده بکاهد.
یک زن خانهدار در پاسخش برای ایران‌اینترنشنال نوشته: «داروهای گوارشی را شش میلیون و ۲۰۰ هزار تومان تهیه کردم در صورتی که یک زن خانهدار و بیسرپرستم و خیلی با سختی توانستم دارو را تهیه کنم.»
گروهی از مخاطبان با انتقاد شدید از حاکمیت، جمهوری اسلامی را مسئول فعال شدن مکانیسم ماشه و گران شدن اقلام دارویی دانستند.
یکی از مخاطبان گفت: «داروها هر چند از اول کمیاب و گران بودند اما با اعمال مکانیسم ماشه وضع بدتر شد. نه حکومت و نه هیچ یک از مقامات جمهوری اسلامی در تنگنا قرار نمیگیرند. تنها و تنها قشر متوسط، کارگر فقیر و متوسط رو به بالا بیچاره میشوند. الان با این شرایط بسیاری حتی نمیتوانند ویزیت یک متخصص یا فوقتخصص بدهند و بسیاری از این سه قشر باید بمانند، زجر بکشند و بمیرند. این واقعیت جامعه ایران است.»
استفاده تبلیغاتی از تحریم با قربانی کردن سلامت شهروندان
در سالهای اخیر، پس از هر دور تشدید تحریم‌ها علیه جمهوریاسلامی، بازار دارو در کشور دچار تنش شده است.
جمهوری اسلامی همواره گفته است تحریم‌ها علت این تنشهاست اما منابع خارجی با جدیت این موضوع را رد کردهاند.
روند خبرها درباره بازار دارو پس از فعال شدن مکانیسم ماشه در سال ۱۴۰۴، مشابه سال ۱۳۹۸ پس از خروج آمریکا از برجام است. در آن زمان نیز بازار دارو دچار تنش شد و پس از آن، مقامات دولتی، تحریم‌ها را عامل کمبود و افزایش قیمت دارو معرفی کردند.
کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی با اشاره به تعلل بانک مرکزی در اختصاص ارز دارو، نسبت به بروز «فجایع انسانی» هشدار داده است.
مقامات دولتی پیشتر گفته بودند فعال شدن مکانیسم ماشه بر واردات دارو موثر است.
سلمان اسحاقی، سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس، ۱۲ مهر با انتقاد از تعلل بانک مرکزی در تامین ارز دارو، آن را ناشی از «عدم درک درست نسبت به سلامت کشور» دانست و گفت: «بانک مرکزی فکر میکند این ارز هم مانند تخصیص ارز به کالاهایی چون موبایل، ماشین و مواردی از این دست است.»
