ایران اینترنشنال
تحولات غزه از هفتم اکتبر تا امروز، باعث شده بار دیگر پای چهره‌های قدیمی عرصه دیپلماسی به میدان باز شود. چهره‌هایی که شاید وقتی نام جنگ به میان می‌آید، چندان خوش‌نام نباشند مثل تونی بلر؛ نخست‌وزیری که از جنگ جهانی دوم به این سو بریتانیا را وارد بیشترین تعداد جنگ کرده است.
بلر قرار است در هیئت مدیره صلح به ریاست دونالد ترامپ، عضو باشد و این مسئله واکنش‌های بسیاری را برانگیخته. بسیاری از نقش او در نزدیک به دو دهه گذشته در تحولات فلسطین و اسرائیل بی‌خبرند.
بلر پس از ترک مقام نخست‌وزیری در سال ۲۰۰۷ عملاً بخش مهمی از عمر سیاسی خود را به پرونده فلسطین و به‌ویژه غزه گره زد و در ماه‌های اخیر نقش تازه‌ای یافت: همکاری نزدیک با امارات متحده عربی، اسرائیل و آمریکا برای تدوین نقشه صلح و بازسازی فردای غزه.
پیشینه بلر در غزه
بلر به‌عنوان فرستاده گروه چهارجانبه (آمریکا، اتحادیه اروپا، روسیه و سازمان ملل) طی سال‌های ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۵، به‌طور ویژه با پرونده غزه سروکار داشت.
او پس از جنگ‌های خونین ۲۰۰۸ و ۲۰۱۴ تلاش کرد راه‌هایی برای بازسازی و هم‌زمان کاهش فشارهای اقتصادی بر مردم غزه پیدا کند.
در آن سال‌ها، دیدگاه او ترکیبی از تامین امنیت اسرائیل و بهبود شرایط انسانی فلسطینیان بود.
هرچند در عمل، نزدیکی بیش از حد او به مواضع تل‌آویو باعث شد بسیاری از فلسطینیان او را میانجی بی‌طرف ندانند، اما او نقشی اساسی و کلیدی در کاهش فشار محاصره اسرائیل بر غزه داشت و توانست اسرائیل را مجاب کند تا اجازه ورود اقلام بیشتری به غزه را بدهد.
تونی بلر پس از اتمام مامورات در گروه چهارجانبه، «انستیتو تونی بلر برای تغییر جهانی» را بنیان گذاشت که با نام اختصاری تی.بی.آی شناخته می‌شود و یکی از مهم‌ترین نهادها در دادن مشاوره درباره وضعیت فلسطین است. کشورهای عرب منطقه یکی از مشتریان جدی انستیتو بلراند.
با شدت گرفتن جنگ اخیر غزه و ورود ایالات متحده و کشورهای منطقه به بحث درباره آینده این سرزمین، بار دیگر از بلر دعوت شد تا در مقام مشاور و میانجی عمل کند.
گزارش‌ها نشان می‌دهد که بلر از ابتدای سال ۲۰۲۴ بارها به کشورهای مختلف از جمله امارات، اسرائیل و آمریکا سفر کرده تا درباره شکل‌گیری نهادی موقت برای اداره غزه با مقام‌های آمریکایی رایزنی کند.
پیش‌تر در آخرین ماه‌های ریاست‌جمهوری جو بایدن عنوان شده بود که آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه وقت آمریکا، در نظر دارد تا پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری در ماه نوامبر طرحی را برای آینده غزه منتشر کند.
آن طرح با ابتکار اصلی عبدالله بن زاید آل نهیان، وزیر امور خارجه امارات تهیه و در همراهی با ران درمر، وزیر امور استراتژیک اسرائیل صیقل خورده بود.
اما آن زمان، زمانی مناسبی برای صحبت از آینده غزه و اتمام جنگ نبود. با ورود ترامپ به کاخ سفید، جرد کوشنر و استیو ویتکاف نیز به رای‌زنان این طرح پیوستند.
بسیاری بلر را متهم می‌کنند که ایده «دریا کنار غزه» را او به سر ترامپ انداخت. اما خود او این مسئله را رد می‌کند و بسیاری هم می‌گویند از قضا تونی بلر سبب شد تا ترامپ از طرح دریاکنار دست بکشد.
این روزها که راجع به طرح صلح صحبت می‌شود و قرار است «هیئت بین‌المللی گذار غزه» تشکیل شود، تونی بلر هم در کنار برخی چهره‌های دیگر به‌عنوان عضو هیئت ناظر معرفی شده.
تجربه چندین ساله بلر در مذاکرات پیچیده با اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها و توان مالی و شبکه گسترده سیاسی اماراتی‌ها و کاریزمای دونالد ترامپ همگی سبب شده تا امروز تصور آینده‌ای متفاوت برای غزه ممکن شود.
بلر اگرچه فردی کاردان و متخصص دیده می‌شود که سال‌ها در دفاتری در رام‌الله و اورشلیم کار کرده، اما انتقادات به او نیز بسیار زیاد است.
از منظر فلسطینیان، شائبه جانبداری و ادامه سیاست‌های یک‌جانبه اسرائیلی از سوی بلر بسیار جدی است.
بسیاری از ناظران بی‌طرف هم معتقدند هیچ‌کدام از راه‌کارهای بلر در طول بیش از یک دهه موثر نبوده که شاهد تراژدی هفتم اکتبر و رخدادهای تلخ بعد از آن بوده‌ایم، اما مسیر پیش‌رو همیشه باز است و این بار شاید با اتحاد کشورهای منطقه و آمریکا و اسرائیل آینده‌ای دیگر برای فلسطین رقم بخورد.
