با کاهش شدید کشفیات تریاک در چهار سال گذشته، صنعت داروسازی ایران در تامین ماده اولیه داروهای مخدر با بحران روبه‌رو شده و ستاد مبارزه با مواد مخدر و وزارت بهداشت گزینه‌هایی چون واردات تریاک یا ازسرگیری کشت قانونی خشخاش را بررسی می‌کنند.
روزنامه اعتماد چهارشنبه ۱۵ مرداد در گزارشی نوشت میزان کشفیات تریاک در ایران از بیش از هزار تن در سال ۱۳۹۹ به ۳۷۲ تن در سال ۱۴۰۳ کاهش یافته که از این میان، کشفیات تریاک از مبدا افغانستان از ۷۵۰ تن در سال ۱۴۰۰ به ۲۰۹ تن در سال ۱۴۰۳ رسیده است.
در همین دوره، میزان خلوص تریاک مکشوفه نیز از ۲۶ درصد به ۱۱ درصد کاهش یافته است.
حسین ذوالفقاری، دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر ۱۴ مرداد اعلام کرد که کاهش شدید کشفیات تریاک باعث ایجاد مشکل در تامین ماده اولیه داروهای مسکن و ترک اعتیاد شده است.
او گفت: «وزارت بهداشت به طور رسمی اعلام کرده که برای تولید داروهای مخدر با کمبود ماده اولیه مواجه است و باید برای آن تصمیم‌گیری شود، در غیر این صورت سلامت مردم به خطر می‌افتد.»
رضا سپهوند، عضو کمیسیون انرژی مجلس اردیبهشت گذشته از تهیه طرحی با عنوان «کشت مدیریت‌شده گیاه دارویی خشخاش برای تامین مصارف دارویی» خبر داد و گفت: «ممنوعیت مطلق کشت این گیاه نه‌تنها به کاهش اعتیاد منجر نشده، بلکه منافع دارویی، درمانی و اقتصادی کشور را نیز تحت تاثیر قرار داده است.»
سپهوند افزود: «به بیش از ۶۰۰ تن تریاک برای تولید داروهای ضروری نیاز داریم که بخشی از این نیاز از طریق کشفیات تامین می‌شود که عموما ناخالص هستند و هزینه بالایی برای داروسازان دارند.»
روزنامه اعتماد به نقل از یک منبع آگاه در سازمان غذا و دارو نوشته است: «برای تولید داروهای مخدر، کشور سالانه به ۵۰۰ تن تریاک خالص نیاز دارد. اگر وضعیت فعلی ادامه یابد، تولید داروهای حیاتی مانند متادون، مرفین و پتیدین در سال آینده غیرممکن یا بسیار دشوار خواهد شد.»
به گفته این منبع، سازمان غذا و دارو در ابتدای امسال طی نامه‌ای به ستاد مبارزه با مواد مخدر درخواست کرده که یا مجوز کشت قانونی خشخاش صادر شود یا واردات تریاک از منابع معتبر بین‌المللی انجام گیرد.
او افزود: «واردات، راه‌حل سریع‌تری است و می‌تواند در کوتاه‌مدت کمبودها را جبران کند.»
در دولت طالبان تریاک، نایاب و گران شد
به گفته مقام‌های ایرانی، کاهش تولید تریاک در افغانستان در پی فرمان هبت‌الله آخوندزاده، رهبر طالبان، تاثیر مستقیمی بر بازار مواد مخدر منطقه‌ای و جهانی داشته است.
گزارش‌ها نشان می‌دهد که قیمت هر کیلو تریاک در افغانستان در سال‌های گذشته تا ۱۰ برابر افزایش یافته است.
با وجود ادعای طالبان درباره توقف کشت، گزارش‌هایی از ادامه فعالیت قاچاقچیان در ولایت‌های مختلف افغانستان منتشر شده است.
رضا ملک زاده، معاون پیشین وزیر بهداشت خرداد گذشته اعلام کرد: «مصرف تریاک در ایران خیلی زیاد است و در کل ایران، ۱۰ درصد مردم تریاک می‌کشند.»
این در حالی است که در ایران طبق ماده ۴۱ قانون مبارزه با مواد مخدر، کشت قانونی خشخاش برای مصارف دارویی تحت نظارت وزارت جهاد کشاورزی و ستاد مبارزه با مواد مخدر مجاز است.
به گزارش اعتماد چهار کارخانه در ایران مسئولیت تولید عمده ماده اولیه داروهای مخدر را بر عهده دارند. این کارخانه‌ها بخشی از محصول خود را نیز به سایر کارخانه‌های دارویی می‌فروشند.
