در شرایطی که شهروندان در ایران هر روز با قطعی آب و برق برای ساعت‌های متوالی دست و پنجه نرم می‌کنند، مقام‌های جمهوری اسلامی بی اشاره به سوءمدیریت حکومت در رفع بحران انرژی، بار دیگر خواهان «صرفه‌جویی مردم» شدند. کارشناسان هم درباره خطر «طبقاتی» شدن دسترسی به انرژی هشدار دادند.
ده‌ها شهروند در پیام‌هایی به ایران‌اینترنشنال از تداوم قطع آب برای ساعت‌های طولانی و حتی ۲۴ ساعت کامل خبر دادند.
شهروندی از کرج با ارسال ویدیویی به ایران‌اینترنشنال، وضعیت کنونی را «نفس‌های آخر جمهوری اسلامی» خواند.
جعفر پورکبگانی، نماینده بوشهر در مجلس شورای اسلامی، با تایید گزارش‌های مردمی گفت در شهر بوشهر، شهروندان هر ۴۸ ساعت تنها دو ساعت آب دارند.
به گفته او، خاموشی‌های فراوان برق در دمای ۴۸ درجه و رطوبت ۹۸ درصد نیز جان مردم را به لب رسانده است.
یک شهروند ساکن اهواز با ارسال ویدیویی به ایران‌اینترنشنال گفت در گرمای بالای ۵۰ درجه این شهر، نه برق هست و نه آب.
تنش آبی در ۲۴ استان
عیسی بزرگ‌زاده، سخنگوی صنعت آب، دوشنبه ۳۰ تیر گفت در حال حاضر ۲۴ استان کشور دارای تنش آبی هستند که در صدر آن‌ها، تهران و البرز با جمعیتی بیش از ۲۰ میلیون قرار دارند.
شهرهای اصفهان، اراک، ساوه، تبریز، بانه و بندرعباس در رده‌های بعدی تنش آبی قرار دارند.
هاشم امینی، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب ایران، تنش آبی را در بیش از ۵۳ شهر کشور گسترده دانست و گفت این وضعیت به دلیل ورود به پنجمین سال خشکسالی متوالی رخ داده است.
به گفته بزرگ‌زاده، متوسط بارش سال آبی جاری، حدود ۴۰ درصد نسبت به سال گذشته کمتر بوده است.
امینی یکی از منابع تامین آب شرب و بهداشت را آب‌های زیرزمینی خواند و گفت: «اجبارا باید از آن استفاده کنیم.»
مسعود پزشکیان، رییس‌دولت چهاردهم، ۲۹ تیر بحران آب را جدی‌تر از آنچه تاکنون اعلام شده دانست و هشدار داد در صورت نبود اقدامات فوری، در آینده هیچ راه‌حلی برای این بحران باقی نخواهد ماند.
افت شدید ذخایر سدها
بر اساس گزارش‌های رسمی، مجموع ورودی آب سدهای کشور ۴۳ درصد کاهش یافته است.
بزرگ‌زاده گفت استان‌های سیستان و بلوچستان، هرمزگان، بوشهر و خوزستان بیشترین میزان کم بارشی را با بیش از ۵۰ درصد کاهش بارش داشته‌اند.
به گفته سخنگوی صنعت آب، درصد پرشدگی سدهای تهران ۲۱ درصد است.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب هرمزگان نیز هشدار داد ذخیره سدهای اصلی یعنی «استقلال میناب، سرنی، شمیل و نیان شرق بندرعباس به صفر رسیده است.»
این سدها تامین‌کننده آب آشامیدنی حدود یک میلیون نفر هستند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی نیز وضعیت دریاچه ارومیه را بحرانی توصیف کرد و گفت در بخش شمالی دریاچه آب بسیار کمی شاید فقط لایه‌ای به ضخامت چهار یا پنج سانتی‌متر در مساحت ۱۰۰ کیلومتر مربع باقی مانده است.
او هشدار داد که احتمال خشک شدن کامل بخش شمالی دریاچه در چند روز آینده وجود دارد.
قطع آب ۴۷ هزار مشترک تهرانی و مقصر خواندن مردم در بحران انرژی
در حالی که مقام‌های آبفا پیش‌تر، گزارش‌ها درباره قطع آب در پایتخت را رد کرده بودند، سخنگوی صنعت آب اکنون اذعان کرد تنها در چهار ماه گذشته، «آب ۴۷ هزار و ۵۳۵ مشترک بدمصرف تهرانی به‌طور موقت قطع شده است».
او همچنین از شناسایی حدود سه هزار نهاد اجرایی در تهران خبر داد که باید مصرف خود را ۲۵ درصد کاهش دهند.
بزرگ‌زاده تهدید کرد: «هزار و ۶۳۸ دستگاه کاهش مصرف را اعمال کرده‌اند و بقیه هم باید رعایت کنند و در غیر این صورت برخورد صورت می‌گیرد.»
او در پاسخ به سوال خبرنگاری که از نبود امکان شناسایی دقیق مشترکان بدمصرف به دلیل عدم جداسازی کنتورها انتقاد کرده بود، گفت: «نقد شما وارد است و من این اشکال را می‌پذیرم.»
بنا بر آمارهای رسمی که وزارت نیرو و شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور پیش‌تر منتشر کرده‌اند، تنها حدود شش تا ۱۰ درصد از کل مصرف آب ایران مربوط به بخش خانگی است.
تلاش برای نسبت‌دادن بحران کم‌آبی به مصرف خانگی، برخلاف واقعیت‌های آماری و انحراف از دلایل اصلی این بحران، از جمله مدیریت ناکارآمد منابع آبی در بخش‌های پرمصرف است.
ناهید فلاحی، کارشناس محیط زیست و متخصص حوزه آب در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز تاکید کرد بحران آب نتیجه «سیاست‌گذاری اشتباه و سوءمدیریت» است و افزود: «توپ بحران بی‌آبی را به زمین مردم نیاندازیم.»
یک شهروند در پیامی به ایران‌اینترنشنال، با اشاره به قطع مکرر آب، برق و اینترنت در ایران، نسبت به فشارهای گسترده بر مردم اعتراض کرد و گفت: «ما در کشوری زندگی می‌کنیم که به مردم خودش رحم نمی‌کند؛ حالا قرار است بمب هسته‌ای بسازد و به دنیا رحم کند؟»
ادارات نیمه‌تعطیل برای مدیریت بحران
در پی گرمای شدید، قطعی برق و کمبود آب، دولت ساعات کاری ادارات در چند استان را کاهش داده است.
هیات دولت چهارشنبه اول مرداد را در استان تهران تعطیل اعلام کرد.
در استان کرمانشاه، ساعات کاری دستگاه‌های اجرایی، بانک‌ها و بیمه‌ها از ۳۰ تیر تا ۹ مرداد، از ساعت شش صبح تا ۱۱ ظهر تعیین شده است.
در استان مرکزی نیز ادارات سه‌شنبه و چهارشنبه از ساعت شش تا ۱۱ صبح فعال خواهند بود.
ستاد مدیریت بحران استان سیستان و بلوچستان نیز فعالیت همه ادارات، بانک‌ها و بیمه‌ها را در روزهای ۳۰ و ۳۱ تیر و اول مرداد، با دو ساعت کاهش از ساعت شش تا ۱۱ اعلام کرده است.
«پمپ» و «تانکر» به کالای ضروری خانوارها بدل شده‌اند
در پی قطع‌های مکرر و گسترده آب در تهران، سعید سلیمانی‌ها، کارشناس آب از اندیشکده تدبیر آب، در گفت‌وگویی با روزنامه پیام ما، ضمن نقد سیاست‌های وزارت نیرو، تاکید کرد برنامه جمهوری اسلامی درباره «مدیریت فشار» عملا کارایی خود را از دست داده و منجر به «طبقاتی شدن انرژی» و نابرابری در دسترسی به آب شده است.
سلیمانی‌ها با اشاره به وضعیت خیابان سعدی تهران که مرکز فروش تجهیزات پمپ آب است، گفت به دلیل افزایش تقاضا در همین چند روز اخیر قیمت‌ها ناگهان ۲۰ درصد بالا رفته است.
ضمن اینکه به گفته او، خرید ملزومات پمپ و مخزن برای یک ساختمان سه‌طبقه ممکن است تا ۶۵ میلیون تومان هزینه داشته باشد.
او افزود که اگرچه شرکت آب و فاضلاب به مردم توصیه کرده برای دسترسی به آب، پمپ و مخزن نصب کنند، اما همین شرکت این کار را خلاف مقررات می‌داند و متخلفان را جریمه می‌کند.
سلیمانی‌ها هشدار داد: «این سیاست در تضاد کامل با هدف توزیع عادلانه آب است. کسی که پول دارد آب دارد، کسی که ندارد، نه.»
به گفته این کارشناس، سیاست مدیریت فشار حداکثر ۱۰ سال می‌تواند پاسخگو باشد، اما در تهران از میانه دهه ۹۰ به سیاستی دائمی تبدیل شده و حالا کارآمدی خود را از دست داده است.
او افزود: «بازار فروش پمپ و مخزن در تهران میلیاردی است و اگر روزی مشخص شود آبفا از این بازار منتفع می‌شود، تعجب نخواهم کرد.»
سلیمانی‌ها با انتقاد از بی‌عملی دولت در برابر خشکسالی گفت: «دولت هزینه سیاست‌های مقابله‌ای را نمی‌پردازد و ترجیح می‌دهد بار بحران را به دوش خانوارها بیندازد. با این شرایط، چیزی به نام آب و برق طبقاتی شکل گرفته و مردم عادی هزینه بی‌تدبیری‌ها را می‌پردازند.»
