یکی از افراد آگاه به سیاستهای دولت عربستان سعودی به فایننشال تایمزگفت: «کشورهای خلیج فارس روند نزدیکی با ایران را حفظ خواهند کرد. این سیاستی عاقلانه در برابر بزرگترین همسایهشان در آن سوی خلیج فارس است.»
از زمان جنگ اسرائیل با جمهوری اسلامی، بنیامین نتانیاهو و دونالد ترامپ رهبران اسرائیل و آمریکا بارها موضوع بعدی در دستور کار خود، یعنی تداوم برقراری روابط میان اسرائیل و کشورهای عربی را مطرح کردهاند.
رییسجمهوری آمریکا، اعلام کرده با نابودی برنامه هستهای جمهوری اسلامی، زمینه برای پیوستن کشورهای بیشتری به «پیمان ابراهیم» فراهم شده است.
رسانههای آمریکایی ۱۲ تیر گزارش دادند ترامپ در کاخ سفید با خالد بن سلمان، وزیر دفاع عربستان سعودی، دیدار و گفتوگو کرده است.
نخستوزیر اسرائیل، که پیش از حمله حماس در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ و جنگ غزه، به نظر میرسید به توافق تاریخی برای عادیسازی روابط با ریاض نزدیک شده بود، هفته گذشته به رسانهها گفت: «عربستان سعودی و صلح با دیگران را بسپارید به من. باور کنید، نهتنها به آن فکر کردهام، بلکه اکنون هم به آن فکر میکنم.»
اما فایننشال تایمز جمعه ۱۳ تیر نوشت که دستکم در مورد عربستان سعودی، دیگر مشخص نیست که این کشور مشتاق عادیسازی روابط با اسرائیل باشد.
بر اساس گزارش این روزنامه، محاسبات ریاض بهشدت پس از ۷ اکتبر تغییر کرده است و محمد بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی، از جنگ اسرائیل در غزه انتقاد کرد و روند آشتی با ایران، رقیب دیرینه ریاض، را سرعت بخشید.
منبع مطلع به فایننشال تایمز گفت که تقویت روابط با تهران «باعث میشود عادیسازی روابط ریاض با اسرائیل کمتر محتمل شود و عربستان سعودی را مصممتر میسازد تا خواستههایش درباره موضوع فلسطین را دنبال کند.»
تهران همواره از مخالفان سرسخت عادی شدن روابط اسرائیل با کشورهای منطقه بوده است.
علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، مهر ۱۴۰۲ عادیسازی روابط اسرائیل و کشورهای منطقه را به «شرطبندی روی اسب بازنده» تشبیه کرد و آن را «قماری محکوم به باخت» خواند.
حسن الحسن، پژوهشگر ارشد سیاست خاورمیانه در موسسه بینالمللی مطالعات استراتژیک در بحرین، گفت: «هزینه حیثیتی عادیسازی روابط با اسرائیل برای عربستان اکنون بسیار بالاتر است؛ هم در داخل کشور و هم برای جایگاه منطقهای و اسلامیاش.»
پیش از ۷ اکتبر، محمد بن سلمان قصد داشت در ازای امضای یک پیمان دفاعی با ایالات متحده روابط دیپلماتیک با اسرائیل برقرار کند. این اقدام میتوانست یک آرایش جدید در خاورمیانه باشد.
در دوره اول ریاستجمهوری ترامپ، امارات و بحرین با اسرائیل روابط خود را در قالب توافقنامههای موسوم به «ابراهیم» عادی کردند، اما توافق با عربستان سعودی بهعنوان رهبر جهان اسلام و حامی دیرینه آرمان فلسطین برای اسرائیل یک پیروزی بزرگ محسوب میشود.
عربستان سعودی حملات ۱۲ روزه اسرائیل به جمهوری اسلامی را محکوم کرد و وزیر دفاع این کشور، خالد بن سلمان، یکشنبه گذشته با عبدالرحیم موسوی، رییس جدید ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی، گفتگو کرد تا درباره «تلاشها برای حفظ امنیت و ثبات» بحث کند.
با این حال، فایننشال تایمز نوشت که برای عربستان سعودی، تضعیف جمهوری اسلامی بهدست اسرائیل و همچنین تضعیف نیروهای نیابتیاش مانند حزبالله موجب شده که تهدید تهران کمتر بهنظر برسد، حتی اگر این موضوع باعث نگرانی شود که جمهوری اسلامی اکنون ممکن است بیشتر از قبل به دنبال سلاح هستهای برود.
گرگوری گوس، پژوهشگر موسسه خاورمیانه در واشینگتن، گفت: «ایرانِ ۲۰۲۲، ایرانِ ۲۰۲۵ نیست.» او با این حال افزود که «اسرائیلِ پیروزِ ۲۰۲۵ بهنظر میرسد که به عنصری بیثباتکننده در سیاستهای منطقهای تبدیل شده است.»
این گزارش در شرایطی منتشر شده است که در روزهای اخیر، گمانهزنیها درباره گسترش پیمان ابراهیم و برقراری روابط دیپلماتیک میان کشورهای منطقه و اسرائیل بالا گرفته است.
ترامپ هشتم تیر نیز با اشاره به تضعیف قدرت منطقهای جمهوری اسلامی و تاثیر آن بر استقبال کشورها از عادیسازی روابط با اسرائیل گفته بود: «ما همین حالا کشورهای واقعا بزرگی در این توافقنامهها داریم و فکر میکنم اکنون زمان آن است که شروع به افزودن دیگر کشورها کنیم، چون مشکل اصلی در این میان ایران بود.»