تحلیل

روح‌الله رحیم‌پور: وقتی جنگی رخ می‌دهد، پارامترهای مذاکره تغییر می‌کنند

روح‌الله رحیم‌پور، تحلیل‌گر سیاسی، در گفت‌وگو با ایران‌اینترنشنال تاکید کرد که شرایط پس از جنگ ۱۲ روزه میان جمهوری اسلامی و اسرائیل به‌مراتب پیچیده‌تر از پیش‌بینی‌های اولیه شده است. به گفته او، حتی انجام مذاکرات عادی نیز اکنون دشوارتر و زمان‌برتر از آن چیزی‌ست که پیش از آغاز جنگ تصور می‌شد.

رحیم‌پور با اشاره به ساختار سیاسی جمهوری اسلامی، که در میانه بحران وارد جنگ شد، گفت: «در حال حاضر این ساختار دچار آشفتگی در فرآیند تصمیم‌گیری است و برای مدیریت موثر مذاکرات، نیاز به انسجام، هماهنگی و هدایت هوشمندانه در سطح حاکمیت وجود دارد.»

او مهم‌ترین چالش کنونی را «تعیین زبان و چارچوب مذاکرات از سوی جمهوری اسلامی» دانست؛ موضوعی که «بدون اصلاح اختلالات در سامانه مدیریتی کشور امکان‌پذیر نیست».

به گفته رحیم‌پور، آنچه نباید رخ می‌داد اتفاق افتاد؛ «جنگ آغاز شد و دو طرف متحمل خسارات سنگینی شدند. جمهوری اسلامی نیز تلاش کرد با حملات موشکی به اسرائیل نوعی توازن ایجاد کند؛ اقدامی که ممکن بود جنگ را وارد فاز فرسایشی کند.» او تاکید کرد: «وقتی جنگی رخ می‌دهد، پارامترهای مذاکره اساسا تغییر می‌کنند.»

رحیم‌پور معتقد است مذاکرات با آمریکا اکنون از آن‌ جهت دشوارتر شده که ایالات متحده مستقیما در خاک ایران عملیات نظامی انجام داده و تاسیسات کلیدی هسته‌ای جمهوری اسلامی را هدف قرار داده است؛ در حالی‌ که ایران نیز با حملات موشکی و پهپادی به مواضع آمریکا واکنش نشان داده است. این تبادل مستقیم تنش را به‌شدت افزایش داده و روند تصمیم‌گیری درباره مذاکرات را پیچیده‌تر کرده است.

او همچنین به دو عامل داخلی اشاره کرد که روند مذاکره را با مانع روبه‌رو کرده‌اند. نخست، وجود جریان‌ها و شخصیت‌هایی درون حاکمیت است که نه‌تنها مخالف مذاکره‌اند، بلکه آغاز جنگ را دلیلی بر بی‌اعتباری مسیر دیپلماتیک می‌دانند. این جریان‌ها همچنان فعال‌اند؛ از جمله با طرح‌هایی نظیر تعلیق همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و فضاسازی در رسانه‌های رسمی برای اعمال فشار به حاکمیت و ممانعت از بازگشت به میز مذاکره.

دومین مانع، به گفته رحیم‌پور، «سردرگمی در تعیین زمان مناسب برای آغاز مذاکرات» است. او با اشاره به خسارات گسترده‌ای که دو طرف متحمل شده‌اند، گفت: «تاسیساتی که موضوع مذاکره بودند اکنون وجود ندارند و جمهوری اسلامی نیز با در اختیار داشتن حدود ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده، دیگر ابزار قابل توجهی برای چانه‌زنی ندارد. این موضوع می‌تواند موضع تهران را سرسختانه‌تر کرده و پیچیدگی مذاکرات را بیشتر کند.»

رحیم‌پور در آخر گفت که مجموع این عوامل موجب شده جمهوری اسلامی هنوز تصمیم قطعی برای ورود به مرحله جدید مذاکرات اتخاذ نکرده باشد.