اتحادیه اروپا در وضعیت بی‌سابقه‌ای از انفعال دیپلماتیک در مقابل درگیری نظامی جمهوری اسلامی و اسرائیل قرار گرفته است. نشریه پولیتیکو در گزارش تازه خود از شکاف عمیق میان رهبران اروپایی و ناتوانی آن‌ها در ارائه پاسخ هماهنگ به این بحران خبر داده است.
تهدیدهای تند دونالد ترامپ علیه جمهوری اسلامی و اعلام «کنترل کامل آسمان ایران» از سوی اسرائیل، در شرایطی مطرح می‌شود که میلیون‌ها تهرانی مجبور به ترک شهر و خانه‌های خود شده‌اند.
آن‌چه وضعیت را پیچیده‌تر کرده، تفاوت آشکار در مواضع سران کشورهای اروپایی است که هر کدام تفسیر متفاوتی از تحولات ارائه می‌دهند.
ضعف اروپا در مقابل بحران خاورمیانه
پولیتیکو در گزارش چهارشنبه ۲۸ خرداد خود درباره ورود درگیری نظامی میان جمهوری اسلامی و اسرائیل به روز ششم، بر ضعف اتحادیه اروپا در تاثیرگذاری بر این بحران تاکید کرد.
بر اساس این گزارش، کمتر بحرانی در جهان به خطرناکی درگیری کنونی وجود داشته است که اروپا در آن چنین بی‌تاثیر بوده باشد.
در حالی که نیروهای جمهوری اسلامی همچنان موشک به سمت اسرائیل پرتاب می‌کنند و گزارش‌ها حاکی از فرار میلیون‌ها نفر از تهران است، ترامپ تهدیدهای مستقیمی علیه جمهوری اسلامی مطرح کرده است.
رییس‌جمهوری آمریکا ۲۷ خرداد در پلتفرم تروث سوشال خواستار «تسلیم بی‌قید و شرط» جمهوری اسلامی شد و اعلام کرد که واشینگتن از مکان مخفیگاه «رهبر به اصلاح معظم»، علی خامنه‌ای، مطلع است.
تناقض میان اظهارات رهبران اروپایی
سران کشورهای اروپایی در ارزیابی موضع آمریکا دچار اختلاف‌نظر جدی شده‌اند.
رهبران اروپایی در نشست گروه هفت در کانادا نتوانستند موضع واحدی در قبال این درگیری اتخاذ کنند.
کایا کالاس، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، پس از گفت‌وگو با مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، اعلام کرد که واشینگتن نمی‌خواهد درگیر جنگ با ایران شود.
از سوی دیگر، امانوئل مکرون، رییس‌جمهوری فرانسه، اعلام کرد که ترامپ روی آتش‌بس کار می‌کند. سخنانی که رییس‌جمهوری آمریکا آن را رد کرد و مکرون را «رییس‌جمهور شهرت‌طلب» خواند.
کی‌یر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا، اطمینان داد که ترامپ قصد دخالت نظامی در جنگ اسرائیل و جمهوری اسلامی ندارد، در حالی که فریدریش مرتس، صدراعظم آلمان، بر امکان مشارکت آمریکا در حملات آینده تاکید کرد.
شکاف در اتحادیه اروپا
اورزولا فون در لاین، رییس کمیسیون اروپا، با اعلام حمایت از «حق دفاع مشروع اسرائیل» پس از شروع حملات به مواضع جمهوری اسلامی در ایران، انتقادات شدید برخی از کشورهای عضو اتحادیه اروپا را برانگیخت.
در جلسه اضطراری وزیران خارجه اروپایی، نمایندگان چندین کشور این اقدام فون در لاین را «حرکت و موضع انفرادی» توصیف کردند.
برخی از مقامات اروپایی تفاوت میان حق دفاع مشروع و «اقدام نظامی پیشگیرانه» را مطرح کرده‌اند.
کالاس نیز در بیانیه خود بر لزوم آتش‌بس و راه‌حل دیپلماتیک تاکید کرد تا از تکرار موضع فون در لاین خودداری کند.
تاثیر بحران خاورمیانه بر سیاست‌های اروپا
بحران خاورمیانه، اتحادیه اروپا را مجبور به بازنگری در برخی سیاست‌هایش کرده است.
فون در لاین از پیشنهاد کاهش سقف قیمت نفت روسیه از ۶۰ به ۴۵ دلار عقب‌نشینی کرد. دلیل این تصمیم آن است که جنگ جمهوری اسلامی و اسرائیل قیمت جهانی نفت را به بالای ۶۰ دلار رسانده اما روسیه به‌دلیل تحریم‌ها همچنان مجبور است نفت خود را حداکثر ۶۰ دلار بفروشد.
این یعنی روسیه در حال حاضر از افزایش قیمت نفت سود نمی‌برد.
اما کالاس موضع متفاوتی اتخاذ کرد و گفت که اروپا باید بر کاهش سقف قیمت نفت روسیه پافشاری کند تا مانع از افزایش درآمد این کشور و تقویت ماشین جنگی مسکو شود.
این تناقضات نشان‌دهنده عمق شکاف در اتحادیه اروپا و ناتوانی آن در اتخاذ موضع واحد در برابر یکی از خطرناک‌ترین بحران‌های منطقه‌ای است که می‌تواند پیامدهای جهانی گسترده‌ای به‌دنبال داشته باشد.
