کی‌یر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا، اعلام کرد توافقی با موریس به امضا رسیده که بر اساس آن، حاکمیت جزایر چاگوس به این کشور بازگردانده می‌شود و در سوی مقابل، بریتانیا همچنان اجازه استفاده از پایگاه نظامی راهبردی دیه‌گو گارسیا در این منطقه را خواهد داشت.
استارمر پنج‌شنبه اول خرداد در یک نشست خبری گفت: «موقعیت راهبردی این پایگاه برای بریتانیا اهمیت بسیار زیادی دارد؛ از اعزام هواپیما برای مقابله با تروریست‌ها در عراق و افغانستان گرفته تا پیش‌بینی تهدیدها در دریای سرخ و منطقه هند-اقیانوس آرام.»
او افزود: «با پذیرش این توافق در زمان حاضر و طبق شرایط مورد نظر خود، توانسته‌ایم تضمین‌های محکمی، از جمله در برابر نفوذهای مخرب، به‌دست آوریم؛ تضمین‌هایی که امکان ادامه فعالیت این پایگاه را تا قرن آینده فراهم خواهد کرد.»
خبرگزاری رویترز گزارش داد این توافق چند میلیارد دلاری به بریتانیا اجازه می‌دهد تا کنترل پایگاه هوایی راهبردی مشترک آمریکا و بریتانیا در دیه‌گو گارسیا را در چارچوب یک قرارداد اجاره ۹۹ ساله حفظ کند.
دیه‌گو گارسیا بزرگ‌ترین جزیره مجمع‌الجزایر چاگوس به شمار می‌آید.
بامداد اول خرداد، دیوان عالی بریتانیا با صدور حکمی موقت در پاسخ به درخواست وکلای یک شهروند بریتانیایی متولد جزایر چاگوس، روند امضای این توافق را به تعویق انداخت.
این شهروند معتقد بود مردم چاگوس در این توافق نادیده گرفته شده‌اند.
اما تنها چند ساعت بعد، مارتین چمبرلین، قاضی دیوان عالی بریتانیا، با لغو این حکم موقت اعلام کرد ادامه اجرای آن می‌تواند «زیان قابل توجهی» به منافع بریتانیا وارد کند.
در ماه‌های اخیر، نام دیه‌گو گارسیا بار دیگر بر سر زبان‌ها افتاده؛ آن هم در پی استقرار بمب‌افکن‌های راهبردی آمریکا در این پایگاه و افزایش گمانه‌زنی‌ها درباره احتمال حمله نظامی به تاسیسات هسته‌ای جمهوری اسلامی.
بیشتر بخوانید: اعزام بمب‌افکن‌های دوربُرد آمریکا به اقیانوس هند به چه معناست؟
توافقی به نفع چین؟
احزاب مخالف در بریتانیا با انتقاد از این توافق، آن را پرهزینه در راستای منافع چین توصیف کردهاند، اما دولت بریتانیا تاکید دارد این توافق برای تضمین آینده پایگاه دیه‌گو گارسیا ضروری است.
مخالفان این توافق میگویند واگذاری رسمی حاکمیت جزایر چاگوس به موریس ممکن است در آینده به فشارهای بیشتر برای کاهش حضور نظامی غرب در این منطقه منجر شود.
به گفته آنها، چین که در حال گسترش نفوذ خود در اقیانوس هند و آفریقا است، از هرگونه عقبنشینی غرب استقبال خواهد کرد.
امضای این توافق به ماهها اختلاف و چانهزنی پایان داد؛ اختلافاتی که از اکتبر ۲۰۲۴ و پس از روی کار آمدن ناوین رامگولام بهجای پراویند جاگنات بهعنوان نخست‌وزیر موریس آغاز شد و رامگولام نگرانیهایی را نسبت به مفاد توافق مطرح کرد.
اجرای این توافق پس از آغاز به کار دولت دونالد ترامپ در ژانویه نیز با تاخیر مواجه شد، چرا که لندن تصمیم گرفت به واشینگتن فرصت دهد تا جزییات آن را بررسی کند. در نهایت، رییسجمهوری آمریکا در فوریه حمایت خود را از این توافق اعلام کرد.
مارکو روبیو، وزیر امور خارجه ایالات متحده، اول خرداد از نهایی شدن توافق بریتانیا و موریس استقبال کرد و گفت این توافق «زمینهساز فعالیت پایدار، باثبات و موثر پایگاه نظامی مشترک آمریکا و بریتانیا در دیه‌گو گارسیا در بلندمدت خواهد بود».
نخست‌وزیر موریس نیز با ابراز خوشحالی از این توافق گفت رسیدن به این مرحله پس از یک مبارزه طولانی حاصل شده است.
رامگولام گفت: «با این توافق، روند کامل استعمارزدایی را به پایان میرسانیم.»
او افزود: «این توافق تاییدی کامل بر حاکمیت ما بر سراسر مجمع‌الجزایر چاگوس، از جمله دیه‌گو گارسیا است.»
