پدافند هوایی نطنز و جزییات روشن شده پس از نشر یک ویدیو: سامانه شکننده‌تر از حد انتظار است
تحقیقی جدید از مرکز مطالعات «جیمز مارتین» در زمینه منع گسترش تسلیحات هسته‌ای نشان می‌دهد سامانه‌های پدافند هوایی جمهوری اسلامی در اطراف تاسیسات هسته‌ای نطنز کمتر از آن‌چه پیش‌تر تصور می‌شد با یکدیگر شبکه شده‌اند که این موضوع می‌تواند باعث آسیب‌پذیری‌های بالایی شود.
این تحلیل که در وب‌سایت «بریکینگ دیفنس» منتشر شده، بر اساس یک ویدیوی دو ثانیه‌ای از یک مرکز فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است که به مناسبت سالگرد حمله اسرائیل به یک پایگاه پهپادی در نزدیکی نطنز منتشر شد.
در این کلیپ، اطلاعات چهار رادار از جمله رادار «نجم ۸۰۴» مرتبط با سامانه «خرداد ۱۵»، دو رادار قدیمی شوروی «پی-۱۲» و یک سامانه «تور» روسی به نمایش گذاشته شده است اما نمایش اطلاعات روی صفحات جداگانه نشان می‌دهد این سامانه‌ها فاقد یکپارچگی و هماهنگی لازم هستند.
سم لیر، پژوهشگر این مرکز، گفت: «تعجب‌آور است که پدافند یکی از حساس‌ترین سایت‌های ایران تا این اندازه ناهماهنگ و پراکنده باشد.»
لیر احتمال عمدی بودن انتشار این اطلاعات را رد کرد و گفت بعید است این اقدام تلاشی برای گمراه کردن ناظران خارجی بوده باشد.
او افزود: «فکر نمی‌کنم این یک بازی چندلایه باشد. به نظر من این یک اشتباه ساده انسانی است. در بسیاری از ویدیوهای دیگر، آن‌ها بسیار دقیق‌تر عمل می‌کنند و نمایشگرها را محو می‌کنند.»
بر اساس این گزارش، اگر ضعف در شبکه‌سازی سامانه‌های پدافندی در دیگر نقاط ایران هم وجود داشته باشد، ممکن است منجر به پیامدهایی برای سایت‌های هسته‌ای دیگر شود که کمتر مقاوم‌سازی شده‌اند.
از سوی دیگر، این وضعیت می‌تواند حملات فیزیکی را ساده‌تر کند اما حملات غیر‌فیزیکی مثل جنگ الکترونیک را دشوارتر می‌کند، چون این سامانه‌ها اتصال لازم را برای انتقال اختلال ندارند.
اردیبهشت ۱۴۰۳، روزنامه آمریکایی نیویورک‌تایمز گزارش داد بر اساس تصاویر ماهواره‌ای، حمله اسرائیل به پایگاه هوایی هشتم شکاری اصفهان به بخش مهمی از پدافند هوایی اس-۳۰۰ اصابت کرده، باعث نابودی آن شده یا به آن آسیب رسانده است.
این روزنامه با استناد به تحلیل تصاویر ماهواره‌ای ادامه داد که به نظر می‌رسد سایر نقاط این پایگاه و فرودگاه مجاور آن آسیبی ندیده‌اند.
نیویورک‌تایمز نوشت که دقت حمله، در عمق ایران و با وجود چند سایت حساس نزدیک به هم، نشان داد که اسرائیل هدفی خاص و دقیق، یعنی سامانه پدافند هوایی را انتخاب کرده است.
بر اساس پروژه دفاع موشکی مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی واشینگتن، ایران سامانه‌های پدافند هوایی اس-۳۰۰ ساخت روسیه را برای جلوگیری از حملات هوایی اسرائیل و سایر حملات هوایی به دست آورده است.
علاوه بر بررسی تصاویر ماهواره‌ای، دو مقام غربی و دو مقام ایرانی نیز به نیویورک‌تایمز گفتند این سیستم دفاع هوایی با یک سلاح اسرائیلی هدف قرار گرفت.
به گفته مقام‌های غربی، این حمله برای رساندن این پیام به جمهوری اسلامی طراحی شده بود که اسرائیل می‌تواند سیستم‌های دفاعی ایران را از بین ببرد بدون آن که شناسایی شود؛ همچنین با استفاده بسیار کمتر از تسلیحاتی که ایران در حمله به اسرائیل به کار گرفت.
پهپادها و موشک‌های حمله جمهوری اسلامی به اسرائیل از سوی اسرائیل و متحدانش رهگیری شدند و کمترین خسارت را به بار آوردند.