تایج یک پژوهش تازه نشان می‌دهد بیابان خشک و سوزان صحرای بزرگ آفریقا (صحرا)، در گذشته‌ای نه‌چندان دور، منطقه‌ای سرسبز، پرآب و سکونت‌پذیر بوده و یک تبار جداافتاده و ناشناخته از انسان‌ها در آن زندگی می‌کرده است.
این تحقیق که به‌تازگی در مجله علمی «نیچر» منتشر شده، بر پایه تحلیل ژنتیکی دو اسکلت حدودا هفت هزار ساله در پناهگاه سنگی «تاکارکوری» در جنوب غربی لیبی صورت گرفته است.
این منطقه که زمانی پوشیده از سبزه‌زار و دریاچه بود، امروزه به بخشی از خشک‌ترین بیابان جهان تبدیل شده است.
صحرای بزرگ آفریقا یکی از خشک‌ترین و متروک‌ترین مکان‌های کره زمین است. این بیابان پهناور که در سراسر شمال آفریقا امتداد یافته، بخش‌هایی از ۱۱ کشور را در بر می‌گیرد و مساحتی هم‌تراز با چین یا آمریکا را پوشش می‌دهد.
انسان‌هایی دور از دسترس جهان
پژوهشگران به رهبری یوهانس کراوزه از موسسه انسان‌شناسی تکاملی ماکس پلانک، موفق شدند دی‌ان‌ای دو فرد مومیایی‌شده در تاکارکوری را استخراج و تحلیل کنند.
این اسکلت‌ها به زنانی تعلق دارد که در دوران نوسنگی شبانی در این منطقه زندگی می‌کردند.
کراوزه بر این باور است که این افراد به «یک تبار انسانی ناشناخته و کاملا جداافتاده از سایر جمعیت‌های انسانی در آفریقا و اوراسیا» تعلق داشتند.
به گفته کراوزه، نکته جالب توجه این است که در مردم تاکارکوری، هیچ‌گونه اثر ژنتیکی قابل توجهی از جمعیت‌های جنوب صحرای آفریقا، خاور نزدیک یا جوامع پیشاتاریخی اروپای شمالی دیده نمی‌شود.
شواهد باستان‌شناسی حاکی از آن است که این افراد به دامداری مشغول بودند و حیوانات اهلی را نگهداری می‌کردند.
یافته‌های به‌دست‌آمده از این مکان شامل ابزارهایی از سنگ، چوب و استخوان حیوانات، قطعات سفالی، سبدهای بافته‌شده و مجسمه‌های حکاکی‌شده است.
تاریخ گمشده شمال آفریقا
بر پایه یافته‌های این پژوهش، تبار ژنتیکی این دو فرد به شاخه‌ای بازمی‌گردد که حدود ۵۰ هزار سال پیش از جمعیت‌های جنوب صحرای آفریقا جدا شده است؛ هم‌زمان با دوره‌ای که سایر انسان‌های مدرن، مهاجرت از آفریقا به سوی خاورمیانه، اروپا و آسیا را آغاز کردند.
یافته‌ها همچنین نشان می‌دهند از حدود ۲۰ هزار سال پیش، گروه‌هایی از شرق مدیترانه، ایبری و سیسیل به شمال آفریقا مهاجرت کردند.
با این حال، تبار مردم تاکارکوری به دلایلی نامشخص، تا حدود پنج هزار سال پیش در انزوا باقی ماند.
کراوزه افزود: «در آن زمان، تاکارکوری بر خلاف چشم‌انداز بیابانی خشک امروزی، یک دشت سرسبز با دریاچه‌ای در کنار آن بود.»
صحرا؛ از بهشت سبز تا بیابان مرگ
صحرای آفریقا در بازه زمانی بین ۱۴ هزار و ۵۰۰ تا پنج هزار سال پیش، منطقه‌ای سبز و زیست‌پذیر بود، اما با پایان یافتن دوره مرطوب آفریقایی، این ناحیه بار دیگر به بیابانی خشک و غیرقابل‌سکونت تبدیل شد.
با بازگشت شرایط بیابانی، جمعیت تاکارکوری نیز از میان رفت؛ با این حال، به گفته پژوهشگران، نشانه‌های ژنتیکی آن‌ها همچنان در برخی از گروه‌های ساکن شمال آفریقا قابل مشاهده است.
کراوزه اضافه کرد: «میراث ژنتیکی این تبار فراموش‌شده، دیدگاه تازه‌ای از گذشته عمیق شمال آفریقا پیش روی ما می‌گذارد.»
