به گزارش رویترز، دستیاران ارشد دونالد ترامپ، رییس‌جمهور ایالات متحده، از طرح او برای انتقال و اسکان مجدد فلسطینی‌های غزه در کشورهای همسایه و تصرف این باریکه جنگ‌زده به دست آمریکا با جدیت دفاع کردند، اما در واکنش به محکومیت جهانی، بخش‌هایی از آن را تعدیل کردند.
قدرت‌های جهانی از جمله روسیه، چین و آلمان به تندی از طرج ترامپ برای غزه انتقاد کردند و گفتند چنین طرحی به «رنج و نفرت جدیدی دامن می‌زند. عربستان سعودی، قدرت منطقه‌ای هم به‌صورت قاطع این پیشنهاد را رد کرد.
ترامپ، تنها دو هفته پس از آغاز دوره جدید ریاست‌جمهوری، سیاست چند دهه‌ای ایالات متحده در قبال منازعه اسرائیل و فلسطین را با اعلامی مبهم در هم شکست. او گفت قصد دارد غزه را که پس از ۱۶ ماه بمباران اسرائیل، ویران شده و بیش از ۴۷ هزار نفر از ساکنانش کشته شده‌اند به «ریویرای خاورمیانه» تبدیل کند، جایی که افراد مختلف دنیا بتوانند در آن زندگی کنند.
عقب‌نشینی از طرح اسکان دائمی
کارولین لویت، دبیر مطبوعاتی کاخ سفید، در نشست خبری روز چهارشنبه، این طرح ترامپ را «ایده‌ای تاریخی و خارج از چارچوب» خواند، اما تاکید کرد که رییس‌جمهور متعهد نشده است «نیروهای زمینی» آمریکا را در این منطقه مستقر کند. با این‌حال او از ردِّ احتمال به‌کارگیری نیروهای نظامی آمریکا در نوار غزه خودداری کرد.
هم‌زمان، لویت از صحبت‌های پیشین ترامپ مبنی بر لزوم اسکان دائمی ساکنان غزه در کشورهای همسایه عقب نشست و گفت که آن‌ها باید «به‌صورت موقتی» و تا تکمیل فرآیند بازسازی از آن‌جا خارج شوند.
مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا نیز گفت ایده این است که ساکنان غزه به‌صورت «موقت» از آن منطقه خارج شوند تا زمان بازسازی و پاکسازی آوار فراهم شود.
رویترز نوشته مشخص نیست ترامپ بر اجرای این طرح پافشاری خواهد کرد یا مطابق با تصویری که از خود به‌عنوان یک مذاکره‌کننده زیرک ارائه می‌دهد، صرفا موضعی افراطی را به‌عنوان ابزاری برای توافق مطرح کرده است.
روشی که به نوشته رویترز در دوره اول ریاست‌جمهوری ترامپ هم اتفاق افتاد و بسیاری از موضع‌گیری‌های سیاست خارجی او که منتقدان آن را مبالغه‌آمیز می‌دانستند، در عمل اجرا نشد.
جرد کوشنر، داماد و مشاور پیشین ترامپ، سال گذشته غزه را یک دارایی ارزشمند «ساحلی» توصیف کرده بود. اکنون ترامپ نیز روز سه‌شنبه ادعاهای مشابهی مطرح کرد و خواستار انتقال دائمی بیش از دو میلیون فلسطینی ساکن آن شد.
برخی کارشناسان می‌گویند اقدامات پیشنهادی ترامپ ممکن است ناقض قوانین بین‌المللی باشد. برخی دیگر آن را غیرعملی توصیف می‌کنند. فعالان حقوق بشری نیز می‌گویند چنین اقدامی به «پاکسازی قومی» شباهت دارد.
ترامپ چهارشنبه هم در دفتر بیضی (کاخ سفید) درباره طرحش برای غزه به خبرنگاران گفت «همه عاشقش هستند.»
بااین‌حال، به نظر می‌رسد این پیشنهاد با افکار عمومی آمریکا در تضاد است، نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد بیشتر مردم ایالات متحده پس از مداخلات نظامی طولانی در عراق و افغانستان، شدیدا با درگیری‌های تازه مخالف‌اند.
ترامپ در کارزار انتخابات ۲۰۲۴ و از زمان بازگشت به قدرت، بارها ادعا کرده است که به «جنگ‌های مضحک» پایان خواهد داد و مانع آغاز جنگ‌های جدید خواهد شد.
مواضع موافق و مخالف در کنگره
طرح او برای غزه، محکومیت گسترده قانون‌گذاران دموکرات را در پی داشت. در میان جمهوری‌خواهان نیز برخی با تردید به پیشنهاد او واکنش نشان دادند و گروهی هم آن را جسورانه ستودند.
رند پال، سناتور جمهوری‌خواه، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «فکر می‌کردم ما به «اول آمریکا» رای داده‌ایم. ما هیچ دلیلی نداریم که به اشغال دیگری فکر کنیم که ثروت ما را بر باد داده و خون سربازانمان را بریزد.»
روبیو در سفر به گواتمالا تلاش کرد در برابر موج انتقادات جهانی بایستد. او اصرار داشت طرح ترامپ حرکتی خصمانه نیست، بلکه حرکتی سخاوتمندانه است که «نشان‌دهنده آمادگی ایالات متحده برای پذیرش مسئولیت بازسازی آن منطقه است.»
این در حالی است که لویت گفت مالیات‌دهندگان آمریکایی هزینه این کار را پرداخت نخواهند کرد و ترامپ با شرکای منطقه‌ای توافق خواهد کرد.
ترامپ هنگام استقبال از بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، در عصر سه‌شنبه، بدون ارائه جزئیات دقیق، از طرحش پرده برداشت.
«ترامپ برود به جهنم»
نتانیاهو که چهارشنبه با جِی‌دی ونس، معاون رییس‌جمهور آمریکا دیدار کرد، در مورد این پیشنهاد اظهار نظری نکرد، جز این‌که گفت از تلاش ترامپ برای ارائه رویکردی جدید قدردانی می‌کند.
اما لویت که گفت «این طرح مدتی است در ذهن رییس‌جمهور بوده و او آن را با اطرافیانش در میان گذاشته»، تاکید کرد ترامپ پیش از اعلام رسمی در عصر سه‌شنبه، این موضوع را به نتانیاهو اطلاع داده بود.
ملک عبدالله، پادشاه اردن، که هفته آینده در کاخ سفید با ترامپ دیدار خواهد کرد، گفت که هرگونه تلاش برای الحاق اراضی و آواره کردن فلسطینی‌ها را رد می‌کند. مصر نیز اعلام کرد از طرح‌های بازسازی غزه، بدون این‌که فلسطینی‌ها از خاک خود خارج شوند، حمایت خواهد کرد.
در غزه، فلسطینی‌هایی که در میان ویرانه‌های خانه‌های پیشین‌شان زندگی می‌کنند، گفتند هرگز چنین ایده‌ای را نخواهند پذیرفت.
سمیر ابوباسل، پدر پنج فرزند در شهر غزه که خانه‌اش در جنگ از بین رفته است، گفت: «ترامپ با ایده‌ها و پول و باورهایش برود به جهنم. ما هیچ‌کجا نمی‌رویم. ما یکی از دارایی‌های او نیستیم.»
ترامپ از زمان روی کار آمدن ترامپ در ۲۰ ژانویه، درباره تصرف گرینلند صحبت کرده، درباره احتمال اشغال کانال پاناما هشدار داده و اعلام کرده که کانادا باید به‌عنوان ایالت پنجاه‌ویکم آمریکا در نظر گرفته شود.
رویترز نوشته برخی منتقدان می‌گویند لحن توسعه‌طلبانه ترامپ، یادآور امپریالیسم قدیم است و می‌تواند روسیه را در جنگ با اوکراین جسور کرده و به چین هم برای حمله به تایوانِ خودمختار توجیه بدهد.
رهبران جهانی همچنان از راه‌حل دو کشوری که دهه‌ها اساس سیاست ایالات متحده در منطقه بوده حمایت می‌کنند، بر اساس این طرح، غزه باید بخشی از دولت آینده فلسطین باشد که شامل کرانه باختری اشغالی است.
پیت هگست، وزیر دفاع آمریکا، پیش از دیدار با نتانیاهو گفت در ارتباط با غزه، پنتاگون «آماده است تمام گزینه‌ها را بررسی کند.»
به نوشته رویترز، کارشناسان می‌گویند برای تامین امنیت غزه طبق طرح ترامپ، احتمالا استقرار گسترده نظامیان آمریکایی ضرورت می‌یابد.
«مضحک و مسخره»
یکی از مسئولان حماس این طرح ترامپ را «مضحک و مسخره» توصیف کرد. سامی ابوزُهری به رویترز گفت: «هر ایده‌ای از این دست، پتانسیل شعله‌ور کردن کل منطقه را دارد.» او تاکید کرد حماس به آتش‌بس با اسرائیل و گفت‌وگو درباره مرحله بعدی آن پایبند است.
هنوز معلوم نیست طرح‌های ترامپ چه تاثیری بر مذاکرات غیرمستقیم درباره مرحله دوم آتش‌بس در غزه و توافق آزادی گروگان‌ها خواهد داشت. حماس قاطعانه می‌گوید قصد دارد در غزه بماند، درحالی‌که نتانیاهو تأکید کرده است که حماس را نابود خواهد کرد و دیگر هرگز اجازه نخواهد داد این گروه بر غزه حکومت کند.
پیشنهاد ترامپ پرسش‌هایی را درباره تمایل احتمالی عربستان سعودی به همراهی با تلاش دوباره آمریکا برای عادی‌سازی تاریخی روابط با اسرائیل مطرح می‌کند.
عربستان سعودی، یکی از متحدان کلیدی آمریکا در خاورمیانه، اعلام کرده است تا زمانی که یک کشور مستقل فلسطینی ایجاد نشود، روابطش را با اسرائیل عادی نخواهد کرد؛ موضعی که خلاف ادعای ترامپ است که گفته بود ریاض خواهان کشور مستقل فلسطین نیست.
ترامپ مایل است عربستان سعودی قدم در راه امارات متحده عربی و بحرین بگذارد، دو کشوری که در سال ۲۰۲۰ با امضای پیمان ابراهیم روابط خود را با اسرائیل عادی کردند.
اما وزارت خارجه عربستان چهارشنبه اعلام کرد این کشور با هرگونه تلاش برای کوچاندن فلسطینی‌ها از سرزمینشان مخالف است و گفت محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان، این کشور موضع خود را «به‌طور شفاف و صریح» و بدون حای تفسیر بیان کرده است.
ایتمار بن‌گویر، نماینده دست‌راستی و وزیر پیشین امنیت داخلی اسرائیل، گفت که «تشویق» ساکنان غزه به ترک آن، تنها راهبرد درست در پایان جنگ غزه است و از نتانیاهو خواست که «بلافاصله» این سیاست را در پیش بگیرد.
اما مردم غزه می‌گویند همچنان‌که جنگ و بمباران موفق به بیرون راندن آنان از غزه نشد، ترامپ هم نمی‌تواند چنین کاری کند.
در جریان نشست کمیته‌ای در سازمان ملل، آنتونیو گوترش، دبیرکل این سازمان، خطاب به ترامپ گفت: «در جست‌وجوی راه‌حل‌ها نباید اوضاع را بدتر کنیم. وفاداری به اصول بنیادین حقوق بین‌الملل حیاتی است. اجتناب از هر گونه “پاکسازی قومی” ضروری است.»
