مجتبی دمیرچی‌لو، مدیرکل اوراسیای وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی در دیدار با علی علیزاده، سفیر جمهوری آذربایجان در تهران، به آنچه «تحرکات منفی از جانب برخی محافل یا شخصیت‌ها در جمهوری آذربایجان» خواند، اعتراض کرد.
دمیرچی‌لو جمعه، پنجم بهمن، به سفیر جمهوری آذربایجان گفت: «تحرکات منفی از جانب برخی محافل یا شخصیت‌ها در جمهوری آذربایجان از جمله اقدام غیراخلاقی اخیر در رابطه با تعدادی از دانشجویان ایرانی شاغل به تحصیل در جمهوری آذربایجان برای روابط دو ملت خسارت‌بار» است.
او خواستار «برخورد با بانیان و عاملان این‌گونه اقدامات منفی» و «برخورد قاطع با هرگونه اسائه ادب و اقدامات تفرقه‌افکنانه» شد.
هفته گذشته، رسانه‌های ایران به نقل از منابع جمهوری آذربایجان گزارش دادند که آذربایجان با وارد کردن اتهام‌هایی علیه ۱۶ دانشجوی زن ایرانی در ارتباط با همکاری این دانشجویان با نهادهایی در ایران، آنان را از خاک جمهوری آذربایجان اخراج یا از ورود آنان به کشور منع کردند.
رسانه‌های حکومتی در ایران بدون انتشار جزییاتی این اقدام را «هم‌سو با سیاست‌های اسرائیل» توصیف کرده‌اند.
اخراج این افراد پس از آن صورت گرفت که سرویس‌های امنیتی جمهوری آذربایجان توطئه قتل یک شخصیت بانفوذ یهودی در این کشور در ازای ۲۰۰ هزار دلار را خنثی و مظنونان آن را بازداشت کردند.
سرویس‌های امنیتی جمهوری اسلامی آذربایجان همچنین از دستگیری دو نفر مظنون به برنامه‌ریزی برای ترور یکی از چهره‌های سرشناس جامعه یهودیان محلی خبر دادند.
مقامات باکو بدون ذکر نام کشور خاصی افزودند که مظنونان «تحت هدایت یک کشور خارجی» عمل می‌کردند.
منابعی در جامعه یهودی جمهوری آذربایجان به رسانه‌ها گفتند که این کشور خارجی، ایران است.
جمهوری اسلامی سال‌هاست که باکو را به‌دلیل نزدیکی به اسرائیل، به همکاری با این کشور علیه تهران متهم می‌کند.
روابط تهران و باکو در سال‌های اخیر پرتنش بوده و حمله به سفارت جمهوری آذربایجان در تهران این تنش‌ها را افزایش داد.
پنج‌شنبه، دادگاه تجدیدنظر باکو حکم ۱۶ سال زندان زاهد عسگراف، کاپیتان ناوگان نفتی جمهوری آذربایجان، را که به اتهام جاسوسی برای جمهوری اسلامی محکوم شده بود، تایید کرد.
بر اساس اعلام سرویس امنیت دولتی آذربایجان، عسگراف در جریان تحصیلات دینی خود در قم با عوامل اطلاعاتی جمهوری اسلامی همکاری داشته و اطلاعات حساسی از جمله درباره رزمایش‌های نظامی در دریای خزر را منتقل کرده است.
همچنین در پی صدور حکم اعدام برای عامل حمله مسلحانه به سفارت جمهوری آذربایجان در تهران و کشته شدن اورخان عسگراف، رییس حفاظت سفارتخانه، پدر او اعلام کرد که اولیاء دم پیشنهاد عفو در قبال دیه از سوی جمهوری اسلامی را رد کرده‌اند و خواستار اجرای حکم اعدام او هستند.
پدر عسگراف گفت: «حدود یک سال و نیم پیش معاون دادستانکل ایران در سفر به باکو پیشنهاد دیه یا اعدام را داد اما ما خواستار اعدام شدیم. آنها دوباره این پیشنهاد را مطرح کردند اما ما خواستار اعدام هستیم.»
بهمن ۱۴۰۱، روابط دو کشور پس از حمله مسلحانه یک شهروند ایرانی به سفارت جمهوری آذربایجان در تهران و کشتن یک افسر امنیتی سفارت به شدت تیره شد که پس از تعهد ایران برای مجازات مهاجم تا حدی بهبود یافت.
رییسجمهوری آذربایجان به اشاره به همین موضوع گفت ایران به جمهوری آذربایجان اطمینان داده بود عامل این حمله مسلحانه را به اعدام محکوم خواهد کرد، اما به گفته او ایران در این مورد آذربایجان را فریب داده است.
او با گفتن اینکه این حمله یک اقدام «سازمانیافته» بوده، گفت: «ما می‌دانیم که احکام اعدام در ایران برای جرایم کمتر جدی صادر شده و فورا اجرا میشوند، اما در این مورد دو سال بعد نه تنها حکم اجرا نشده است، بلکه پرونده برای تحقیقات بیشتر بازگردانده شده است.»
بهتازگی نیز علیاف در واکنش به سخنان اهانتآمیز یک مداح در مراسمی با حضور امام جمعه اردبیل، علیه او و رجب طیب اردوغان، رییسجمهوری ترکیه، گفت که به خوبی میداند «آن ملای ایالتی (امام جمعه اردبیل)» را چه کسی منصوب کرده و مسئولیت متوجه خود اوست.»
علیاف با اشاره به سخنان مداحی که در مراسمی با عنوان «گرامیداشت شهدای جنگ چالدران و جبهه مقاومت» به علیاف و اردوغان توهین کرد، افزود این اولین بار نیست که در ایران به آنها توهین میشود.
یکی از مداحان محلی در این مراسم که از شبکه خبر پخش میشد و با سخنرانی امام جمعه اردبیل افتتاح شد و با حضور او ادامه یافت، به رجب طیب اردوغان و الهام علیاف با کلماتی رکیک توهین کرد و در ادامه گفت علیاف خانوادهاش را در یک «قمار چند میلیارد دلاری با اسرائیلیها به رهن گذاشته بود.»
وزارت امور خارجه جمهوری آذربایجان، ۱۲ دیماه کاردار جمهوری اسلامی ایران در باکو را احضار و بهشدت به این موضوع اعتراض کرد.
