گزارش‌ها نشان می‌دهند ۴۷ درصد از برق اتحادیه اروپا اکنون از انرژی خورشیدی و دیگر منابع تجدیدپذیر تامین می‌شود که رکوردی جدید به شمار می‌رود. این آمار نشان‌دهنده شکاف فزاینده میان تلاش اروپا برای دسترسی به انرژی پاک و سیاست دولت جدید آمریکا در افزایش استفاده از سوخت‌های فسیلی است.
بر اساس گزارش اندیشکده انرژی و اقلیم امبر (Ember) که پنج‌شنبه چهارم بهمن منتشر شد، تقریبا سه‌چهارم برق اتحادیه اروپا بدون انتشار گازهای گلخانه‌ای تولید می‌شود.
همچنین ۲۴ درصد از برق اتحادیه اروپا از انرژی هسته‌ای تامین می‌شود که آن نیز گازهای گلخانه‌ای تولید نمی‌کند.
طبق گزارش امبر، این میزان بسیار بالاتر از کشورهایی مانند آمریکا و چین است؛ جایی که نزدیک به دو‌سوم انرژی آن‌ها همچنان از سوخت‌های فسیلی آلوده‌کننده مانند زغال‌سنگ، نفت و گاز تولید می‌شود.
اتحادیه اروپا حدود نیمی از برق خود را از انرژی‌های سبز تامین می‌کند
سیاست‌هایی مانند «توافق سبز اروپا» که در سال ۲۰۲۰ میلادی تصویب شد، به اتحادیه اروپا کمک کرده تا سهم بیشتری از برق خود را از باد و خورشید تولید کند و استفاده از سوخت‌های فسیلی را کاهش دهد.
کارشناسان می‌گویند کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی در اروپا امیدوارکننده است، به‌ویژه در حالی که به نظر می‌رسد آمریکا قصد دارد انتشار گازهای گلخانه‌ای خود را افزایش دهد.
این در شرایطی است که دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری جدید آمریکا، وعده کاهش قیمت گاز را داده، اجاره پروژه‌های بادی را متوقف کرده و قول داده مشوق‌های دوره بایدن برای خودروهای برقی را لغو کند.
کریس روسلو، کارشناس انرژی در اندیشکده امبر گفت: «سوخت‌های فسیلی در حال از دست دادن تسلط خود بر انرژی اتحادیه اروپا هستند.»
در سال ۲۰۲۴، انرژی خورشیدی منبع تولید ۱۱ درصد از برق اتحادیه اروپا بود و از زغال‌سنگ پیشی گرفت که برای اولین بار به زیر ۱۰ درصد کاهش یافت. انرژی پاک بادی نیز برای دومین سال پیاپی بیش از گاز، منشا تولید برق بود.
اطلاعات مربوط به شیوه تولید برق در سال ۲۰۲۴ برای همه کشورها در دسترس نیست.
با این‌حال داده‌های اندیشکده امبر برای بزرگ‌ترین تولیدکنندگان برق در جهان در سال ۲۰۲۳ میلادی نشان می‌دهد که برزیل ۸۹ درصد از برق خود را عمدتا از نیروگاه‌های آبی تامین می‌کند و بالاترین سهم استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر را در جهان دارد.
کانادا حدود ۶۶/۵ درصد، چین ۳۰/۶ درصد، فرانسه ۲۶/۵ درصد، ایالات متحده ۲۲/۷ درصد و هند ۱۹/۵ درصد از برق خود را از منابع تجدیدپذیر تولید کردند.
سیاست‌های سبز و جنگ، عامل رشد انرژی پاک
یکی از دلایل حرکت سریع اروپا به سمت گذار به انرژی پاک، پیمان سبز اروپاست؛ سیاستی بلندپروازانه که در سال ۲۰۱۹ تصویب و زمینه‌ساز به‌روزرسانی قوانین مرتبط با تغییرات اقلیمی شد.
به دنبال این پیمان، اتحادیه اروپا اهداف خود را جاه‌طلبانه‌تر کرد و متعهد شد تا پایان این دهه، ۵۵ درصد از انتشار گازهای گلخانه‌ای منطقه را کاهش دهد.
این سیاست همچنین در پی آن است تا اروپا تا سال ۲۰۵۰ به وضعیت خنثی از نظر اقلیمی برسد، به این معنا که انتشار گازهای گلخانه‌ای اضافی در جو تقریبا به صفر برسد.
صدها قانون و دستورالعمل در کشورهای اروپایی برای تشویق سرمایه‌گذاری در انرژی پاک و کاهش آلودگی کربنی تصویب شده یا در حال تصویب است.
به گفته کریس روسل، در آغاز اجرای پیمان، منابع تجدیدپذیر یک‌سوم برق اروپا را تامین می‌کردند و سوخت‌های فسیلی ۳۹ درصد از تولید برق را شامل می‌شدند اما اکنون سوخت‌های فسیلی تنها ۲۹ درصد تولید برق را تشکیل می‌دهند و باد و خورشید پیشتاز این گذار به انرژی پاک بوده‌اند.
میزان برق تولیدشده از سوی انرژی هسته‌ای در اتحادیه اروپا نسبتا ثابت باقی مانده است.
حمله روسیه به اوکراین نیز باعث تسریع حرکت اروپا به سمت انرژی پاک شد.
قیمت گاز به شدت افزایش یافت و با توجه به اینکه بخش زیادی از گاز اروپا از روسیه تامین می‌شد و دیگر قابل‌اتکا نبود، کشورهای اروپایی به دنبال جایگزین‌های ارزان‌تر و پاک‌تر رفتند.
پرتغال، هلند و استونی بیشترین رشد در انرژی پاک را طی پنج سال گذشته تجربه کردند.
اروپا جایگاه رهبری خود را در انرژی پاک تثبیت می‌کند
گذار به انرژی پاک باعث شد اروپا از سال ۲۰۱۹ از واردات بیش از ۶۱ میلیارد دلار سوخت فسیلی برای تولید برق جلوگیری کند.
پیتر دو پو، تحلیل‌گر انرژی مستقر در بروکسل از اندیشکده اروپایی E3G گفت: «این موضوع پیام روشنی می‌دهد که نیازهای انرژی اروپا قرار است از طریق منابع پاک تامین شود، نه واردات گاز.»
دو پو گفت که اتحادیه اروپا که در ابتدا به‌عنوان «جامعه زغال‌سنگ و فولاد» شکل گرفته بود، اکنون به‌سرعت در حال تبدیل‌شدن به «جامعه انرژی خورشیدی و بادی، باتری‌ها و فناوری‌های هوشمند» است.
رشد انرژی هسته‌ای در اتحادیه اروپا اما کاهش یافته است.
بر اساس گزارش پایش جهانی انرژی (Global Energy Monitor)، از اواسط دهه ۲۰۰۰ میلادی، تعداد نیروگاه‌های هسته‌ای از کار افتاده در اتحادیه اروپا از تعداد نیروگاه‌های جدید پیشی گرفته است.
ترامپ بلافاصله پس از تحلیف خود در روز یکم بهمن، آمریکا را از توافقنامه پاریس که هدفش محدود کردن گرمایش زمین بود خارج کرد تا سیاست انرژی «حفاری، حفاری، حفاری» را دنبال کند.
به گفته کریس راسلو، در چنین شرایطی، رهبری اتحادیه اروپا در زمینه انرژی پاک اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
او افزود: «این موضوع درباره افزایش استقلال انرژی اروپا و همچنین نشان دادن رهبری در مقابله با تغییرات اقلیمی است.»
اورزولا فون در لاین، رییس کمیسیون اروپا، روز سه‌شنبه، اعلام کرد اروپا به همکاری با تمام کشورهایی که می‌خواهند از طبیعت محافظت و گرمایش زمین را متوقف کنند، ادامه خواهد داد.
