خبرگزاری رویترز روز پنج‌شنبه ۲۹ شهریور در گزارشی به نقل از سه مقام ایرانی نوشت مسعود پزشکیان، رییس دولت چهاردهم، در اولین سفر خود به غرب از زمان انتخابش حامل پیامی مبنی بر «تسلیم نشدن در برابر فشارها و آمادگی تهران برای دیپلماسی» است.
بر اساس این گزارش، قرار است مقام‌های ایرانی و اروپایی در سازمان ملل به بررسی راهی برای بازگشت به دیپلماسی بر سر برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی، ضمن کاهش تنش‌ها در اسرائیل بپردازند.
پزشکیان شش هفته پیش از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ و برای شرکت در اجلاس سازمان ملل متحد به نیویورک سفر خواهد کرد. انتخاباتی که احتمال دارد به بازگشت دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری سابق آمریکا و مخالف سرسخت توافق با جمهوری اسلامی، منجر شود.
به گفته مقامات ایرانی، علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، عمدتا بر سیاست‌های هسته‌ای و خارجی تمرکز دارد و فضای محدودی برای عقب‌نشینی پزشکیان باقی گذاشته است.
کلسی داونپورت، از مدیران انجمن کنترل تسلیحات، به رویترز گفت که احتمال انجام مذاکرات اساسی پیش از انتخابات آمریکا کم است اما: «توافقات موقت مانند کاهش تحریم‌ها در ازای افزایش نظارت بین‌المللی بر تاسیسات هسته‌ای جمهوری اسلامی، امکان‌پذیر است.»
یکی از دیپلمات‌های اروپایی نیز به رویترز گفت اگر مذاکرات از سر گرفته شود، بیشتر حالت توافقات محدود خواهد داشت تا تحولات بزرگ.
روابط جمهوری اسلامی با غرب پس از حمله هفتم اکتبر حماس به جنوب اسرائیل و حمایت تهران از جنگ روسیه در اوکراین به‌طور چشمگیری تیره‌تر شده است.
هم‌زمان، انفجارهایی که این هفته در لبنان رخ داد، مجمع عمومی سازمان ملل را تحت تاثیر قرار داده و ترس از درگیری گسترده‌تر با اسرائیل را افزایش داده است.
هنوز مشخص نیست آیا جمهوری اسلامی و کشورهای اروپایی می‌توانند در نیویورک به توافقی دست یابند یا خیر.
جمهوری اسلامی برنامه هسته‌ای خود را تسریع و نظارت ناظران بین‌المللی را محدود کرده است.
بر اساس آخرین گزارش‌های محرمانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که روز پنج‌شنبه هشتم شهریور به رویت رویترز رسیده است، جمهوری اسلامی همچنان برنامه تولید اورانیوم با غنای بالای خود را که می‌تواند برای ساخت سلاح هسته‌ای به کار گرفته شود، ادامه می‌دهد.
فرانسه، بریتانیا و آلمان که بهعنوان تروئیکای اروپایی شناخته میشوند، فشار خود را بر تهران برای بازگشت به مذاکرات افزایش دادهاند.
آنها نگرانند انتخابات آمریکا باعث شود تهران جسورتر شده و دیپلماسی به بنبست برسد.
این کشورها همراه با آمریکا، روز ۲۰ شهریور تحریمهای جدیدی علیه جمهوری اسلامی به دلیل ارسال موشکهای بالستیک به روسیه اعمال کردند.
رهبر جمهوری اسلامی در مرداد سال جاری تمایل خود را برای ازسرگیری مذاکرات هسته‌ای اعلام کرد.
هم‌زمان به نوشته رویترز، انتصاب عباس عراقچی بهعنوان وزیر امور خارجه که از معماران توافق برجام است، پیامی مثبت به غرب تلقی شده است اما تردیدهایی نیز درباره دستاوردهای نشستهای سازمان ملل با حضور پزشکیان و عراقچی وجود دارد.
اروپاییها که پس از خروج ترامپ از برجام همچنان طرف توافق باقیماندهاند، بر این باورند که خامنه‌ای از مسیر خود عقب‌نشینی نخواهد کرد و دستیابی به یک توافق گسترده‌تر شامل برنامه هسته‌ای و نقش ژئوپلیتیک جمهوری اسلامی فعلا غیرواقعی است.
این مساله بهویژه با توجه به حملات پهپادی و موشکی این کشور به اسرائیل و انتقال موشکهای بالستیک به روسیه پیچیدهتر شده است.
جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و دیپلمات ارشد این اتحادیه، روز جمعه ۲۳ شهریور گفت: «اتحادیه اروپا بارها و به شدت به ایران نسبت به انتقال موشکهای بالستیک به روسیه هشدار داده و به سرعت و در هماهنگی با شرکای بین‌المللی، به اقدام اخیر (انتقال موشک بالستیک از ایران به روسیه) پاسخ خواهد داد.»
ایالات متحده، متحدان اروپایی و اسرائیل، جمهوری اسلامی را به استفاده از برنامه هسته‌ای خود بهعنوان پوششی برای توسعه تسلیحات هسته‌ای متهم میکنند، در حالی که جمهوری اسلامی همواره این اتهامات را رد کرده و برنامه خود را صلحآمیز میخواند.
به گزارش رویترز، در میان این تنش‌ها، غرب ابزارهای اندکی برای اعمال فشار بیشتر بر جمهوری اسلامی دارد و دولت بعدی آمریکا، صرفنظر از این که متعلق به کدام حزب باشد، زمان میخواهد تا سیاست‌های خود را درباره برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی بازنگری کند.
