نتایج یک پژوهش جدید درباره واکسیناسیون کرونا در ایران که از جمله با مشارکت دانشگاه ییل انجام شده، نشان می‌دهد اگر علی خامنه‌ای با ورود به وقت واکسن‌های خارجی مخالفت نمی‌کرد و شهروندان با نرخی مشابه کشورهای همسایه واکسینه می‌شدند، تلفات جانی در کشور ۵۰ تا ۷۵ هزار نفر کمتر میشد.
این تحقیق که از سوی گروهی از پژوهشگران عمدتا ایرانی از جمله ماهان غفاری، شهرام کردستی و کاوه مدنی در مراکز علمی و پژوهشی کشورهای مختلف انجام شده است، نرخ واکسیناسیون کرونا را از لحاظ زمان شروع و سرعت در ایران با هشت کشور با میزان درآمد مشابه از جمله کشورهای همسایه‌اش همچون ترکیه و بحرین مقایسه کرده است.
در این پژوهش آمده که واکسیناسیون کرونا به دلیل اثربخشی آن در سرکوب گردش ویروس و کاهش خطر ابتلای شدید به بیماری کووید-۱۹ و در نهایت کاهش خطر جان باختن مبتلایان اهمیت داشته است.
همچنین بسیاری از کشورهایی که نسبت به توزیع زودهنگام و سریع واکسن‌های کرونا اقدام کردند، نسبت به کشورهایی که پوشش کمتر و سرعت توزیع پایین‌تری داشتند، در کاهش تعداد کل مرگ‌ومیرهای خود بسیار بهتر عمل کردند.
در این تحقیق این موضوع بررسی شده که اگر نرخ توزیع در کشورهایی که سرعت کمتری در توزیع واکسن داشتند مشابه همان نرخ کشورهای دارای توزیع زودتر و سریع‌تر بود، از مرگ‌های بیشتر جلوگیری میشد.
این پژوهش به عنوان یک مطالعه موردی، واکسیناسیون کرونا در ایران را با هشت کشور مدل با وضعیت مشابه بررسی کرده است.
پژوهشگران این تحقیق به این نتیجه رسیدند که توزیع سریع‌تر واکسن‌های کرونا جلوی تعداد بیشتری از مرگ‌های احتمالی مرتبط با کرونا را گرفته است.
بر اساس این تحقیق، اگر در ایران مشابه ترکیه واکسیناسیون کرونا صورت گرفته بود، از مرگ ۵۰ هزار نفر مبتلا جلوگیری میشد و اگر مشابه بنگلادش واکسیناسیون کرونا انجام شده بود، از ۵۲۸۰۰ مورد تلفات جانی مرتبط با کرونا جلوگیری میشد.
حتی بر اساس مدل واکسیناسیون آرژانتین، یعنی عرضه اولیه زودتر واکسن اما با سرعت آهسته، کاهش مرگ ۱۲ هزار و ۶۰۰ مبتلای دیگر در ایران را به دنبال داشت.
اما اگر جمهوری اسلامی بر طبق مدل واکسیناسیون بحرین در ایران واکسیناسیون کرونا را انجام می‌داد تا حدود زیادی این بیماری را کنترل می‌کرد و مرگ و میر ناشی از این ویروس تا ۷۵ هزار و ۳۰۰ مورد کمتر میشد.
تاخیر در ورود و توزیع واکسن کرونا در ایران به دلیل اظهارات علی خامنه‌ای در منع کردن واردات واکسن‌های بریتانیایی و آمریکایی کرونا اتفاق افتاد.
او روز جمعه ۱۹ دی ماه ۱۳۹۹ در یک سخنرانی ویدیویی گفت: «اگر آمریکا و کارخانه فایزر می‌توانند واکسن درست کنند، خودشان مصرف کنند که این همه کشته نداشته باشند.»
خامنه‌ای گفت که به آمریکا اطمینان ندارد و ممکن است آنها بخواهند این واکسن را بر روی «ملت‌های دیگر امتحان کنند».
رهبر جمهوری اسلامی اضافه کرد به فرانسه هم اطمینان ندارد اما: «اگر از کشورهای دیگر می‌توان واکسن تهیه کرد، اشکالی ندارد.»
این سخنان در حالی بیان شد که آمریکا و کشورهای اروپا برنامه واکسیناسیون را برای همه شهروندان خود آغاز کرده بودند.
شهریور سال بعد، بیش از ۵۷۰ نفر از فعالان مدنی، سیاسی و صنفی با انتشار بیانیه‌ای ضمن حمایت از چهار وکیل و فعال مدنی بازداشت شده به دلیل تلاش برای شکایت کردن از خامنه‌ای در همین رابطه، تاکید کردند مهم‌ترین دلیل افزایش مبتلایان و جان‌باختگان کرونا در ایران، «ادعای ناصحیح درباره توان تولید واکسن» و «ممنوعیت واردات واکسن آمریکایی و انگلیسی» از سوی خامنه‌ای بوده است.
این بیانیه دو هفته پس از آن منتشر شد که آرش کیخسروی، مصطفی نیلی، محمدرضا فقیهی و مریم افرافراز به عنوان حقوقدان و فعال مدنی و مهدی محمودیان، فعال سیاسی، از سوی نیروهای امنیتی به اتهام «تلاش برای ثبت شکایت از علی خامنه‌ای و دیگر مقام‌های ارشد جمهوری اسلامی به عنوان مسوولان فاجعه کرونا و جان‌باختن هزارن تن از شهروندان ایرانی» بازداشت شدند.
اما جمهوری اسلامی نه تنها مسوولیت تاخیر در ورود واکسن کرونا را نپذیرفته بلکه خامنه‌ای در روز ۱۶ فروردین امسال، بدون اشاره به نقش خود در مرگ‌ومیر گسترده ناشی از کرونا در ایران در سال ۱۴۰۰، ادعا کرد مقصر این وضعیت «تحریم دارو و واکسن» از سوی «کشورهای غربی» بوده است.