رییسجمهوری اوکراین از شورای امنیت سازمان ملل خواست روسیه را به دلیل ارتکاب جنایتهای هولناک علیه غیرنظامیان اوکراینی، از جمله مثلهسازی و شکنجه آنها، در دادگاهی بینالمللی به محاکمه بکشد.
زلنسکی در سخنرانی ویدیویی برای شورای امنیت جنایتهای نیروهای روس در شهر بوچا و نقاط دیگر اوکراین را به جنایتهای داعش تشبیه کرد و گفت: «آنها مردم را قطع عضو کرده و گلویشان را بریدند، به زنان تجاوز کردند و مقابل چشم کودکانشان آنها را کشتند. زبان آنها را از حلقوم بیرون کشیدند، فقط به این دلیل که نمیخواستند آنچه را متجاوزان میگفتند، تکرار کنند.»
او افزود: نیروهای روسی غیرنظامیان را شکنجه کردند، به سر مردم شلیک کردند، آنها را داخل چاه انداختند، آنها را در خانههایشان با پرتاب نارنجک کشتند و «برای تفریح» با تانک آنها را له کردند.
زلنسکی خاطرنشان کرد این جنایتها تنها به بوچا محدود نمیشود و موارد مشابه در نقاط دیگر نیز رخ داده است.
رییسجمهوری اوکراین گفت نیروهای روسیه تعمدا کودکان، بزرگسالان و زنان را کشته و اجساد آنها را سوزاندند.
زلنسکی تاکید کرد هم مجریان و هم آمران این جنایات جنگی باید در دادگاهی همانند آنچه پس از جنگ جهانی برای آلمان نازی برگزار شد، محاکمه شوند.
او همچنین خواستار لغو عضویت دائم روسیه در شورای امنیت سازمان ملل شد.
در مقابل، واسیلی نبنزیا، سفیر روسیه در سازمان ملل، در نشست شورای امنیت گفت تا زمانی که نیروهای روسی باچو را تحت کنترل داشتند حتی علیه یک نفر هم خشونت اعمال نشد و تاکید کرد فیلمهای که از بوچا منتشر شده «کاملا ساختگی» هستند.
این در حالی است که تصاویر ماهوارهای که از زمان اشغال بوچا از سوی روسیه منتشر شده نشان میدهد اجساد افراد به مدت چند هفته در خیابانها رها شده بود.
انتشار فیلمهایی که از قتل عام غیرنظامیان در بوچا پس از عقبنشینی روسیه منتشر شده، اعتراضات بینالمللی گستردهای را برانگیخته و بسیاری از کشورهای غربی پس از اخراج دیپلماتهای روسی خواستار تحریمهای شدیدتر علیه روسیه، از جمله منع واردات زغال سنگ این کشور شدند.
ماه گذشته دادستان ارشد دیوان کیفری بینالمللی در لاهه در ارتباط با جنایتهای جنگی احتمالی در اوکراین تحقیق و تفحصی را آغاز کرده بود.
نماینده فرانسه در سازمان ملل متحد نیز در نشست شورای امنیت گفت روسیه باید به دلیل تخلفاتش در اوکراین مجازات شود.
پیشتر، امانوئل مکرون، رییسجمهور فرانسه، اعلام کرد که کشورش از تحقیقات بینالمللی درباره جنایات جنگی روسیه در اوکراین حمایت میکند.
وزیر خارجه اسرائیل نیز برای نخستین بار نیروهای روسی را متهم کرد که در شهر بوچا دست به جنایات جنگی زدهاند.
نفتالی بنت، نخستوزیر اسرائیل، نیز درباره کشتار بوچا گفت: «ما از تصاویر وحشتناک بوچا - صحنههای وحشتناک- شوکه شدهایم و آنها را محکوم میکنیم. رنج شهروندان اوکراینی بسیار است و ما هر کاری بتوانیم برای کمک انجام میدهیم.»
آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، نیز گفت: «آنچه در بوچا دیدیم، یک کارزار عمدی برای کشتن، شکنجه، تجاوز و ارتکاب جنایات است.»
ناتو ارائه تسلیحات پیشرفته به اوکراین را بررسی میکند
در همین حال، ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو، گفت: تصاویر بوچا وحشیگری غیرقابل تحملی است که اروپا طی چندین دهه شاهد آن نبوده است.
استولتنبرگ با اشاره به اینکه متحدان ناتو مصمم به ارائه سلاحهای بیشتر به اوکراین هستند گفت: کشورهای ناتو درباره تحویل تسلیحات پیشرفته از جمله سلاحهای ضد تانک به اوکراین بحث میکنند.
او افزود: انتظار میرود کشورهای عضو ناتو برای حمایت از سایر کشورها مانند گرجستان و بوسنی اقدامات بیشتری انجام دهند.
از سوی دیگر، نماینده چین در سازمان ملل متحد ضمن مخالفت با افزایش فشارها بر روسیه گفت: تحریمها بهترین راه حل برای بحران اوکراین نیستند.
سرگی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، نیز گفت: غرب با ایجاد تشنج بر سر بوچا، در تلاش است مانع از مذاکرات روسیه و اوکراین شود
لاوروف تاکید کرد: مذاکرات با اوکراین باید هرگونه گسترش ناتو به سمت شرق را متوقف کند.
او نوشته است چچن، سرزمینی در جنوب روسیه و در شمال منطقه قفقاز بود که جرات کرد در بحبوحه فروپاشی اتحادیه جماهیر شوروی، ادعای استقلال از روسیه را بکند. اما چچن برای آنچه میخواست بهایی گزاف پرداخت. نیروهای روسیه دو بار به گروزنی حمله و هر دو بار آن را با خاک یکسان کردند.
به گزارش نیویورک تایمز، به نظر میرسد که این شیوه روسیه در جنگ، از سلوک همیشگی این کشور متاثر باشد که خواستار تحمیل کنترل بر مناطقی است که پیشتر جزو اتحادیه جماهیر شوروی بودهاند و مردم آنها باید بهضربوزور چماق هم که شده سر تسلیم فرود آورند.
اما اوکراین با چچن خیلی فرق دارد. چچن فقط یک میلیون جمعیت داشت. اوکراین کشوری مستقل است که حدود ۴۰ میلیون جمعیت دارد. نیروی مسلح این کشور متشکل از بیش از ۲۰۰ هزار سرباز است و بیش از سه میلیون در کییف، پایتخت، ساکناند.
اما با وجود تفاوتها بین چچن و اوکراین، به یاد آوردن آنچه روسیه در چچن کرد خالی از فایده نیست. جنگ چچن اولین باری بود که جهان شاهد پیش بردن نقشه ولادیمیر پوتین برای سلطه این کشور بر هر کجا که طلب میکند، بود.
خبرنگار نیویورک تایمز می نویسد شیوه جنگی پوتین وحشیانه و موجبارعاب و شامل بمباران و محاصره شهرها، عامدانه هدف گرفتن غیرنظامیان، ربودن و زندانی کردن خبرنگاران و رهبران محلی و دستنشاندن آنها با «حاکمان اجنبی سرسپرده» بود. بهقول مادلین آلبرایت، وزیر خارجه آمریکا که بهتازگی درگذشت، تاکتیک پوتین خطبهخط از کتاب دستور استالینی استخراج شده بود.
جنگ چچن چطور پیش رفت؟
جنگ چچن با عدم کفایت روسیه آغاز شد. در شب سال نوی سال ۱۹۹۴ میلادی، سربازان روس به گروزنی اعزام شدند. بیشتر نیروها، سربازان وظیفهای بودند که نمیدانستند چه چیزی در انتظارشان است. سربازان با کاروان طولانی تانک و تسلیحات زرهی وارد شهر شدند تا رهبری چچن را بهسرعت براندازند.
اما سربازان روسیه با جنگجویان چچنی روبهرو شدند که به سلاحهای ضدتانک مجهز بودند و به صف تانکهای روسی شبیخون میزدند. سربازان روس را گیر میانداختند و صدها سرباز روس و تجهیزات زرهی را در عرض یک شب سوزاندند. از تمام یک تیپ نیروی روس، تقریبا یک سرباز باقی ماند.
به گزارش نیویورک تایمز، طی روزهای بعد، سکوتی بهتآمیز در روسیه حکمفرما شد. دولت روسیه به سبکوسنگین کردن آنچه رخ داد پرداخت و ارتشی برای تقویت قوا فرستاد. چچنیها پیروزیشان را جشن گرفتند و به اسرای جنگی اجازه دادند تا به مادرانشان در روسیه زنگ بزنند. گروزنی از مسکو خواست سربازانش را از چچن خارج کند. اما اوضاع آرام دیری نپایید.
ارتش روسیه از سه جناح گروزنی را محاصره کرد و شهر را وحشیانه زیر حملات هوایی و توپخانه گرفت. نیروهای روسیه مناطق سرسبز اطراف گروزنی را در هم کوبیدند. اول یک پارک صنعتی و بعد مناطق مسکونی، مجتمعبهمجتمع، آنها را با خاک یکسان کردند و ذرهذره روی زمین پیش رفتند تا جنگجویان چچنی را به عقبنشینی زیر انبوه بمباران مجبور کردند.
بهگزارش کارلوتا گال، که شاهد عینی جنگ چچن در هر دو طرف جنگ بوده است، او هنگام تهیه گزارش از جبهه روسیه شاهد بود که سربازان روسی گروزنی را در هم میکوبیدند و حجم زیادی از بمب و خمپاره به سنگرهایشان میبردند تا سنگرهایی که غیرنظامیان تحتمحاصره در آنها پناه گرفته بودند را هدف قرار دهند. اینگونه بود که یک شهر مدرن اروپایی به خاکستر بدل شد. بنا بر مشاهده خبرنگار نیویورک تایمز، ساختمانها دوتکه شده بودند و اسباب و اثاثیه مردم از آپارتمانهایشان به بیرون پرتاب شده بود.
گروزنی؛ شهر سوخته
بهرغم حملات ارتش روسیه، نیروهای چچنی همهجا حاضر بودند. ماشینهای غیرنظامیان را میراندند تا به خط مقدم برسند و دواندوان در خیابانها و بین آوار ساختمانهای خرابه دیده میشدند. جنگجویان چچنی به جنگجویان چریکی ماهری تبدیل شدند و با وجود وضعیتی که وجود داشت، هفتهها دوام آوردند.
جنگجویان چچنی همچنین از حمایت گسترده غیرنظامیان، که از توحش مسکو خشمگین بودند، بهرهمند بودند. چچنیها، بهعنوان جماعتی مسلمان، پیشتر هم از سرکوب و اخراج تحتحکومت استالین، رهبر پیشین شوروی، در امان نمانده بودند و صاحب تاریخچهای عظیم از مقاومت در برابر حاکمیت روسیه بودند.
وقتی روسها با دفاعی محکم روبهرو میشدند، بمبهای خوشهای مرگباری میانداختند که هر وسیله نقلیه و هر کسی که در خیابان بود، از جنگجویان تا سالمندانی که به دنبال آب بودند و یا آنانی که از جنگ میگریختند. را تکهتکه میکرد.
پس از سه ماه، سربازان روس مرکز شهر را تصرف کردند و روی صندلیهای پلاستیکی نشستند تا گروزنی را که به شهری با ساختمانهای آوارشده، زمین بهزور تصرفشده و درختان برخاکافتاده اندوهگین و بیابانی بیآبوعلف شبیه شده بود، به نظاره بنشینند.
سپس جنگ به مناطق جنوبی اطراف پایتخت برده شد، جایی که سربازان روس آخرین مقاومتها را با بمبهای سنگرشکنی که ساختمانهای هشتطبقه که افراد غیرنظامی در آنها پناه گرفته بودند را از طبقه بالا تا زیر زمین پایین میآورد و همچنین بمبهای هواسوز که بر فراز سقف منفجر میشد، در هم شکستند.
کییف؛ گروزنی دیگر؟
به نوشته نیویورک تایمز، آنچه روسیه در چچن کرد، امروز در اوکراین تکرار میشود. حدودا ۳۰ سال گذشته و دیدن تاکتیکهای مشابه روسیه در جنگ چچن و جنگ اوکراین و حتی دیدن تشابه در اشتباهاتی که ارتش این کشور مرتکب میشود،غریب است.
با وجود اینکه ارتش روسیه درس تلخی در چچن گرفته بود، در جنگ اوکراین جهان بار دیگر شاهد راندن سربازهای روسیه از بزرگراههای اصلی با تانکها و تانکرهای سوختشان برای تصرف کییف، پایتخت اوکراین بود.
جایی که سربازان اوکراینی کشیک میکشیدند تا به سربازان روس شبیخون بزنند. سربازان اوکراینی تانکهای روسی و خودروهای زرهی روسیه را نابود و چنان تلی از آنها ایجاد کردند که جلوی پیشروی نیروهای روسیه گرفته شد. شمار بالایی از سربازان روس کشته شدند و به اسارت درآمدند و آنانی که جان سالم به در بردند به جنگلهای اطراف گریختند. صفی تانک در جبهه شرقی پیشروی به سمت کییف، نابود شد. پس از آن بود که اوضاع کمی آرام گرفت و کییف بار دیگر نفس کشید. حتی چند کافه دوباره باز شد.
حالا که جنگ اوکراین وارد ماه دوم شده است، مقامهای اوکراین میگویند روسیه فعلا از حمله به کییف، پایتخت، تغییر موضع داده است. اما تحلیلگران غربی هشدار میدهند که کییف همچنان هدف روسیه میماند. همین حالا هم جهان شاهد بمباران وحشتناک دیگر شهرها در اوکراین است.
با وجود عقبنشینی بسیاری نیروهای روسیه از کییف، بقیه نیروها در جناحهای مختلف شهر پخش شدهاند. تحلیلگران نظامی میگویند در کاروان زرهی چندکیلومتری روسیه که به سمت پایتخت پیشروی کرده بود، چندین پرتابگر راکت، سلاح توپخانهای سنگین و حتی سلاح هواسوز دیده شده است. جنگ در مناطق اطراف شمال کییف یکنفس است و پایتخت، آماج موشک کروز و حملات توپخانهای است.
در حالی که کییف برای مقابله با بدترین شرایط آماده میشود، نیروهای روسیه خارکیف، دومین شهر بزرگ اوکراین، شهر بندری ماریوپل، شهر جنوبی میکولئیف و شهر شمالی چرنیهف که از تصرف آنها بازماندهاند را در هم میکوبند و زیرساخت و ساختمانها ازجمله بیمارستان، پناهگاهها و مدارس، حتی وقتی هزاران غیرنظامی در داخل آنها پناه گرفته باشند را هدف حمله قرار میدهند.
بنا بر گفته یک تحلیلگر، ارتش روسیه یک ارتش توپخانهای است و چه سربازان روس در دشت بجنگند و چه کوه و چه شهر، توپخانه، نخستین پاسخ ارتش این کشور به بیشتر مشکلات است. اگر پای سربازان روس به شهر برسد، نتیجه شهری باخاکیکسانشده، با غیرنظامیانی که مجروح میشوند و یا کشته، خواهد بود.
بنا بر تحلیل گاردین، حالی که حرکت سربازان روس در شمال اوکراین و به سمت بلاروس مشاهده شده است، به نظر میرسد که این، بخشی از صفآرایی معمول نظامی باشد و لزوما بهمعنای عقبنشینی قطعی نیروهای روسیه نیست. بنا بر اعلام ستادکل اکراین، روسیه در طول شب در حال چرخاندن واحدهای ارتش خود بوده است و قصد این کشور از چنین اقدامی، گمراهسازی است.
متاسفانه امکان بمباران، با تمامی پیامدهایش برای غیرنظامیان، همچنان وجود دارد. روسیه برای توقف هرگونه دفاع بر روی زمین به سلاح متوسل خواهد شد تا نیروهای اوکراینی را زمینگیر کند و بمباران شهر از راه دور نیز همچنان برای روسیه ممکن است.
اما بنا بر عقیده یک صاحبنظر در زمینه اطلاعات نظامی، روشن است که روسیه با اعلام چنین تصمیمی قصد دارد زمان بخرد و بهدنبال تمرکز دوباره بر منطقه دونباس و بهدنبال پیروزی «معمولتر» نظامی در شرق اوکراین است.
حقیقت آشکار این است که پنج هفته نبرد بیوقفه در شمال شرق کییف، قوای نیروهای روس را تحلیل برده است. بنا بر آمار ایالات متحده، ارتش روسیه، سرجمع و تا بدین مرحله از جنگ، دستکم ده هزار نفر تلفات داده است؛ بیشتر سربازان روس نمیدانستند جنگی اینچنینی در انتظارشان است و یا برای آن آمادگی درستی نداشتند.
مسکو همچنین نگران است که مهاجمان روسی که در شمال غرب کییف میجنگند، در برابر ضدحملات نیروهای اوکراینی آسیبپذیرتر شده باشند. گرچه ایرپین، واقع در ۲۰ کیلومتری از مرکز شهر کییف، از تصرف نیروهای روسی درآمده است، هنوز مشخص نیست که آیا نیروهای اوکراینی آن منطقه توانایی نظامی کافی برای عقب نشاندن نیروهای روسیه را خواهند داشت یا نه.
به هر صورت، نیروهای اوکراینی باید از هر فرصت برای فشار بر نیروهای روسیه استفاده کنند تا فرصت تجدید قوا را از سربازان این کشور بگیرند.
از سوی دیگر، اعلام روسیه حاکی از پیروزی آشکار، هر چند موقتی، برای اوکراین است. محاصره کییف، کابوس صدها هزار نفر، فعلا از سر گذشته است و این از طریق دفاع متهورانه اوکراین ممکن شده است.
اما روسیه میتواند از کاهش سرعت جنگ منفعت بسیار ببرد. بهویژه وقتی چنین رویکردی در کنار اعلام «کاهش فعالیت نظامی در اطراف کییف» همراه شود. ارتش روسیه به این شکل، برای تصرف ماریوپل در جنوب خواهد جنگید.
در این صورت نیروهای روسیه میتوانند استراحت کنند، مجدد سازماندهی و بهآرامی و در شمار بسیار، در شرق اوکراین متمرکز شوند. بهویژه حالا که هدف عملیات روسیه در اوکراین بهشکل عمومی اعلام شده است.
منابع اطلاعاتی در غرب میگوید که قوای کمکی روسیه در منطقه شرقی دونباس مستقر است. بر دیگر گزارشها، حدودا هزار جنگجوی گروه واگنر، شرکت نظامی مزدور و شبهنظامی روسی، هم به کمک روسیه آمدهاند. وزارت دفاع بریتانیا چند روز پیش اعلام کرد گروه شبهنظامی «واگنر» به شرق اوکراین اعزام و در آنجا مستقر شده است.
تلویزیون الحدث هم پیش از آن، در یک گزارش اختصاصی خبر داده بود که حزبالله لبنان با گروه مزدور و شبهنظامی روسی واگنر برای اعزام صدها نیرو به اوکراین توافق کرده است.
یک صاحبنظر در زمینه اطلاعات دفاعی بر این باور است که کاهش فعالیت نظامی برای طرفین منفعت دارد اما نفع بیشتر عاید روسیه است. او تاکید کرد که برای اینکه چنین امری تنها به نفع روسیه نباشد غرب باید بجنبد و حمایت خود از اوکراین را به حداکثر برساند.
اوکراین روزهاست از غرب درخواست تسلیحات قدرتمندتر، از جمله تانک، تسلیحات ضدحملههوایی و ضدتوپخانه کرده است. اما مسئله اصلی حاضر این است که رهبران غربی تا چه اندازه حاضرند کییف را تامین کنند.
نتیجه گفتوگوی اخیر جو بایدن، رییسجمهور آمریکا با سران بریتانیا، آلمان، فرانسه و ایتالیا در روز سهشنبه حاکی از آن است که هر پنج کشور میخواهند حمایتشان را از اوکراین افزایش دهند. این نشانهای از آن است که احتمالا سلاح بیشتری به اوکراین فرستاده خواهد شد.
سفیر اوکراین در ژاپن جمعه ۱۲ فروردین گفت که آمریکا و بریتانیا با هدف افزایش توانایی اوکراین در دفاع از حریم هوایی و شهرهای خود در برابر حملههای روسیه، تجهیزات نظامی «فوق مدرن» به این کشور خواهند داد.
روسیه آغازگر جنگ اوکراین بود ولی حالا این اوکراین است که میتواند از ادامه جنگ سود ببرد. البته بهشرطی که نیروهایش قادر به بر هم زدن تلاش روسیه برای تجدید قوا باشند.
