ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهور روسیه، روز یکشنبه ۸ اسفندماه اعلام کرد که با استناد به «اظهارات تهاجمی رهبران ناتو» به فرماندهی نظامی خود دستور داده است تا «نیروهای بازدارنده هسته‌ای» ارتش روسیه را در حالت آماده‌باش قرار دهد
نوع فرمان پوتین برای بسیاری کشورها روشن نیست. گاردین در گزارشی به توضیح درباره این فرمان پرداخته است.
پوتین درباره سلاح‌های هسته‌ای چه گفت؟
ولادیمیر پوتین روز یکشنبه ۸ اسفندماه، سرگئی شویگو، وزیر دفاع روسیه و والری گراسیموف، رییس ستاد ارتش این کشور را به دیداری عمومی فراخواند و به این دو فرمان داد تا «نیروهای بازدارنده ارتش روسیه را در حالت خاص آماده‌باش قرار دهد».
آیا فرمان پوتین در علوم نظامی معنای خاصی دارد؟
گرچه تهدید دیپلماتیک چنین فرمانی آشکار است؛ جمله‌بندی پوتین، برای متخصصان هسته‌ای و وزرای دفاع در جهان روشن نیست. چرا که متوجه نمی‌شوند عبارت «حالت خاص آماده‌باش» دقیقا به چه معناست. اما در وضعیت فعلی، توافق‌نظر بر این قرار گرفته که این تهدید، گرچه از حد عادی فراتر رفته است، همچنان تهدیدی در سطح پایین است.
پاول پادویک، صاحب‌نظر پیشگام در زمینه نیروهای هسته‌ای روسیه، در واکنش به فرمان پوتین، در توییترش نوشت که فرمان پوتین، «به‌احتمال زیاد» به این معناست که «سیستم فرماندهی و کنترل هسته‌ای فرمانی دریافته است که از آن به‌عنوان فرمان ابتدایی یاد می‌شود.» این یعنی دکمه این سیستم زده شده است و در صورت صدور «فرمان پرتاب»، فرمان اجرا می‌شود.
پادویک همچنین نوشت که سلاح‌های هسته‌ای، در صورتی که دسترسی به شخص رییس‌جمهور ممکن نباشد، تنها در صورتی که انفجاری هسته‌ای در قلمرو روسیه تشخیص داده شود پرتاب می‌شود.
پادویک و دیگر متخصصان، از جمله جیمز اکتون، کارشناس هسته‌ای، گفت که فرمان پوتین می‌تواند تغییرات عملیاتی بیشتری به دنبال داشته باشد؛ این بدان معناست که بر حسب چنین فرمانی، زیردریایی‌های مجهز به تسلیحات هسته‌ای به دریا اعزام خواهد شد و یا طیف وسیعی از انواع تسلیحات اتمی در سراسر قلمرو روسیه پخش خواهد شد که می‌تواند مورداستفاده قرار گیرد. به‌گفته پادویک، البته این سناریو لزوما اجرا نخواهد شد، چرا که جمله‌بندی پوتین در فرمان صادره، عامدانه مبهم بوده است.
دولت‌های غربی درباره فرمان پوتین چه نظری دارند؟
بن والاس، وزیر دفاع بریتانیا، روز دوشنبه ۹ اسفندماه، در مصاحبه با شبکه بی‌بی‌سی گفت گفت که دولت بریتانیا از فرمان پوتین سر در نمی‌آورد، چرا که «چنین اصطلاحی در علوم نظامی روسیه وجود ندارد.» او گفت که این فرمان به‌منظور ارعاب غرب و به‌منزله یادآوری برای جهان است که روسیه «نیروهای بازدارنده» دارد وهمچنین بهانه‌ای به دست می‌دهد تا با حرف زدن درباره فرمان پوتین، به عدم موفقیت ارتش روسیه در جنگ اوکراین توجهی نشود.
وزیر دفاع بریتانیا همچنین هشدار داد که روسیه از نظر تئوری، می‌تواند در جنگ با اوکراین از سلاح اتمی «تاکتیکی» استفاده کند ولی دست زدن به چنین اقدامی، با توجه به گفته پوتین که مردم اوکراین را با مردم روسیه «یکی» خطاب کرده، در تناقض خواهد بود.
سباستین بریکسی‌ویلیامز از اتاق فکر «بیسیک» می‌گوید که توسل روسیه به سلاح هسته‌ای می‌تواند از هر جهت به‌بدی بمباران اتمی هیروشیما و ناگاساکی در جنگ جهانی دوم باشد. او افزود «بیشتر افراد بر این باورند که چیزی به‌اسم سلاح هسته‌ای غیراستراتژیک وجود ندارد.»
آیا روسیه توضیحی درباره فرمان پوتین داده است؟
بنا بر اعلام کرملین در روز دوشنبه ۹ اسفندماه، بیانیه صادرشده درباره فرمان پوتین، در درجه اول نوعی بیانیه صادره در زمان دیپلماسی پرمخاطره بوده است. دیمیتری پسکوف، سخنگوی کاخ کرملین، گفت که این تصمیم در واکنش به هشدارهای گوناگون غرب مبنی بر امکان «برخورد و درگیری بین ناتو و روسیه» صادر شد. پسکوف افزود که تک‌تک صادرکنندگان این‌دست بیانیه‌ها را نام نمی‌برد اما وزیر دفاع بریتانیا یکی از آنهاست.
متیو هریس، یک متخصص هسته‌ای عضو اتاق فکر «روسی» گفت که بیانیه‌های روسیه، هشدارهایی از جنس متفاوتی در برداشته و در درجه اول، برای برای ارعاب صادر شده بوده است؛ یعنی «ما می‌توانیم به شما صدمه بزنیم و جنگیدن با ما خطرناک است». هریس افزود همچنین این بیانیه‌ها به‌منزله یادآوری برای غرب، که به‌شکل روبه‌افزایشی به اوکراین اسلحه می‌فرستد، بوده که پایش را از حدش فراتر نگذارد.
هریس افزود که ممکن است روسیه در تدارک تشدید حملات در اوکراین باشد و فرمان پوتین هشدار «خودت را کنار بکش» برای غرب بوده است.
