مطالب بیشتر
جابر رجبی، تحلیلگر سیاسی، در گفتوگو با ایراناینترنشنال گفت: «جمهوری اسلامی از برخی خط قرمزها عبور کرده و اکنون برای جهان به تهدیدی جدی تبدیل شده است؛ تهدیدی که باید برطرف شود.»
رجبی در برنامه «چشمانداز» گفت علی خامنهای دیگر کارت موثری برای بازی در اختیار ندارد.
کارولین لیویت، سخنگوی کاخ سفید، سهشنبه ۲۶ فروردین در پاسخ به پرسشی درباره اینکه آیا تمرکز دولت دونالد ترامپ بر نابودی کامل برنامه هستهای جمهوری اسلامی است یا صرفا محدودسازی غنیسازی اورانیوم و برنامه موشکی است، گفت ترامپ نمیخواهد جمهوری اسلامی هیچ برنامه هستهای داشته باشد.
لیویت اضافه کرد که ترامپ نمیخواهد ایران به سلاح هستهای دست یابد و موضع او در این زمینه کاملا روشن بوده است.
سخنگوی کاخ سفید از تداوم کارزار فشار حداکثری علیه جمهوری اسلامی خبر داد و در عین حال اعلام کرد که رییسجمهوری ایالات متحده همچنان خواهان گفتوگو و تعامل با تهران است.
او در ادامه، با اشاره به تماس تلفنی دونالد ترامپ با هیثم بن طارق، سلطان عمان، گفت که رییسجمهوری آمریکا از میزبانی نخستین «دیدار مستقیم» میان ایالات متحده و جمهوری اسلامی قدردانی کرده و بر «ضرورت پایان دادن به برنامه هستهای ایران از طریق مذاکره» تاکید کرده است.
وبسایت آکسیوس بهنقل از منابع آگاهی که نام آنها را منتشر نکرد، گزارش داد که دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، صبح سهشنبه ۲۶ فروردین، جلسهای با ارشدترین مقامات دولت خود در اتاق بحران کاخ سفید برای بررسی روند مذاکرات هستهای با جمهوری اسلامی برگزار کرد.
بهگزارش آکسیوس، در این نشست که تمامی مقامات ارشد امنیت ملی و سیاست خارجی دولت ترامپ در آن حضور داشتند، مواضع ایالات متحده در دور بعدی مذاکرات که قرار است روز شنبه برگزار شود، بررسی شد.
پیش از این نشست، ترامپ با هیثم بن طارق، سلطان عمان، گفتوگویی تلفنی انجام داد و با او درباره میانجیگری مسقط میان تهران و واشینگتن رایزنی کرد.
خبرگزاری رسمی عمان گزارش داد: «دو طرف درباره حمایت از این مذاکرات برای دستیابی به نتایج مطلوب گفتوگو کردند.»
در اتاق بحران گذشت؟
بهنوشته آکسیوس، در نشست سهشنبه، جیدی ونس معاون رییسجمهوری، مارکو روبیو وزیر امور خارجه، پیت هگست وزیر دفاع، مایک والتز مشاور امنیت ملی، استیو ویتکاف فرستاده ویژه ترامپ، جان راتکلیف مدیر سیا، و دیگر مقامات بلندپایه دولت حضور داشتند.
این نشست در حالی برگزار شد که در درون دولت ترامپ، درباره مسیر پیش رو در مذاکرات و میزان سازشپذیری آمریکا اختلافنظرهایی جدی وجود دارد.
بهگزارش آکسیوس، ونس و ویتکاف به دیپلماسی خوشبیناند و معتقدند که برای دستیابی به توافق، آمریکا باید آماده برخی مصالحه و دادن برخی امتیازات باشد. اما مقامات دیگری چون روبیو و والتز، بهشدت به این مذاکرات بدبیناند و از رویکردی حداکثری در قبال جمهوری اسلامی حمایت میکنند.
آکسیوس در گزارش خود تاکید کرده است که ترامپ خود نیز پیامهای ضد و نقیضی در این زمینه ارسال میکند: از یکسو بر تمایلش به دستیابی به توافق و حل بحران از مسیر دیپلماسی تاکید میکند و از سوی دیگر، جمهوری اسلامی را تهدید به حمله نظامی میکند.
کاخ سفید از اظهار نظر درباره این نشست خودداری کرده و به پرسشهای آکسیوس پاسخ نداده است.
ترامپ دوشنبه ۲۵ فروردین در گفتوگو با خبرنگاران در دفتر کارش در کاخ سفید اعلام کرد که جمهوری اسلامی باید در روند مذاکرات سرعت عمل به خرج دهد و هشدار داد که تهران ممکن است در حال وقتکشی باشد.
او بار دیگر ایران را به اقدام نظامی تهدید کرد و گفت: «اگر لازم باشد، دست به اقدام سختی خواهیم زد.»
در همین روز، استیو ویتکاف در گفتوگو با شبکه فاکسنیوز اظهار داشت که دور نخست مذاکرات با جمهوری اسلامی که شنبه گذشته در عمان برگزار شد، مثبت بوده است.
موضع آمریکا چیست؟
به گفته ویتکاف، موضع آمریکا این است که ایران باید غنیسازی اورانیوم در سطح ۲۰ درصد و نزدیک به درجه تسلیحاتی یعنی ۶۰ درصد را متوقف کند. او احتمال ادامه غنیسازی در سطح ۳.۶۷ درصد — برای مصارف صلحآمیز — را منتفی ندانست.
او همچنین تأکید کرد که هرگونه توافق هستهای باید با راستیآزمایی دقیق سطح غنیسازی اورانیوم همراه باشد و جمهوری اسلامی از ساخت موشکهای بالیستیک با قابلیت حمل کلاهک هستهای و نیز قطعات چاشنی انفجاری بمب اتم خودداری کند.
اظهارات ویتکاف با موضعگیریهای اخیر مایک والتز، مشاور امنیت ملی ترامپ، تفاوت چشمگیری داشت. والتز در هفتههای گذشته بر ضرورت «برچیدن کامل برنامه هستهای ایران» تاکید کرده بود.
همچنین این مواضع در تضاد با سخنان بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، در دیدار هفته گذشتهاش با ترامپ بود؛ نتانیاهو خواستار «نابودی کامل» برنامه هستهای ایران شد، مشابه آنچه به ادعای او در سال ۲۰۰۳ در لیبی اتفاق افتاد.
با این همه صبح سهشنبه، ویتکاف با انتشار پیامی در شبکه اجتماعی ایکس، مواضع خود را روشنتر کرد و نوشت: «هرگونه توافق نهایی باید چارچوبی برای صلح، ثبات و شکوفایی در خاورمیانه ترسیم کند؛ به این معنا که ایران باید برنامه غنیسازی و تسلیحاتی هستهای خود را برچیند و آن را بهطور کامل متوقف کند.»
موضع جمهوری اسلامی چیست؟ آیتالله علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، سهشنبه ۲۶ فروردین در دیدار با مقامات ارشد حکومتی در تهران، دور اول مذاکرات با آمریکا را «رضایتبخش» توصیف کرد.
او گفت: «نه بیش از حد خوشبینم، نه بدبین.»
خامنهای تاکید کرد که نسبت به طرف مقابل «بسیار محتاط و مشکوک» است، اما به «توانمندیهای داخلی» اطمینان دارد.
باید منتظر چه بود؟
قرار بود دور بعدی مذاکرات روز شنبه در رم برگزار شود. این موضوع از سوی آمریکا، جمهوری اسلامی و دولت ایتالیا تایید شده بود و ویزای هیئت ایرانی نیز صادر شده بود.
اما وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی شامگاه دوشنبه اعلام کرد که محل مذاکرات از رم به مسقط تغییر یافته است. مقامات آمریکایی هنوز این جابهجایی را تایید نکردهاند.
آکسیوس بهنقل از منابع مطلع نوشت یکی از دلایل این تغییر، حضور جیدی ونس، معاون رییسجمهوری آمریکا در رم طی تعطیلات آخر هفته بوده است و کاخ سفید ترجیح داده از همپوشانی حضور وی با مذاکرات رسمی پرهیز کند.
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، سهشنبه ۲۶ فروردین در جریان بازدید از شمال نوار غزه با اشاره به پوستر منتشرشده در وبسایت علی خامنهای گفت: «رهبر ایران در حالی که با آمریکاییها مذاکره میکند، تصویری منتشر میکند که در آن توضیح داده شده چرا اسرائیل باید نابود شود.»
نتانیاهو گفت: «میخواهم به شما بگویم چرا میجنگیم و برای چه میجنگیم؛ این پستی است که امروز دیکتاتور ایران، خامنهای، منتشر کرده و در آن توضیح داده که چرا اسرائیل باید نابود شود. او این حرف را در حالی میزند که در حال مذاکره با آمریکاییهاست.»
او افزود: «ما برای بقا میجنگیم. ما برای آیندهمان میجنگیم.»
گیلا گملیل، وزیر علم و فنآوری اسرائیل، به جوییش نیوز سیندیکت گفت: «جمهوری اسلامی هیچ ابایی از بیان نیت خود برای نابودی اسرائیل ندارد و مستقیما و بدون شرم این خواسته را بیان میکند. جمهوری اسلامی درباره آمریکا نیز مواضع مشابهی دارد.»
او افزود: «تغییر موضع جمهوری اسلامی برای مذاکره تنها زمانی رخ داد که خامنهای فهمید آمریکا تحت رهبری ترامپ آماده استفاده از زور است. حکومت ایران در وقتکشی در مذاکرات و بهرهبرداری از زمان مهارت دارد.»
وزیر علم و فنآوری اسرائیل اضافه کرد: «هر توافقی که تضمین کند جمهوری اسلامی مطابق با الگوی خلع سلاح لیبی، برنامه هستهای و برنامه موشکی خود را بهطور کامل برچیند و حمایت از تروریسم را متوقف کند، مورد حمایت اسرائیل خواهد بود.»
