شماری از مردم شهرهای با جمعیت کُرد ایران روز یکم اردیبهشت، همزمان با عید فطر، بر مزار ژینا (مهسا) امینی و کشتهشدگان اعتراضات سراسری حاضر شدند. در آرامستان آیچی سقز که با حضور گسترده نیروهای حکومتی محاصره شده بود، شهروندان بر مزار ژینا فریاد «شهید نمیمیرد» سر دادند.
شمار زیادی از شهروندان در شهرهای سقز، بوکان و مهاباد روز جمعه با حضور بر سر مزار قربانیان جمهوری اسلامی، یاد آنها را گرامی داشتند.
سقز
ویدیوهای رسیده به ایراناینترنشنال نشان میدهند مردم در سقز بر سر مزار ژینا (مهسا) امینی، دختر جوان کشتهشده به دست ماموران گشت ارشاد که مرگ او آغازگر جنبش «زن، زندگی، آزادی» شد رفتند و فریاد «شهید نمیمیرد» سر دادند.
شماری از مردم نیز در تجمع خود بر مزار ژینا، فریاد «مرگ بر دیکتاتور» سر دادند.
ویدیوهای دیگری نیز حاکی از حضور گسترده ماموران حکومتی بر مزار کشتهشدگان خیزش انقلابی در آرامگاه آیچی شهر سقز بود که میخواستند مانع اجرای مراسم برای آنها از سوی مردم شوند.
سازمان حقوق بشری ههنگاه با انتشار تصاویری از درگیری همسر فریدون محمودی، از کشتهشدگان اعتراضات مردمی سقز با نیروهای سرگوبگر حکومتی در آرامستان آیچی این شهر خبر داد.
به گفته شاهدان عینی، او خطاب به نیروهای حکومتی گفت: «شما مزدور و خودفروش هستید و من هم آمادهام به مانند همسرم جانم را فدای مردمم کنم.»
فریدون محمودی ۳۳ ساله جزو نخستین کسانی بود که در اعتراضات سراسری پس از قتل حکومتی مهسا امینی در روز ۲۸ شهریور کشته شد.
در مراسم چهلمین روز کشته شدنش نیز همسر او تصویر فریدون را بالای دست برد و فریاد زد: «فریدون نمیمیرد!»
بوکان و مهاباد
روز جمعه مردم مهاباد هم بر سر مزار جانباختگان خیزش انقلابی حضور یافته و سرودهایی انقلابی و حماسی همخوانی کردند.
در بوکان هم شماری از مردم بر مزار کشتهشدگان اعتراضات اخیر حضور یافته و سرودهایی را همخوانی کردند.
همچنین تعدادی از فعالان زن این شهر با شعار «ژن ژیان ئازادی» (زن، زندگی، آزادی) و به یاد کشتهشدگان مقاومت مردمی این شهر، ۲۲ نهال را در دامنه کوه «بَرد زَرد» بوکان کاشتند.
حجاب برای مسوولان حکومت «مسابقه» است
با گذشت بیش از هفت ماه از قتل حکومتی مهسا امینی به بهانه آنچه اجرای قانون حجاب نامیده شد و با وجود صدها کشته و مجروح اعتراضات پس از آن، «مسابقه حجاب» برای مقامات نظام «به قیمت جان مردم» ادامه دارد.
غلامعلی حداد عادل، رییس شورای ائتلاف نیروهای انقلاب اسلامی گفت: «در مساله حجاب نباید یک عده رها کنند و بگویند دیگر نمیشود کاری کرد و قبول کنند این مسابقه با باخت به پایان رسیده است.»
آنچه حدادعادل از آن با عنوان مسابقه یاد کرد اما تلاش زنان برای دستیابی به حقوق اولیه خود از راه نافرمانیهای مدنی است که بازداشت، محرومیت اجتماعی گسترده و حتی مرگ آنان را به همراه داشته است.آنچه حدادعادل از آن با عنوان مسابقه یاد کرد اما تلاش زنان برای دستیابی به حقوق اولیه خود از راه نافرمانیهای مدنی است که بازداشت، محرومیت اجتماعی گسترده و حتی مرگ آنان را به همراه داشته است.
سیستان و بلوچستان درحالی همزمان با دیگر کشورهای همسایه مانند عربستان سعودی، ترکیه و امارات روز جمعه را عید فطر اعلام کرد که دفتر علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، شب گذشته اعلام کرد هلال ماه شوال «رویت نشده» و در نتیجه امروز عید نیست.
امام جمعه اهل سنت زاهدان اما در شرایطی بامداد یکم اردیبهشت نماز عید فطر را برگزار کرد که جمعیت انبوهی از مردم در عیدگاه حضور یافتند.
حاکمیت ناتوان از مدیریت بحران اقتصادی
او در خطبههای نماز عید فطر با انتقاد از شرایط سخت زندگی در ایران و مسایل اقتصادی که مردم را گرفتار کرده است، گفت: «بیارزش شدن پول ملی تمام سرمایههای مردم را پودر کرده و به نظر میرسد حاکمیت ناتوان از مدیریت این بحران است. پول ما از کنترل رها شده و این خطری جدی و معضلی بزرگ است.»
مولوی عبدالحمید مشکل بزرگ امروز کشور را این دانست که مسوولان «منافع ملی را جدی نمیگیرند» و منفعت ملی قربانیِ افراد شده است: «متاسفانه اقتصاد و سرمایههای ملی ما مورد دستبرد قرار گرفتهاند و بسیاری از این سرمایه ملی به نفع خود و وابستگانشان استفاده میکنند که نتیجهاش خالی شدن خزانه دولت است.»
امام جمعه اهل سنت زاهدان ادامه داد: «ایران با وجود ثروتمند بودن، با چالشی جدی در زمینه اقتصاد روبهروست چون منافع به جیب افراد بانفوذ و قدرتمند و وابستگان آنها و ارگانهای خاص میرود و دست مردم خالی مانده است.»
دولتیها و نیروهای مسلح هم از وضعیت موجود ناراضیاند
اسماعیلزهی «عدالت و آزادی» را دیگر خواستههای مردم خواند که باید از سوی دولتها تامین شوند و گفت: «ملت از این وضعیت خسته شدهاند و نیاز به تغییرات و تحولات بزرگ در کشور هست. با این تغییرات جزیی مردم به خواستهشان نمیرسند و راضی نمیشوند.»
او از برقراری روابط دیپلماتیک با کشورهای همسایه مانند عربستان سعودی به عنوان مثالی از این تغییرات جزیی یاد کرد و گفت با این که اتفاقی خوب و خوشحالکننده است اما «نمیتواند مشکلات کشور را حل کند» چرا که این تغییرات و برقراری روابط باید «در سطحی وسیع و با همه دنیا» باشد.
مولوی عبدالحمید در ادامه تاکید کرد: «اما مهمتر از این روابط خارجی، تغییرات داخلی است. تا زمانی که در داخل مشکلات حل نشود، رنج و درد مردم برطرف نخواهد شد.»
او تاکید کرد: «امروز اکثریت مردم حتی در سطح برخی کارمندان و مسوولان دولتی و نیروهای مسلح هم از وضعیت موجود ناراضی هستند چون وقتی اقتصاد فلج است و همه بدهکارند، فشار بر همه وارد میشود. مسوولان باید بدانند که نارضایتی بسیار گسترده و وسیع است.»
کشتن معترضان غیرمسلح خلاف شریعت و قوانین بینالمللی بود
امام جمعه اهل سنت زاهدان در مورد جمعه خونین زاهدان نیز گفت: «بسیاری از مردم ناراحت هستند که عزیزانشان شهید شدند. قدمهایی که برای جنایت جمعه خونین برداشته شده ناکافی بوده و پاسخی به خواسته مردم نیست. اهالی زاهدان و همه مردم ایران خواستار برقراری عدالت و مجازات عاملان و آمران این جنایت هستند.»
مولوی عبدالحمید با تاکید بر این که مردم کشته شده در اعتراضات اخیر «مسلح نبودند» و تنها به خاطر «اعتراض» جانشان را از دست دادند، گفت: «کشتن این مردم برخلاف شریعت اسلام و قوانین بینالمللی است. حتی بر اساس قانون خود ایران هم کشتن معترض جایز نیست.»
این سخنان او در حالی بیان شد که شماری از جوانان در نماز عید فطر پلاکاردهایی اعتراضی در دست داشتند. آنان در این پلاکاردها از نهادهای بینالمللی خواستند تا «فریاد مظلومیت بلوچستان» را بشنوند و تاکید کردند که «حقگویی و دادخواهی جرم نیست».
تاکید بر رفراندوم و تن دادن به خواست مردم
امام جمعه اهل سنت زاهدان همچنین خواستار دلجویی حکومت از مردمی شد که اعضای خانوادهشان را به دلیل اعتراض مسالمتآمیز در هر نقطهای از ایران از دست دادهاند و با تاکید بر ضرورت «آزادی همه زندانیان سیاسی» گفت: «باید هرچه اکثریت قاطع ملت ایران میخواهند به همان تن دهیم.»
اسماعیلزهی بزرگترین خواستههای معترضان سیستان و بلوچستان را ابتدا منافع مالی و بعد خواستههای قومی و مذهبی و آزادیهای دیگر دانست و با تاکید بر «تمامیت ارضی و امنیت کشور» یادآوری کرد: «اعتراض و انتقاد و سخن گفتن حق مردم است.»
رویت ماه و اعلام عید فطر مسالهای فقهی است نه سیاسی
امام جمعه اهل سنت زاهدان در بخشی دیگر از سخنانش درباره چرایی تفاوت روز عید فطر در سیستان و بلوچستان با دیگر نقاط ایران توضیح داد و گفت: «ما در زمینه عید فطر و پایان ماه رمضان تابع هیچ کشوری نیستیم. رویت ماه یک مساله فقهی است و تا زمانی که خودمان رویت نکنیم، عید نمیگیریم. استان ما هم متفاوت با کشور است. اینجا فرهنگ نگاه کردن به ماه بین خود مردم هنوز وجود دارد و بسیاری در شب رویت، بالای پشتبامها میروند و افطاری را همانجا میخورند. افرادی حرفهای هم داریم که از تلسکوپها و دوربینها بهتر ماه را میبینند.»
او ادامه داد: «شب گذشته ماه در استان ما در جاهای مختلف از سوی مردم رویت شد و نزد علما گزارش دادند. در زمینه رویت ماه تا یقین حاصل نشده نباید تحت تاثیر هیچ شرایطی قرار بگیریم چون این موضوع مساله فقهی و شرعی است نه سیاسی اما ۳۰ نفر به ما اطمینان دادند که ماه شوال رویت شده است.»
مولوی عبدالحمید در پایان سخنانش بدون نام بردن از علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، به انتقاد از رفتار و گفتار او پرداخت و با تاکید بر این که «اسلام نباید از رفتار مسوولان لطمه بخورد» گفت: «علما و حکام نباید مردم را از دین فراری دهند. نباید کاری کنند که مردم از دین نفرت پیدا کنند بلکه باید مردم را به دین امیدوار کنیم.»
او روز گذشته (پنجشنبه) نیز در سخنانی گفته بود: «هیچ بازجویی در بازداشتگاه حق ندارد زندانی را سیلی بزند. اگر سیلی بزند از لحاظ شرعی به او سیلی زده میشود.»
به گفته امام جمعه اهل سنت زاهدان، اگر بنا بر دستور «اسلام و دستور محمد رسولالله» باشد، قاضی اگر به زندانی سیلی بزند باید در مقابل «به قاضی سیلی زده شود».
