نرگس محمدی، فعال حقوق بشر و برنده جایزه صلح نوبل، در گفتوگو با ایراناینترنشنال گفت جنبش «زن، زندگی، آزادی» هنوز زنده است و زنان عاملیتی یافتهاند که تحولات عمیقی را در بطن جامعه ایجاد کرده است. تحولاتی که به گفته او، لایهبندی شده و برخیشان هنوز حتی شناسایی و تحلیل نشدهاند.
محمدی در این گفتوگو که به مناسبت سومین سالگرد جنبش «زن، زندگی، آزادی» انجام شد، با اشاره به تغییرات محسوس در فضای عمومی جامعه ایران، گفت: «وقتی در خیابان راه میروم، حضور زنان با پوشش اختیاری نمایانگر بخشی از این تحول است.»
این فعال حقوق بشر تاکید کرد که این تغییر و تحول «محصول قدرت و مقاومت مردم» است و تصمیمهای حاکمیت نقشی در آن نداشته است.
او با بیان اینکه جنبش همچنان زنده و پویاست و دستاوردهایش ادامه دارد، با ابراز خوشبینی نسبت به مبارزه مردم ایران با جمهوری اسلامی، گفت که «زنده بودن جنبش» در رگ و پی جامعه دیده میشود.
مهسا (ژینا) امینی، دختر ۲۲ ساله اهل سقز، ۲۲ شهریور ۱۴۰۱ در تهران بهدست ماموران گشت ارشاد بازداشت شد و ۲۵ شهریور در بازداشت جان باخت. مرگ او جرقه موجی از اعتراضهای سراسری با شعار «زن، زندگی، آزادی» شد که بهسرعت به محور مطالبهگری در سراسر ایران بدل شد.
محمدی در سومین سالگرد این جنبش، در گفتوگو با ایراناینترنشنال، با بیان اینکه حتما لازم نیست مردم مدام در خیابان و در تظاهرات باشند، گفت جامعه از تاکتیکهای خلاقانه و بسیار موثر و کنشها و واکنشهایی که زنده بودن جنبش را نشان میدهد، استفاده میکند.
او با تاکید بر اینکه این پویایی از اعتماد به نفس حاکمیت کاسته است، گفت: «جمهوری اسلامی حتی برای برگزاری رویدادهای حکومتی قدرت سابق را ندارد و بارها دیده شده حضور زنان بدون حجاب در میان جمعیت، صحنه را از دست برگزارکنندگان خارج کرده است.»
این فعال حقوق بشر تصریح کرد «هیچ عرصهای بهطور کامل در اختیار حکومت نیست»، هرچند همچنان «قدرت سرکوب» را دارد.
با این حال، به باور برنده نوبل صلح ۲۰۲۳، مردم با مقاومت و اعتراض میتوانند در تغییر و تحولات نقش داشته باشند و حکومت را وادار به عقبنشینی کنند.
محمدی در سالهای گذشته بارها در مصاحبهها و سخنرانیهایش بر ادامه تلاش خود برای پایان دادن به استبداد دینی و گذار از جمهوری اسلامی تاکید کرده و از سوی حکومت ایران به «حذف فیزیکی» در صورت ادامه فعالیتهای حقوق بشری و مدنیاش تهدید شده است.
او که از آذر ۱۴۰۳ با مرخصی استعلاجی بیرون از زندان است، تاکنون بیش از ۱۰ سال را در حبس گذرانده و از آغاز فعالیتهایش با احکامی جمعا بیش از ۳۶ سال زندان و ۱۵۴ ضربه شلاق روبهرو بوده است.
این فعال مدنی برای کنشهای حقوق بشریاش جوایز بینالمللی متعددی از جمله نوبل صلح، جایزه جهانی آزادی مطبوعات یونسکو/گییرمو کانو و «جایزه شجاعت» خبرنگاران بدون مرز را دریافت کرده است.
رسایی، شامگاه جمعه ۲۱ شهریور در حساب کاربری شبکه ایکس خود نوشت مطابق تبصره ماده ۸۴ آییننامه داخلی مجلس، بیش از ۶۰ نماینده برای اطلاع از مفاد توافق و شنیدن توضیحات عراقچی، وزیر امور خارجه و لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی، درخواست جلسه فوقالعاده کردهاند.
او همچنین با اشاره به برنامهریزی قبلی برای تعطیلی مجلس شورای اسلامی، اتهام تعطیل کردن این مجلس به منظور «جلوگیری از حاشیهسازی برای توافق جمهوری اسلامی با آژانس» را «غیر منصفانه» خواند.
۱۸ شهریور، رسانههای داخلی خبر دادند مجلس شورای اسلامی تا پنجم مهر تعطیل خواهد بود. مرکز ارتباطات رسانه و امور فرهنگی مجلس با تایید این خبر، علت این تعطیلی را رسیدگی نمایندگان به امور حوزههای انتخابیه اعلام کرد.
چه کسی درخواست جلسه فوقالعاده کرد؟
درخواست مورد اشاره رسایی از سوی حامد یزدیان، نماینده اصفهان ارائه شده است.
کمی پیش از رسایی، او در حساب شبکه ایکس خود علت درخواست تشکیل جلسه فوقالعاده را «بررسی توافق انجام شده در قاهره و میزان انطباق آن با قانون مجلس» عنوان کرد.
علاوه بر رسایی، برخی نمایندگان شناخته شده جریان موسوم به اصولگرا نظیر مالک شریعتی، دبیرکل جمعیت رهپویان انقلاب اسلامی، تشکل نزدیک به طیف علیرضا زاکانی و پرویز سروری، نیز از این درخواست حمایت کردند.
عراقچی سهشنبه ۱۸ شهریور در قاهره، پس از مذاکره با مدیر کل آژانس در یک کنفرانس خبری مشترک با رافائل گروسی و بدر عبدالاطی، وزیر خارجه مصر، با اشاره به محدودیتهایی که مجلس برای همکاری با آژانس مشخص کرده، اعلام کرد: «گامهای عملی توافقشده کاملا با قانون مجلس منطبق است، به نگرانیهای امنیتی ما پاسخ میدهد و چارچوبی برای استمرار همکاری فراهم میکند.»
او تاکید کرد: «این تفاهم همزمان حقوق مسلم ایران را تضمین و الزامات فنی آژانس را تامین میکند.»
به گفته عراقچی، توافق تازه با آژانس تضمین میکند که همکاری «با رعایت حاکمیت ملی ایران» ادامه یابد.
قانون تعلیق همکاری با آژانس
چهارم تیر، مجلس شورای اسلامی قانون «الزام دولت به تعلیق همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی» را تصویب و همان روز، شورای نگهبان آن را تایید کرد.
مسعود پزشکیان، رییس دولت چهاردهم نیز ۱۱ تیر آن را ابلاغ کرد.
همزمان با جنگ اخیر با اسرائیل، برخی مقامات و چهرههای نزدیک به جمهوری اسلامی، گروسی را تهدید کردند. از جمله لاریجانی که ۳۱ خرداد و پیش از انتصاب به عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی، نوشت: «جنگ تمام شود به حساب گروسی خواهیم رسید.»
پنجشنبه ۲۰ شهریور، در تجمعی که بهوسیله نیروهای وفادار به جمهوری اسلامی مقابل ساختمان شورای عالی امنیت برگزار شد، شرکتکنندگان پلاکاردهایی در دست داشتند که با طعنه به جمله لاریجانی روی آن نوشته شده بود: «جناب دبیر شورای عالی امنیت ملی؛ منتظر بودیم به حساب گروسی برسید، نه اینکه مجوز جاسوسی مجدد صادر بفرمایید.»
کمک «تندروها» به «اصلاحطلبان»
فروردین ۱۴۰۴، زمانی که موضوع مذاکره با آمریکا مطرح بود، جریانی که در داخل کشور به «تندرو» مشهور است، مخالفت خود را با گفتوگوها ابراز میکرد. در این شرایط، با انتقاد جریان اصلاحطلب از مخالفت تندروها، رسایی در یک تلویزیون اینترنتی گفت: «ایشان (عراقچی) که میرود آنجا (مذاکره با آمریکا) مینشیند باید بگوید فکر نکن تو هر چه بگویی من میتوانم بگویم بله، ما مجلس و نمایندگان مردم را داریم و آنها اجازه نمیدهند.»
او تصریح کرد: «عراقچی به ما میگوید آقا چهار تا انتقاد از ما کنید؛ من باید قدرت چانهزنی وزیر خارجه را بالا ببرم.»
هم چوب خوردیم، هم پیاز
همزمان با تجمع پنجشنبه، جواد حسینیکیا، نایبرییس کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی، با انتقاد از توافق قاهره، گروسی، مدیرکل این نهاد را «عامل موساد» خواند و اعلام کرد او در صورت سفر به ایران، بازداشت خواهد شد.
مقامهای جمهوری اسلامی و نیروهای وفادار به آن، آژانس را به جاسوسی از برنامه هستهای تهران به نفع اسرائیل متهم میکنند و آن را از عوامل حمله اسرائیل به جمهوری اسلامی میدانند.
پنجم شهریور، شماری از نمایندگان مجلس ورود بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی به ایران را محکوم و دولت پزشکیان را تهدید به شکایت و اعلام جرم کردند.
اکنون با توافق قاهره، تناقضی برای نیروهای وفادار شکل گرفته است. در همین رابطه، محمدرضا صباغیان، نماینده یزد، گفت: «وزیر امور خارجه رفت مصر با کسی که نماینده غرب، جاسوس و هموار کننده راه حمله به ایران [بوده است] و بنا بود او را تنبیه کنیم، توافق کرد.»
صباغیان تاکید کرد: «به خاطر تصمیمات ما، مردم هم چوب خوردند و هم پیاز.»
طبق این ارزیابی که مقامهای اسرائیلی در اوایل سپتامبر در بررسی خود از حملات جنگ ۱۲ روزه علیه تاسیسات هستهای جمهوری اسلامی به مقامهای فرانسوی ارائه کردند، با وجود نابودی بیشتر تاسیسات هستهای ایران، بهویژه در فردو و نطنز، تهران همچنان این نوع تجهیزات را در اختیار دارد. به نوشته لوموند، پرسش در حال حاضر این است که آیا ایران به اندازه کافی از این نوع تجهیزات در اختیار دارد یا خیر؟
این منبع دیپلماتیک گفت بعد از حملههای اسرائیل، جمهوری اسلامی برای راهاندازی دوباره برنامه هستهای خود در کوتاهمدت تجهیزات کافی ندارد، اما چنین اقدامی با گذر زمان ممکن است.
این ارزیابی اسرائیل در حالی مطرح میشود که ترامپ بارها تاکید کرده است تاسیسات اتمی جمهوری اسلامی به طور کامل نابود شده است و اظهارات خلاف این ادعا را «اخبار جعلی» خوانده بود.
در مقابل، عباس عراقچی، وزیر امور خارجه حکومت ایران، در گفتوگو با همین روزنامه تاکید کرده بود که چنین ادعایی «محاسبهای غلط» است و هشدار داده بود رقابت تسلیحاتی هستهای دوباره شعلهور شده است.
وزیر خارجه جمهوری اسلامی: ذخایر اورانیوم غنیشده ما زیر آوار تاسیسات اتمی بمباران شده است
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی روز گذشته، پنجشنبه در گفتوگو با صدا و سیمای جمهوری اسلامی گفت که ذخیره اورانیوم غنیشده ایران «زیر آوار تاسیسات هستهای بمباران شده است.» پیشتر کشورهای غربی نگرانی خود را از وضعیت اورانیوم غنیشده ایران پس از حملات اسرائیل و آمریکا اعلام کرده بودند.
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه و فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت در اظهارات قبلی خود تاکید کرده بودند که دخایر اورانیوم غنیشده «در مکانی است که دسترسی به آن وجود ندارد.»
عراقچی همچنین در گفتوگوی شامگاه پنجشنبه با صدا و سیما گفت: «اینکه این مواد قابل دسترسی هستند یا خیر، یا وضعیت بخشی از آنها چگونه است، در حال حاضر از سوی سازمان انرژی اتمی در دست ارزیابی است.»
گروسی: توافق جدید با تهران شامل تمام تاسیسات هستهای و مراکز میشود
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، در نشست شورای حکام اعلام کرد که بر اساس توافق تازه با جمهوری اسلامی، همکاریها به شکلی «محترمانه و جامع» از سر گرفته میشود و این روند همه تاسیسات هستهای ایران و گزارشدهی درباره مراکز مورد حمله را دربر میگیرد.
او تاکید کرد این گامها باید فوری اجرا شوند و بازگشت بازرسیها نشانهای مثبت از امکان گفتوگو و توافق خواهد بود.
از سوی دیگر، عباس عراقچی گفت این توافق در شورای عالی امنیت ملی تصویب شده و همکاری ایران با آژانس دیگر مانند گذشته نخواهد بود. او تصریح کرد دسترسی بازرسان تنها با مصوبه شورای عالی امنیت ملی ممکن است.
عراقچی افزود تداوم اجرای توافق مشروط به آن است که هیچ اقدام خصمانهای علیه جمهوری اسلامی صورت نگیرد و در صورت فعال شدن «مکانیسم ماشه»، همکاریها متوقف خواهد شد.
در بیانیه وزارت خارجه آمریکا آمده است این گروهها با حمایت و ارتباط با حکومت ایران، بهویژه سپاه پاسداران، در بیثباتی منطقهای، درگیریها و رنج غیرنظامیان نقش داشتهاند. اسلامگرایان تندرو سودان متهماند روند گذار دموکراتیک و «توافق چارچوب سیاسی» را تضعیف کرده و مانع آتشبس شدهاند.
در این بیانیه که جمعه منتشر شد، آمده که تحریمهای جدید «با هدف محدود کردن نفوذ اسلامگرایان در سودان و کاهش فعالیتهای منطقهای ایران» است که به بیثباتی، درگیری و رنج غیرنظامیان در منطقه انجامیده است.
این بیانیه میافزاید: «عناصر اسلامگرای سودانی تاریخچهای طولانی به عنوان نیرویی مخرب در سودان دارند، به ویژه در دوران رژیم اسلامگرای رئیسجمهوری سابق عمر البشیر که تا سال ۲۰۱۹ به مدت ۳۰ سال بر سودان حکومت کرد.»
جبرئیل ابراهیم محمد فضیل وزیر دارایی سودان است که به ایران سفر و با مقامهای جمهوری اسلامی از جمله عراقچی نیز دیدار داشته است.
فروردین امسال، ایراناینترنشنال به اطلاعاتی دستیافت که نشان میداد سپاه پاسداران، ۲۷ اسنفندماه، با پرواز هواپیمایی فارس ایر قشم، متعلق به سپاه پاسداران، یک محموله سلاح به سودان فرستاده است.
یک منبع نزدیک به سپاه پاسداران تایید کرد که محموله این هواپیمای بوئینگ سلاحها و تجهیزات نظامی بوده، عمدتا پهپادهای مختلف که تحویل ارتش سودان شده تا از آنها در جنگ داخلی این کشور علیه مخالفانش استفاده کند.
آمریکا تاکید کرد هدف این تحریمها محدود کردن نفوذ اسلامگرایان در سودان و مهار فعالیتهای حکومت ایران در منطقه است.
بنابر گزارشها، واشینگتن متعهد شده است تا با شرکای منطقهای برای رسیدن به صلح و جلوگیری از بازگشت اسلامگرایان به قدرت در سودان همکاری کند.
۴ خرداد، دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا، ۱با امضای فرمانی اجرایی سفر شهروندان از چندین کشور از جمله سودان و ایران بهایالات متحده را ممنوع کرد.
اعضای مکانیسم پاسخ سریع گروه هفت به همراه کشورهای همراه، جمعه ۲۱ شهریور با صدور بیانیه مشترکی نوشتند که نهادهای اطلاعاتی جمهوری اسلامی طی سالهای اخیر تلاش کردهاند اقدام به آدمربایی، آزار و حتی ترور مخالفان سیاسی در نقاط مختلف جهان کنند؛ روندی که «نگرانکننده و غیرقابل قبول» است.
این بیانیه را علاوه بر اعضای گروه هفت کشور صنعتی جهان (شامل کانادا، فرانسه، آلمان، ایتالیا، ژاپن، بریتانیا و ایالات متحده)، اتحادیه اروپا و همچنین استرالیا، نیوزیلند و هلند نیز امضا کردهاند.
در بیانیه این کشورها به فعالیتهای دیگر جمهوری اسلامی شامل تلاش برای دسترسی و افشای اطلاعات شخصی روزنامهنگاران و اقدامات برای ایجاد شکاف در جوامع و ارعاب جوامع یهودی اشاره شده است.
بر اساس این بیانیه، مکانیسم پاسخ سریع گروه هفت از زمان تاسیس خود، با هدف مقابله با دخالتهای خارجی فعالیت کرده است.
اعضای این سازوکار و همراهانشان تاکید کردند که همچنان در کنار شرکای بینالمللی میایستد و متعهد است برای حفاظت از حاکمیت ملی، امنیت شهروندان و دفاع از افراد در برابر فشار و ارعاب دولتهای خارجی اقدام کند.
۹ مرداد نیز وزارت امور خارجه آمریکا اعلام کرد که این کشور و ۱۳ متحدش افزایش تهدیدات از سوی سرویسهای اطلاعاتی جمهوری اسلامی را محکوم میکنند و این تهدیدات را «نقض آشکار حاکمیت ملی» خود میدانند.
بیانیه مشترک این کشورها از سوی دولتهای ایالات متحده، بریتانیا، آلبانی، اتریش، بلژیک، کانادا، جمهوری چک، دانمارک، فنلاند، فرانسه، آلمان، هلند، اسپانیا و سوئد منتشر شد.
در این بیانیه آمده بود: «ما در مخالفت با تلاشهای سرویسهای اطلاعاتی جمهوری اسلامی برای کشتن، آدمربایی و آزار و اذیت مردم در اروپا و آمریکای شمالی که نقض آشکار حاکمیت ماست، متحد هستیم.»
پیشتر برخی از این کشورها به طور جداگانه از وجود شبکههای نفوذ جمهوری اسلامی در خاک خود خبر داده بودند.
کمیته مشترک حقوق بشر پارلمان بریتانیا (JCHR) در گزارشی هشدار داد دولتهای خارجی از جمله جمهوری اسلامی، بهطور فزایندهای در تلاش خود برای ساکت کردن و ارعاب افراد و گروههای مختلف در بریتانیا، جسورتر شدهاند.
دولت سوئد بهمن ۱۴۰۳ اعلام کرد مرکز اسلامی «امام علی» در استکهلم، نهادی برای جاسوسی جمهوری اسلامی علیه سوئد و ایرانیان خارج از کشور است.
نشریه دی ولت آلمان مهر ۱۴۰۲ در واکنش به افشاگری ایراناینترنشنال درباره شبکه نفوذ جمهوری اسلامی در دولت و مراکز تصمیمگیری آمریکا نوشت ردپای شبکهسازی تهران به برلین هم منتهی میشود.
همچنین پیشتر چندین دیپلمات پیشین جمهوری اسلامی و کارکنان سابق سفارتخانههای ایران به ایراناینترنشنال گفتند که تهران از ماموریتهای دیپلماتیک خود در خارج از کشور برای رصد پنهانی مخالفان و تامین مالی عملیات نفوذ از طریق ابتکارات فرهنگی مورد حمایت دولت استفاده میکند.
