جمعه ۳۰ خرداد، جنگ میان جمهوری اسلامی و اسرائیل وارد هفته دوم خود شد و حملات اسرائیل به مناطق مختلف ایران، بهویژه غرب و مرکز ایران همچنان ادامه یافت. در این روز یک موشک جمهوری اسلامی نزدیک منطقهای مسکونی در اسرائیل سقوط کرد. همچنین قطعی سراسری اینترنت در ایران ادامه داشت.
کاتز جمعه ۳۰ خرداد گفت: «ما باید تمام نمادهای رژیم و سازوکارهای سرکوب آن را هدف قرار دهیم؛ از جمله بسیج و همچنین پایه اصلی قدرت رژیم، یعنی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی.»
او افزود اسرائیل باید با ایجاد شرایطی برای «تخلیه گسترده» ساکنان تهران، جمهوری اسلامی را بیثبات کند و سطح بازدارندگی در برابر حملات موشکی به داخل اسرائیل را افزایش دهد.
وزیر دفاع اسرائیل تاکید کرد این راهبرد باید با حمله به تاسیسات هستهای حکومت ایران و متخصصان مرتبط با آن همراه باشد و تا تحقق کامل تمامی اهداف عملیاتی اسرائیل ادامه یابد.
این اظهارات در شرایطی مطرح میشوند که وزیران امور خارجه آلمان، فرانسه و بریتانیا قرار است عصر جمعه با عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، در ژنو دیدار کنند.
خبرگزاری رویترز به نقل از یک مقام جمهوری اسلامی نوشت تهران آماده است درباره محدود کردن غنیسازی اورانیوم گفتوگو کند و ابتکار سه کشور اروپایی در این خصوص را مورد بررسی قرار دهد.
او در عین حال تاکید کرد حکومت ایران غنیسازی صفر را «بدون تردید» رد خواهد کرد، بهویژه در مقطع کنونی که حملات اسرائیل همچنان ادامه دارند.
هشدار تند وزیر دفاع اسرائیل به حزبالله
وزیر دفاع اسرائیل در ادامه اظهارات خود به حزبالله لبنان هشدار داد از مداخله در جنگ جمهوری اسلامی و اسرائیل خودداری کند.
نعیم قاسم، دبیرکل حزبالله، ۲۹ خرداد اعلام کرده بود این گروه نیابتی جمهوری اسلامی در درگیریهای اخیر «بیطرف» نیست و «در همه زمینهها» از حکومت ایران حمایت خواهد کرد.
کاتز با اشاره به سخنان قاسم گفت: «رهبر حزبالله از سرنوشت پیشینیان خود درس نگرفته و تهدید میکند علیه اسرائیل دست به اقدام خواهد زد.»
او اضافه کرد: «من به این گروه نیابتی لبنانی توصیه میکنم که مراقب باشد و بداند که صبر اسرائیل در برابر تروریستهایی که این کشور را تهدید میکنند، به سر آمده است. اگر اقدام تروریستی صورت بگیرد، چیزی از حزبالله باقی نخواهد ماند.»
بر خلاف اظهارات قاسم، منابع نزدیک به حزبالله شامگاه ۲۹ خرداد در مصاحبه با العربیه و الحدث اعلام کردند این گروه بر اساس ارزیابی خود از منافع ملی لبنان، وارد درگیری اسرائیل و جمهوری اسلامی نخواهد شد.
آنها افزودند ورود به چنین جنگی مستلزم توانمندیهایی است که حزبالله دیگر مانند گذشته در اختیار ندارد.
نشریه اکونومیست ۲۶ خرداد در گزارشی با اشاره به درگیری میان اسرائیل و ایران و احتمال مداخله نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی نوشت حزبالله لبنان شاید چارهای جز کنار ماندن از این جنگ نداشته باشد، چرا که توان نظامیاش محدود شده و تحولات سیاسی داخلی نیز دست و پای این گروه را بسته است.
وزیران خارجه آلمان، بریتانیا و فرانسه (کشورهای موسوم به E3) که با عنوان تروئیکای اروپایی شناخته میشوند، همراه با کایا کالاس، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، اوایل هفته جاری با عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، تماس گرفتهاند و برای برگزاری نشست جمعه در ژنو به توافق رسیدهاند.
این کشورها همچنین در حال هماهنگی با ایالات متحده هستند.
خبرگزاری رویترز جمعه ۳۰ خرداد به نقل از یک دیپلمات اروپایی نوشت که ایرانیها نمیتوانند با آمریکاییها پای میز بنشینند اما: «ما میتوانیم.»
او در ادامه گفت: «ما از آنها خواهیم خواست پیش از وقوع بدترین سناریو، به میز مذاکره درباره مسئله هستهای بازگردند؛ در حالی که نگرانیهای خود را درباره برنامه موشکی، حمایت از روسیه و بازداشت شهروندانمان نیز با ایشان مطرح خواهیم کرد.»
گفتوگوی عراقچی و طرفهای اروپایی قرار است بعدازظهر جمعه در ژنو برگزار شود. همان شهری که در سال ۲۰۱۳ نخستین توافق موقت هستهای میان ایران و قدرتهای جهانی در آن شکل گرفت و در نهایت به توافق جامع اقدام مشترک (برجام) سال ۲۰۱۵ منتهی شد.
گفتوگوهای جداگانهای که میان تهران و واشینگتن در جریان بود، پس از آن متوقف شد که اسرائیل در ۲۳ خرداد (۱۲ ژوئن) عملیات «طلوع شیران» را علیه سپاه پاسداران و فرماندهان آن، تاسیسات هستهای و توانمندیهای موشکی جمهوری اسلامی آغاز کرد.
عراقچی جمعه در صدا و سیمای جمهوری اسلامی گفت: «تا زمانی که تجاوز اسرائیل ادامه دارد، جایی برای مذاکره با آمریکا وجود ندارد.»
رویترز نوشت: «قدرتهای اروپایی از راهبرد مذاکراتی آمریکا بهطور فزایندهای ابراز نارضایتی کردهاند. آنها برخی از خواستههای ایالات متحده را غیرواقعگرایانه دانسته و نگرانند که چارچوب سیاسی اولیهای که آمریکا پیشنهاد داده، بیش از حد ضعیف باشد و به مذاکراتی بیپایان منجر شود.»
گفتوگوی پاریس با واشینگتن
به گفته یک منبع دیپلماتیک فرانسوی، ژان-نوئل بارو، وزیر خارجه فرانسه، شامگاه پنجشنبه با مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، تماس تلفنی داشته است و روبیو در این تماس گفته که واشینگتن آماده است در هر زمانی مستقیما با تهران وارد گفتوگو شود.
این دو توافق کردهاند پس از نشست ژنو بار دیگر تماس بگیرند تا هماهنگیها ادامه یابد.
دو دیپلمات اروپایی نیز گفتهاند انتظاری برای دستیابی به یک تحول بزرگ در نشست ژنو وجود ندارد اما تاکید کردهاند که گفتوگو با تهران ضروری است، چرا که حتی پس از توقف جنگ نیز برنامه هستهای جمهوری اسلامی همچنان حلنشده باقی خواهد ماند و دانش فنی آن از بین نمیرود.
عراقچی گفته است که تهران همواره با اروپا گفتوگو داشته و افزوده است: «حتی حالا هم اگر چیزی برای گفتن دارند، ما گوش خواهیم داد. ما از دفاع از حقوق ملتمان شرمنده نیستیم و از کسی فرار نمیکنیم.»
یوهان وادفول، وزیر خارجه آلمان، نیز گفته است: «قدرتهای اروپایی همواره آماده گفتوگو بودهاند؛ مشروط بر آنکه ایران تعهد دهد به دنبال توسعه سلاح هستهای نخواهد رفت.»
او پیش از نشست ژنو گفت: «اگر این اراده جدی وجود داشته باشد، ما هم آمادگی لازم را برای ادامه مذاکرات داریم، اما اکنون نوبت ایران است.»
آمریکا و تصمیم ترامپ
دونالد ترامپ، رییسجمهوری ایالات متحده، اعلام کرده که ظرف دو هفته آینده تصمیم خواهد گرفت آیا به حملات اسرائیل علیه ایران خواهد پیوست یا نه.
دیوید لمی، وزیر خارجه بریتانیا، گفته است که اکنون یک فرصت دو هفتهای برای دستیابی به راهحل دیپلماتیک وجود دارد.
پیش از آغاز حملات اسرائیل، تروئیکای اروپایی و آمریکا با ارائه یک قطعنامه در آژانس بینالمللی انرژی اتمی، تهران را به نقض تعهدات خود در چارچوب پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای (انپیتی) متهم کردند.
این قطعنامه هفته گذشته در شورای حکام آژانس، تصویب شد.
