اسماعیل کوثری، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس در خصوص علت سقوط بالگرد ابراهیم رئیسی که منجر به مرگ او و همراهنش شد، گفت: «علت این حادثه خطای انسانی بود و خلبان با وجود تجربه بالا، در وضعیت هوایی گیر کرد که نتوانست کنترل کند.» او ادامه داد: «ترسی نداریم که بگوییم کار فلان فرد بوده.»
رسانهها در ایران جمعه ۹ خرداد گزارش دادند امیرحسین مقصودلو، معروف به تتلو، در زندان با مصرف قرص اقدام به خودکشی کرده و به یکی از بیمارستانهای تهران منتقل شده است.
خبرگزاری فارس، وابسته به سپاه پاسداران، اعلام کرد حال عمومی تتلو بهبود یافته و احتمالا تا ساعات آینده از بیمارستان مرخص میشود.
در این گزارش اشارهای به دلیل اقدام به خودکشی او نشده است. با این حال در سالهای گذشته بسیاری از زندانیان محکوم به اعدام بهدلیل فشارهای عصبی ناشی از ترس از احتمال اجرای حکم مرگ یا شرایط نامناسب محل حبس خود، اقدام به خودکشی یا خودزنی کردهاند.
(به توصیه کارشناسان اگر با کسی یا کسانی روبهرو میشوید که از جملهها و عبارتهایی نشاندهنده افسردگی یا تمایل به پایان زندگی استفاده میکنند، از آنان بخواهید با پزشک معتمد، نهادهایی که در این زمینه فعالیت میکنند یا فردی مورد اعتماد، درباره نگرانیهایشان صحبت کنند. اگر به خودکشی فکر میکنید در ایران با اورژانس اجتماعی با شماره تلفن ۱۲۳ تماس بگیرید.)
اصغر جهانگیر، سخنگوی قوه قضاییه جمهوری اسلامی، ۲۷ اردیبهشت گفته بود حکم اعدام تتلو، تایید شده و قابل اجراست اما درخواستها برای لغو آن در حال بررسی است.
او با اشاره به تایید این حکم اعدام در دیوان عالی کشور گفته بود امکان توقف آن با توجه به ثبت درخواست وکلا وجود دارد.
تتلو از سوی دستگاه قضایی جمهوری اسلامی به اتهام «سبالنبی» (توهین به پیامبر اسلام) به اعدام و به اتهام «تشویق به فساد و فحشا» به ۱۰ سال حبس محکوم شده است.
بیشتر بخوانید: بازداشت و ضرب و شتم هواداران تتلو در میدان آزادی تهران
سخنگوی قوه قضاییه در بخشی از صحبتهای ۲۷ اردیبهشت خود با اشاره به اینکه تتلو ابتدا از سوی شعبه ۹ دادگاه کیفری یک تهران به اتهام «توهین به مقدسات» به پنج سال حبس محکوم شده بود، گفت این رای از سوی دادستانی تهران مورد اعتراض قرار گرفت و پس از نقض در دیوان عالی کشور، به شعبه شش دادگاه کیفری یک به عنوان شعبه همعرض ارسال شد.
جهانگیر با اشاره به اینکه این شعبه در نهایت حکم اعدام تتلو را به اتهام «سبالنبی» (توهین به پیامبر و مقدسات مسلمانان) صادر کرد، گفت: «این حکم مجددا مورد فرجامخواهی قرار گرفت و دیوان عالی کشور اخیرا آن را تایید کرد و برای اجرا به دادگاه اعلام شده است.
او پیش از این در ۲۷ فروردین اعلام کرد تتلو در یک پرونده از سوی دادگاه کیفری تهران به اعدام محکوم شده و در پرونده دیگر از سوی ایمان افشاری، رییس شعبه ۲۶ دادگاه انقلاب به ۱۰ سال زندان محکوم شده و در حال تحمل حبس در زندان تهران بزرگ است.
وکیلان تتلو ۱۲ اسفند ۱۴۰۳ در نامهای خطاب به مراجع تقلید تاکید کردند موکلشان در مرحله بدوی از اتهام سبالنبی تبرئه شده و در ادامه، حکم اعدام با «سختگیریهای فراقانونی» صادر شده است.
بازداشت تتلو
رسانهها در ایران آذر ۱۴۰۲ گزارش دادند تتلو که در ترکیه به علت شکایتهای خصوصی متعدد دستگیر شده بود، در مرز بازرگان به مقامهای جمهوری اسلامی تحویل داده شد.
تتلو چهار سال پیش نیز به درخواست نیروی انتظامی جمهوری اسلامی، به دست پلیس ترکیه بازداشت شد و مقامهای پلیس ایران گفتند کارهای انتقال او به کشور در حال انجام است اما یک هفته بعد آزاد شد.
احمد نوریان، سخنگوی وقت نیروی انتظامی، بهمن ۱۳۹۸ در مصاحبه با باشگاه خبرنگاران جوان گفت: «به علت پروندهای قضایی که برای تتلو در ایران تشکیل شده بود، اعلان قرمز اینترپل برای این فرد اعلام و او در ترکیه بازداشت شد.»
در آن زمان، رسانههای ایران اتهام این خواننده را اهانت به شخصیتهای مذهبی شیعیان در یکی از کنسرتهایش اعلام کردند.
تتلو متولد سال ۱۳۶۶ در تهران است و کار هنری خود را در سال ۱۳۸۳ با انتشار آثارش در یک وبلاگ آغاز کرد.
بر اساس گزارش رویترز که جمعه ۹ خرداد منتشر شد، پادشاه عربستان سعودی به رهبر جمهوری اسلامی تاکید کرده است فرصت موجود میتواند از خطر جنگ با اسرائیل جلوگیری کند.
به گفته منابع نزدیک به دولتهای منطقه خلیج فارس و دو مقام ایرانی، ملک سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه ۸۹ ساله عربستان سعودی، نگران از بیثباتی بیشتر در منطقه، پسر خود، شاهزاده خالد بن سلمان را با پیامی فوری برای خامنهای به تهران فرستاد.
اگرچه رسانهها خبر سفر شاهزاده ۳۷ ساله سعودی به تهران را پوشش دادند اما محتوای پیام ملک سلمان تا پیش از این منتشر نشده بود.
در دیداری در ۲۸ فروردین و پشت درهای بسته با حضور مسعود پزشکیان، رییسجمهوری، عباس عراقچی، وزیر امور خارجه و محمد باقری، فرمانده ستاد کل نیروهای مسلح، در نهاد ریاستجمهوری، خالد بن سلمان هشدار داد که رییسجمهوری آمریکا صبر زیادی برای مذاکرات طولانی ندارد، تیم او بهدنبال توافقی سریع است و پنجره دیپلماسی زود بسته خواهد شد.
دو منبع مطلع گفتند که وزیر دفاع عربستان سعودی در این دیدار تاکید کرده است رسیدن به توافق با ترامپ بهتر از آن است که مذاکرات به شکست بینجامد و جمهوری اسلامی در معرض حمله اسرائیل قرار بگیرد.
چهار منبع به رویترز گفتند که در این جلسه، پزشکیان پاسخ داده جمهوری اسلامی خواهان توافقی برای کاهش فشار اقتصادی از طریق لغو تحریمهای غرب است.
خالد بن سلمان از مقامهای حکومت ایران خواسته است خود یا متحدان جمهوری اسلامی از هرگونه اقدامی که ممکن است آمریکا را تحریک کند، پرهیز کنند و تاکید کرده که واکنش ترامپ احتمالا شدیدتر از جو بایدن و باراک اوباما، روسای جمهوری پیشین آمریکا، خواهد بود.
به گفته منابع مطلع، او در مقابل به تهران اطمینان داده است که عربستان سعودی اجازه نخواهد داد از خاک یا حریم هواییاش برای هرگونه اقدام نظامی احتمالی آمریکا یا اسرائیل علیه ایران استفاده شود.
وزیر سعودی هشدار داده است که منطقه درگیر بحرانهای مختلف از جمله در غزه و لبنان است و تحمل تنش بیشتر ندارد.
یک دیپلمات ارشد خارجی که از جزییات مذاکرات آگاه است، این ارزیابی را تایید کرد اما مقامهای عربستان سعودی و ایران به درخواست رویترز برای اظهارنظر در اینباره پاسخی ندادهاند.
سفر خالد بن سلمان به ایران، نخستین سفر یک عضو ارشد خانواده سلطنتی عربستان سعودی به ایران در بیش از دو دهه گذشته بود.
روابط دو کشور که سالها درگیر رقابتهای نیابتی بودند، پس از توافقی با میانجیگری چین در سال ۲۰۲۳ رو به بهبود گذاشت. با این حال، طی دو سال گذشته جایگاه منطقهای ایران بهشدت تضعیف شده است: حملات نظامی اسرائیل به متحدان جمهوری اسلامی در غزه و لبنان، سقوط متحد نزدیک تهران، بشار اسد در سوریه و تحریمهای سنگین غربی که اقتصاد وابسته به نفت ایران را فلج کردهاند، همگی حکومت ایران را در موقعیت دشواری قرار دادهاند.
مهنّد حاجعلی، کارشناس مسائل ایران در اندیشکده کارنگی بیروت، به رویترز گفت که این ضعف ایران، به ریاض فرصتی داده تا از نفوذ دیپلماتیک خود برای جلوگیری از جنگی منطقهای استفاده کند: «آنها نمیخواهند وارد جنگی شوند که پیامدهای منفی برای برنامههای اقتصادی و چشمانداز توسعهشان دارد.»
پاسخ تهران و نگرانی از بیثباتی
خبرگزاری رویترز نتوانسته میزان تاثیر پیام ملک سلمان بر رهبران حکومت ایران را تعیین کند. با این حال، مقامهای جمهوری اسلامی نگرانی خود را نسبت به رفتار «غیرقابل پیشبینی» ترامپ و دولتش ابراز کردهاند. رفتاری که گاه اجازه غنیسازی محدود اورانیوم را مطرح میکند و گاه خواستار برچیدن کامل تاسیسات هستهای ایران میشود.
ترامپ پیشتر تهدید کرده بود اگر دیپلماسی نتواند جاهطلبیهای هستهای جمهوری اسلامی را مهار کند، از گزینه نظامی استفاده خواهد کرد.
یکی از منابع ایرانی رویترز به این خبرگزاری گفت که پزشکیان در این جلسه بر تمایل تهران به دستیابی به توافق تاکید کرده اما گفته است که ایران صرفا بهخاطر تمایل ترامپ حاضر به کنار گذاشتن برنامه غنیسازی خود نیست.
مذاکرات هستهای میان واشینگتن و تهران تاکنون پنج دور را پشت سر گذاشته اما همچنان با موانع عمدهای از جمله مساله غنیسازی روبهروست.
بیشتر بخوانید: والاستریت ژورنال: تهران باید بفهمد که زمان خداحافظی با غنیسازی فرا رسیده است
رویترز پیشتر گزارش داده بود که ایران ممکن است در صورت آزادسازی داراییهای مسدودشده و بهرسمیتشناختن حق غنیسازی برای مصارف غیرنظامی، غنیسازی را موقتا متوقف کند.
سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی این گزارش را تکذیب کرد.
کاخ سفید به پرسش رویترز درباره اطلاع از پیام هشدارآمیز عربستان سعودی به تهران پاسخی نداد اما کارولین لویت، سخنگوی کاخ سفید، گفت: «رییسجمهور ترامپ صراحتا [خطاب به تهران] گفته است توافق کنید یا با پیامدهای سنگین روبهرو شوید و جهان بهدرستی این هشدار را جدی گرفته است.»
ترامپ چهارشنبه گفت که هفته گذشته به بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، هشدار داده از هرگونه اقدامی که مذاکرات هستهای را به خطر بیندازد، خودداری کند و افزود که طرفین اکنون «بسیار به راهحل نزدیک شدهاند».
مقامهای اسرائیلی نیز به درخواست رویترز برای اظهارنظر در این باره پاسخ ندادند.
تلاش برای مهار بحران بدون اتکا به جنگ
در جریان سفر اخیر ترامپ به کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس، محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی میان او و احمد الشرع، رییسجمهوری سوریه در دوره انتقال قدرت، نقش میانجی ایفا کرد. همزمان، نفوذ منطقهای تهران بهدلیل شکستهای نظامی و تضعیف متحدانش در «محور مقاومت» - از جمله حماس، حزبالله، حوثیهای یمن و شبهنظامیان عراقی - کاهش یافته است.
شاهزاده خالد در سفر خود به تهران از دولت ایران خواست که در سیاست منطقهای خود تجدیدنظر کند و گفت که چنین تغییری بهویژه از سوی ریاض مورد استقبال قرار خواهد گرفت.
هرچند او مستقیما جمهوری اسلامی را مقصر معرفی نکرد اما نگرانی خود را نسبت به احتمال تکرار حملات پهپادی سال ۲۰۱۹ به تاسیسات شرکت نفتی آرامکو ابراز کرد. حملاتی که عربستان سعودی، ایران و متحدان حوثیاش را مسئول آن میدانست؛ گرچه تهران هرگونه دخالت در آن را رد کرده بود.
به گفته منابع ایرانی، مقامهای جمهوری اسلامی در پاسخ تاکید کردند که اگرچه بر حوثیها نفوذ دارند اما کنترل کامل بر اقدامات آنها ندارند.
رویترز نوشت که دههها دشمنی میان ایران شیعه و عربستان سعودی سنی، خلیج فارس را بیثبات کرده و از یمن تا سوریه به درگیریهای منطقهای دامن زده است. تنشزدایی در سال ۲۰۲۳ تا حد زیادی ناشی از تمایل ولیعهد محمد بن سلمان به پیشبرد پروژههای اقتصادی و حفظ ثبات داخلی بود و به افزایش ارتباطات دیپلماتیک انجامید.
با این حال، دیپلماتها و تحلیلگران منطقهای میگویند نه ریاض و نه دیگر قدرتهای منطقهای، ایران را شریک قابلاعتمادی برای صلح نمیدانند و نگرانند که اقدامات این کشور، جاهطلبیهای توسعهمحور آنها را به خطر بیندازد.
