پژوهش‌گران موسسه فرانسیس کریک نشان داده‌اند که موش‌ها با استفاده از نشانه‌های شیمیایی از جمله بوها، می‌توانند جایگاه اجتماعی یک موش ناآشنا را تشخیص دهند و آن را با جایگاه خود مقایسه کنند تا درباره رفتارشان تصمیم بگیرند.
به گزارش وب‌سایت ساینس دیلی، نتایج پژوهش گروهی از دانشمندان درباره مناسبات موجود در جامعه موش‌ها نشان می‌دهد که آن‌ها نیز مانند بسیاری از پستانداران، در یک ساختار اجتماعی سلسله‌مراتبی زندگی می‌کنند که در آن برخی بر دیگران غالب هستند.
این ساختار به کاهش درگیری‌ها و تعیین شرکای جفت‌گیری کمک می‌کند.
پیش‌تر این فرض وجود داشت که برخی موش‌ها رفتاری ثابت دارند و مستقل از طرف مقابل عمل می‌کنند، یا این‌که ویژگی‌های فیزیکی ممکن است جایگاه اجتماعی را روشن کنند اما نتایج منتشر شده از پژوهش جدید نشان می‌دهند موش‌ها جایگاه اجتماعی یکدیگر را از طریق نشانه‌های شیمیایی منتقل‌شده در هوا (بوها) یا از راه تماس مستقیم (نشانه‌های غیر فرار) تشخیص می‌دهند.
آزمایش لوله شفاف و واکنش موش‌ها به ناشناخته‌ها
تیم پژوهشی موسسه کریک از آزمایشی استفاده کرد که در آن دو موش نر از دو طرف وارد یک لوله شفاف می‌شوند و در میانه به هم می‌رسند. در این موقعیت، معمولا موش مطیع‌تر عقب‌نشینی می‌کند.
پژوهش‌گران ابتدا تعاملات موش‌هایی را که در یک قفس زندگی می‌کردند بررسی کردند تا جایگاه هر موش را در سلسله‌مراتب اجتماعی مشخص کنند. سپس آن‌ها را در برابر موش‌های ناآشنا قرار دادند.
نتایج نشان داد که موش‌های غریبه می‌توانند جایگاه اجتماعی یکدیگر را شناسایی و با جایگاه خود مقایسه کنند و بر این اساس تصمیم بگیرند که عقب‌نشینی کنند یا نه.
موش‌ها به نور، اندازه و هورمون وابسته نیستند
آزمایشها در تاریکی نیز انجام شد تا مشخص شود آیا نشانه‌های فیزیکی یا اندازه بدن در تشخیص جایگاه اجتماعی نقش دارند یا نه.
نتیجه نشان داد که تاریکی تاثیری بر توانایی موش‌ها در شناسایی جایگاه اجتماعی طرف مقابل ندارد.
همچنین عقیمسازی موش‌ها و حذف هورمونهای جنسی هم تاثیری بر عملکرد آن‌ها نگذاشت.
نقش دو سیستم بویایی و جبرانی موش‌ها
پژوهش‌گران سپس دو سیستم بویایی موش‌ها را که یکی برای تشخیص بوهای هوایی (سیستم بویایی معمولی) و دیگری برای تشخیص نشانه‌های شیمیایی در تماس مستقیم (سیستم وومرونازال) است، غیرفعال کردند.
وقتی فقط یکی از این دو سیستم از کار انداخته شد، موش‌ها همچنان قادر به شناسایی جایگاه اجتماعی بودند اما وقتی هر دو سیستم غیرفعال شدند، این توانایی از بین رفت.
این نشان می‌دهد که موش‌ها برای تشخیص جایگاه اجتماعی از هر دو سیستم استفاده می‌کنند و در صورت نیاز می‌توانند از یکی بهعنوان جایگزین استفاده کنند.
شباهت با انسانها و بررسیهای آینده
مانند موش‌ها، انسانها نیز می‌توانند جایگاه اجتماعی دیگران را نسبت به خود بسنجند؛ گرچه این کار بیشتر از طریق نشانه‌های دیداری مانند زبان، حالت چهره یا لباس انجام میشود.
نوین بوراک، نویسنده اول مقاله و دانشآموخته دکترای آزمایشگاه «پردازش عصبی وابسته به وضعیت» در موسسه کریک گفت: «ما نشان دادیم موش‌ها از طریق نشانه‌های شیمیایی، غریبهها را ارزیابی می‌کنند و بدون نیاز به تاریخچهای از درگیری، جایگاه اجتماعی آن‌ها را تشخیص می‌دهند. این پدیدهای جالب است که انسانها هم انجام می‌دهند، گرچه عمدتا با نشانه‌های بصری.»
این آزمایشگاه به بررسی تاثیر وضعیتهای فیزیولوژیک بدن مانند بارداری، استرس یا خواب بر فعالیتهای عصبی میپردازد و هدف آن ارائه دیدگاهی جامعتر درباره کارکرد مغز در سلامت و بیماری است.
