نبی بیاتی، زندانی تبعه کشور افغانستان که به‌دلیل رفتار تحقیرآمیز و خلاف آیین‌نامه مسئولان زندان قزلحصار کرج اعتصاب غذای خشک کرده بود، در پی عدم رسیدگی و بی‌تفاوتی مطلق مسئولان زندان جان خود را از دست داد. احمدرضا حائری، زندانی سیاسی، مرگ این زندانی را مصداق «قتل سیستماتیک» دانست.
حائری چهارشنبه ۱۷ اردیبهشت در نامه‌ای از زندان قزلحصار با عنوان «قتل سیستماتیک نبی بیاتی، زندانی افغانستانی در قزلحصار»، خطاب به غلامحسین محسنی اژه‌ای، رییس قوه قضاییه جمهوری اسلامی نوشت: «هیچ نماینده‌ای از سوی قوه قضاییه برای بررسی موضوع به زندان اعزام نشده و این بی‌تفاوتی در عمل به معنای تایید قتل یک زندانی است.»
این زندانی سیاسی با اشاره به روشن بودن قوانین مربوط به اعتصاب غذا برای زندانیان، افزود: «نه فقط قوانین رعایت نشد، بلکه حتی اصول انسانی اولیه زیر پا گذاشته شد. اعتصاب غذا، آخرین راه انسانی‌ست که دیگر راهی برای احقاق حق خود نمی‌یابد. این صداها را باید شنید نه خاموش کرد.»
او اضافه کرد: «چگونه است که در این سرزمین جان انسان تا این اندازه بی‌ارزش شده؟ چگونه است که مرگ قابل پیش‌گیری یک زندانی، با چنین آرامشی نادیده گرفته می‌شود؟»
بسیاری از زندانیان در ایران به‌ناچار از اعتصاب غذا بهعنوان آخرین راه برای رسیدن به خواسته‌هایشان استفاده می‌کنند و جان خود را به خطر می‌اندازند. آن‌ها اغلب در اعتراض به برآورده نشدن مطالبات خود، از جمله تاخیر در رسیدگی به پرونده و مراعات نشدن حقوقشان بهعنوان زندانی، دست به اعتصاب می‌زنند.
مرگ در پی اعتصاب غذای اعتراضی
حائری در نامه خود اعلام کرد که بیاتی هفته گذشته همراه با سه هم‌بند دیگرش به اتهام مشارکت در یک درگیری از سالن ۱۹ واحد چهار زندان قزلحصار به اتاق موسوم به «دربسته» منتقل شد.
این زندانی سیاسی با اشاره به این‌که هنگام بازگشت از ملاقات آن‌ها را در همان محل دیده و پیگیر وضعیتشان شده است، نوشت: «مسئولان وقت وعده دادند که به‌زودی به بند خود یا بندی دیگر در همان واحد منتقل می‌شوند اما با دخالت فردی به‌نام اسماعیل فرج‌نژاد، یکی از معاونان موسوم به "سلامت"، این وعده زیر پا گذاشته شد.»
این فعال حقوق بشر با بیان این‌که این چهار زندانی در ادامه به واحد یک زندان قزلحصار منتقل شدند که شلوغ‌ترین و پرتنش‌ترین واحد زندان است و فرستادن اتباع خارجی به آن برخلاف آیین‌نامه داخلی زندان‌هاست، افزود: «بیاتی این تصمیم را ناعادلانه و توهین‌آمیز می‌دانست و صراحتا اعلام کرد اگر در این مکان نگه داشته شود، اعتصاب غذای خشک خواهد کرد و حتی لب به آب نخواهد زد.»
حائری با بیان این‌که معاون سلامت زندان با پوزخند و جمله‌ای توهین‌آمیز به بیاتی گفته بود «فوقش می‌میری، به درک!»، نوشت: «سپس دستور داد او را نه در داخل اتاق، بلکه در راهروی بند ۹ واحد یک که محل تردد عمومی زندانیان است مستقر کنند.»
او در ادامه نوشت: «بیاتی چهار روز بعد، در حالی که هیچ‌کس سراغی از او نگرفته بود، در تنهایی مطلق جان سپرد. این یک مرگ عادی نبود. این یک قتل بود.»
نقض فاحش حقوق بشر در زندان‌های جمهوری اسلامی
حائری در بخش دیگری از نامه خود به اژه‌ای یادآوری کرد که در سال‌های اخیر، بارها با نوشتن نامه‌های سرگشاده و از طریق مکاتبات خصوصی با مسئولان، درباره نقض فاحش حقوق بشر در زندان‌های جمهوری اسلامی، به‌ویژه درباره «حق حیات» زندانیان هشدار داده است.
او اضافه کرد: «از ساسان نیک‌نفس تا امیرحسین حاتمی، فهرست قربانیان این سیستم بی‌پایان است. در برابر این هشدارها، آن‌چه نصیب من شده صرفا پرونده‌سازی‌های مکرر و حبس بوده است.»
این فعال حقوق بشر به رییس قوه قضاییه هشدار داد در صورتی که این بار اقدامی برای پیگیری مرگ بیاتی انجام نشود و خود او با پرونده‌سازی هدف پیگرد قرار بگیرد، مخاطب نامه‌های بعدی‌اش نهادهای بین‌المللی مدافع حقوق بشر خواهند بود.
او در پایان خواستار اعزام فوری «هیئتی مستقل، مسئول و دارای اختیار از خارج از ساختار زندان»، برای بررسی «جنایت» صورت گرفته در زندان قزلحصار و برخورد قاطع با عاملان آن شد و نوشت: «هر‌‌گونه بی‌توجهی به این خواسته، بی‌تردید جایگاه قوه قضاییه را نزد افکار عمومی در داخل و خارج، بیش از پیش تضعیف خواهد کرد.»
حائری از اردیبهشت ۱۴۰۲ دوران محکومیت خود را در زندان قزلحصار کرج می‌گذراند و از آن زمان به دلیل فعالیت‌های حقوق بشری‌اش در ایام حبس، با پرونده‌سازی دیگری نیز مواجه شده است.
او آبان ۱۴۰۳ اعلام کرد حکم زندانش به شش سال و سه ماه افزایش یافته و پنهان‌سازی این حکم از سوی دادگاه انقلاب به مدت یک سال، در راستای ایجاد اخلال در روند اعاده دادرسی و جلوگیری از آزادی احتمالی‌اش انجام شده است.
