محمد رسول‌اف، فیلمساز معترض ایرانی، هنرمندان جوان ایران را نسلی توصیف کرد که بدن‌هایشان در سیستمی سرکوبگر به گروگان گرفته شده اما ذهنشان در سطحی دیگر است و آثاری تولیدی می‌کنند که با دنیای بیرون مرتبط است؛ دنیایی بزرگ‌تر از جایی که در آن محبوس شده‌اند.
رسول‌اف، ۲۳ اسفند ماه در گفت‌وگو با هالیوود ریپورتر، گفت که هنرمندان و فیلمسازان جوان در ایران در موقعیتی بی‌سابقه و بسیار خاص قرار دارند. با این‌که آن‌ها از سوی جمهوری اسلامی گروگان گرفته شده‌اند اما چون با محتوای تولید شده در سراسر جهان تغذیه می‌شوند، آثاری که خلق می‌کنند با دنیای بیرونی مرتبط است - جهانی بسیار بزرگ‌تر از دنیایی که در آن محبوس هستند.
رسول‌اف، فیلمساز معترض ایرانی که سال گذشته برای گریز از یک حکم هشت‌ساله زندان به آلمان رفت، در ادامه گفت: «فکر می‌کنم سینمای جهان و به‌طور کلی جامعه جهانی باید متوجه شوند که این هنرمندان تا چه حد مهم و منحصربه‌فرد هستند و چگونه آثاری که خلق می‌کنند، متفاوت است و از دل یک وضعیت متناقض بیرون می‌آید.»
با وجود حدود نیم قرن تسلط جمهوری اسلامی بر ایران و انحصار گسترده در حوزه فرهنگ و هنر در جهت پروپاگاندای جمهوری اسلامی، هنر و فرهنگ ایرانی همچنان در جهان تولیداتی برای عرضه دارد.
۱۳ اسفند ماه، هنرمندان ایرانی سومین جایزه اسکار خود را کسب کردند: انیمیشن کوتاه «در سایه سرو» ساخته شیرین سوهانی و حسین ملایمی، برنده جایزه اسکار در بخش بهترین انیمیشن کوتاه شد.
رسول‌اف که آخرین ساخته او با عنوان «دانه انجیر معابد» در جشنواره فیلم کن ۲۰۲۴ موفق به کسب جایزه ویژه هیات داوران شد، در توصیف هنرمندان ایرانی گفت که آن‌ها در یک دنیای زیرزمینی و آلترناتیو رشد می‌کنند و سانسور را نادیده می‌گیرند. اقدامی که به اعتقاد رسول‌اف، در ذات خود اقدامی جسورانه است.
این کارگردان ایرانی تاکید کرد با وجود این موانع، هنرمندان ایرانی اجازه نمی‌دهند این شرایط بر روایت‌هایشان تاثیر بگذارد.
او تاکید کرد از آنجا که بسیاری از هنرمندان ایرانی «به معنای مستقیم سیاسی نیستند» از سوی جشنواره‌های غربی یا کشورهای دیگر چندان مورد توجه قرار نمی‌گیرند چرا که این جشنواره‌ها انتظار دارند فیلمسازان ایرانی حتما به شرایطی بپردازند که در آن کار می‌کنند.
او با اظهار تاسف از نادیده گرفتن این جوانان از سوی جهان تاکید کرد هنرمندانی که تحت سلطه جمهوری اسلامی فعالیت می‌کنند، فراتر از فضای کار خود، به‌سادگی وضعیت را نادیده می‌گیرند و خواسته‌ها، آرزوها و علایق شخصی خود را بیان می‌کنند.
دموکراسی تهدید می‌شود، حتی در آمریکا
رسول‌اف در پاسخ به سوالی در رابطه با آغاز دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ در آمریکا، تاکید کرد فارغ از کشور یا نظام حاکم، همیشه خطر تمامیتخواهی و زیر سوال رفتن حقوق بشر وجود دارد.
از نظر او، دموکراسی خواهی، مبارزهای دائمی است که در هر نقطهای از جهان ادامه دارد و شباهتهایی میان ایران تحت سلطه جمهوری اسلامی و سایر کشورها، بهویژه کشورهایی که «سیاستهای انزواطلبانه مغرورانهای» اتخاذ کردند، وجود دارد.
با این حال، این کارگردان ایرانی ساکن آلمان تاکید کرد: «اگر بهعنوان یک هنرمند به اصولی چون انسانگرایی و حقوق بشر پایبند باشید، همیشه حرفی برای گفتن و انگیزهای برای مبارزه دارید. مهم نیست در کجا قرار گرفتهاید چون همیشه کاری برای انجام دادن وجود دارد.»
جداافتادگی دیاسپورای ایرانی از فضای داخل کشور
رسول‌اف در پاسخ به این سوال که «آیا فکر میکنید دیاسپورای ایرانی [جامعه ایرانیان خارج از کشور]، رهبری جریان اعتراض به وضعیت کشور را بر عهده دارد»، گفت که از نظر او ایرانیانی که خارج از کشور هستند، لزوما نمیتوانند به‌طور دقیق آنچه را در داخل کشور میگذرد، ببینند.
او تاکید کرد: «مردمی که در ایران هستند، لزوما نمیخواهند به وسیله کسانی که از کشور خارج شده‌اند، نمایندگی شوند.»
رسول‌اف گفت ایرانیان به طرز گستردهای در جهان پراکنده شده‌اند، بدون این‌که «لزوما ارتباط نزدیک با وطن خود را حفظ کنند».
او در ادامه تاکید کرد چیزی که این جمعیت گسترده از ایرانیان مهاجر - فارغ از جایی که در آن زندگی می‌کنند - را به هم پیوند داده است «ریشههای عمیق فرهنگی و بستری مشترک» است که امروزه، «به لطف دنیای دیجیتال و شبکههای اجتماعی آسانتر شده» است.
