ترامپ: نامهای برای خامنهای فرستادهام؛ اتفاقی رخ خواهد داد یا توافق یا حمله نظامی
دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، در مصاحبهای با شبکه «فاکس بیزنس» که قرار است یکشنبه پخش شود، گفت که چهارشنبه ۱۵ اسفند، نامهای برای علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی فرستاده و در آن، ترجیح خود را برای مذاکره بر سر یک توافق به جای اقدام نظامی ابراز کرده است.
او اضافه کرد: «گزینه دیگر این است که باید اقدامی انجام داد، زیرا ایران نباید به سلاح هستهای دست یابد.»
دونالد ترامپ با اشاره به ترجیح خود برای توافق با جمهوری اسلامی گفت: «مطمئن نیستم که همه با من موافق باشند، اما ما میتوانیم توافقی انجام دهیم که به همان اندازه خوب باشد که گویی شما از نظر نظامی پیروز شدهاید. اکنون زمان آن فرا رسیده و به هر طریقی، اتفاقی رخ خواهد داد.»
ترامپ درباره متن نامهای که برای خامنهای فرستاده است، گفت: «گفتم که امیدوارم شما مذاکره کنید، چون این برای ایران بسیار بهتر خواهد بود.»
او تاکید کرد: «فکر میکنم آنها خواهان دریافت این پیام هستند.»
ساعاتی پس از پخش این بخش از گفتوگوی رییسجمهوری آمریکا با شبکه فاکس بیزنس، دونالد ترامپ جمعه ۱۷ اسفند به خبرنگاران در کاخ سفید گفت:« در رابطه با ایران خیلی زود اتفاقی رخ خواهد داد.»
او توضیح بیشتری درباره زمان یا ماهیت این اتفاق نداد اما گفت: «ما نمیتوانیم اجازه دهیم ایران سلاح هستهای داشته باشد. امیدوارم آنها توافق و صلح را انتخاب کنند تا رقبا را از دستیابی به سلاح هستهای باز دارد.»
در نخستین واکنش رسمی به سخنان رییسجمهوری آمریکا در گفتوگو با شبکه فاکس بیزنس، هیئت نمایندگی جمهوری اسلامی در سازمان ملل جمعه۱۷ اسفند اعلام کرد که هنوز نامهای از دونالد ترامپ دریافت نکرده است.
پایگاه خبری بلومبرگ، سهشنبه ۱۴ اسفند گزارش داده بود که ترامپ در تماس تلفنی اخیرش با ولادیمیر پوتین، رییسجمهوری روسیه، خواستار ایفای نقش مسکو بهعنوان میانجی در مذاکرات با جمهوری اسلامی شده است.
این مذاکرات از جمله برنامه هستهای جمهوری اسلامی و همچنین حمایت تهران از گروههای نیابتی خود در منطقه را در برمیگیرد.
از سوی دیگر خبرگزاری رویترز به نقل از یک منبع آمریکایی گزارش داد روسیه پیشنهاد میانجیگری بین آمریکا و ایران را ارائه داده است و ایفای چنین نقشی از مسکو خواسته نشده بوده.
سهشنبه ۱۴ اسفند و ساعاتی پس از انتشار این گزارش، رسانه دولتی زوزدا تایید کرد که پوتین موافقت کرده است در مذاکرات بین جمهوری اسلامی و ایالات متحده درباره برنامه هستهای، میانجیگری کند.
یوری اوشاکوف، مشاور سیاست خارجی پوتین نیز با تایید این خبر اعلام کرد ایران یکی از محورهای گفتوگوهای اخیر میان مقامات روسیه و آمریکا در ریاض بوده است.
او افزود دو طرف توافق کردهاند مذاکرات جداگانهای درباره این موضوع برگزار کنند.
خامنهای، ۱۹ بهمن تاکید کرد مذاکره با آمریکا «عاقلانه، هوشمندانه و شرافتمندانه نیست» و «هیچ تاثیری» در حل مشکلات کشور نخواهد داشت.
مسعود پزشکیان، رییس دولت جمهوری اسلامی، ۱۲ اسفند در جلسه استیضاح وزیر امور اقتصادی و دارایی در مجلس، اعلام کرد که شخصا موافق مذاکره با آمریکا بوده اما پس از مخالفت صریح خامنهای و اعلام ممنوعیت این موضوع، از موضع خود عقبنشینی کرده است.
پیش از این بسیاری از مقامات سابق جمهوری اسلامی درباره وابستگی بیش از حد تهران به مسکو هشدار دادهاند و این هشدارها پس از سقوط رژیم بشار اسد در سوریه، بار دیگر مطرح شدند.
روزنامه جمهوری اسلامی، اول اسفند در سرمقاله خود درباره احتمال معامله پوتین با ترامپ بر سر ایران هشدار داد و تاکید کرد منافع ملی کشور ایجاب میکند اقدامات روسیه در چگونگی تعاملش با آمریکا، زیر نظر گرفته شود.
احمد زیدآبادی، فعال سیاسی ملی-مذهبی، نوشت که خطر دوستی پوتین با ترامپ برای ایران بیشتر از خطر دشمنی پوتین با ترامپ است.
همزمان، برخی افراد نزدیک به دولت حسن روحانی، ضمن اشاره به «تحقیر» ولودیمیر زلنسکی، رییسجمهوری اوکراین در دیدار با ترامپ در کاخ سفید، خود او را مقصر دانستند که در زمان مناسب برای پایان جنگ، مذاکره نکرده است.
دیاکو حسینی، کارشناس مسائل بینالملل و از افراد نزدیک به دولت روحانی، نوشت: «مشاجره تحقیرآمیز زلنسکی و ترامپ ثابت کرد باید قبل از آنکه کارتی برای بازی نماند با او مذاکره و توافق کرد؛ در غیر این صورت هرگز نباید به مذاکره فکر کرد.»
ترامپ و پوتین، ۲۴ بهمن در یک تماس تلفنی ۹۰ دقیقهای، درباره جنگ اوکراین و مسائل خاورمیانه گفتوگو کردند.
پس از روی کار آمدن جمهوری اسلامی در ایران، زنان جزو نخستین گروهایی بودند که به دیکتاتوری اعتراض کردند. سردادن شعار «ما انقلاب نکردیم، تا به عقب برگردیم»، کارزار «یک میلیون امضا»، جنبش «زن زندگی آزادی» و مقاومت بند زنان زندان اوین برخی نمونههای مبارزات ۴۶ سال زنان علیه حکومت است.
این مبارزات در دورههای مختلف از جمله همزمان با «روز جهانی زن» در هشت مارس هر سال، از سوی نهادهای امنیتی و قضایی جمهوری اسلامی در اشکال گوناگون سرکوب شده است.
طی این مدت زنان معترض به تمامیتخواهی و زنستیزی جاری در ایدئولوژی و قوانین رسمی جمهوری اسلامی، با احکام سنگین از جمله زندان، شلاق، اعدام، محرومیتهای اجتماعی و سیاسی و فرهنگی مواجه شدند.
با وجود افزایش سرکوبها، زندانی شدن صدها زن فعال سیاسی و مدنی و صدور احکام اعدام برای وریشه مرادی، پخشان عزیزی و شریفه محمدی، سه نفر از زندانیان سیاسی در ایران، زنان همچنان به مبارزه برای دستیافتن به خواستههایشان ادامه میدهند.
در این میان، بند زنان زندان اوین که حدود ۸۰ زندانی سیاسی را در خود جای داده به یکی از نمادهای مقاومت زنان در برابر استبداد حاکم بر ایران تبدیل شده است.
فریاد بلند آزادی
بند زنان اوین محل نگهداری زندانیان زنی است که با پایان بازجوییها در بازداشتگاههای امنیتی یا برای تحمل دوران حبس به زندان اوین منتقل شدهاند.
این بند در مناسبتهای مختلف شاهد حرکتهای اعتراضی بوده و همواره در مسیر مبارزات مردمی علیه جمهوری اسلامی گام برداشته و در مواردی پیشگام حرکتهای اعتراضی شده است.
زنان محبوس در این بند که در سالهای گذشته از آن با عنوان «خط مقدم زن، زندگی، آزادی» یاد میکنند، همواره تلاش کردهاند به شیوههای مختلف به مبارزات خود در زندان ادامه دهند و فریاد بلند آزادی سر دهند.
یکی از زنانی که تجربه تحمل بیش از یک سال حبس را در این بند دارد، با تاکید بر این که برای حفظ امنیت خود نمیخواهد نامش فاش شود، تجربه خود را چنین روایت میکند: «خلاف آنچه بسیاری بدون تجربه حبس کشیدن درباره زندانها بر زبان میرانند، زندانیان پس از پایان بازجویی و شکنجه در بازداشتگاههای نهادهای ناامن در ایران، وقتی به بند عمومی منتقل میشوند، تمام تلاش خود را برای حفظ روحیه مبارزه در تمامی ساعتهای حبس خود به کار میگیرند.»
این زندانی سیاسی پیشین اضافه کرد زنان مرتب ورزش میکنند. برخی بهنوبت مشغول تمیز کردن بند و تعدادی نیز بهنوبت مشغول آماده کردن صبحانهاند و جلسات نمایش و نقد فیلم یا کتابخوانی و مقالهخوانی برگزار میشود.
او اضافه کرد: «اینها را باید در کنار مقاومتهای زنان زندانی در اوقات خوشی و ناخوشی با سردادن شعار، اعتصابهای اعتراضی و رقصیدن در چشم استبداد تجسم کرد. زنان زندانی در بیرون از زندان به مبارزه مشغول بودند و در بند زنان اوین هم به معنای واقعی زندگی و مبارزه جاری است و ادامه دارد.»
وریشه مرادی، شریفه محمدی، پخشان عزیزی
نوشتن نامهها و بیانیههای اعتراضی، تحصن و اعتصاب غذای جمعی، اعتراض به صدور و اجرای احکام اعدام، سر دادن شعار علیه مسئولان در زمان بازدید از زندان؛ اینها تنها بخشی از اعتراضات زنان زندانی محبوس در زندان اوین طی ماههای گذشته بهشمار میروند.
یکی از زنان زندانی سیاسی که مدت کوتاهی را در بند زنان اوین سپری کرده بود، در روایت خود از یکی از اعتراضات زنان زندانی در اوین به ایراناینترنشنال میگوید: «دی پارسال که مقامات قضایی برای بازدید به بند زنان نزدیک شدند، ما و دیگر زندانیان سیاسی سرودهای انقلابی خواندیم و چشم در چشمشان ایستادیم، شعارهایی "زن، زندگی، آزادی" و "مرگ بر دیکتاتور" سردادیم.»
یکی دیگر از زنان زندانی سیاسی پیشین نیز به شرط فاش نشدن هویت خود گفت: «در کنار تمام مبارزات زنان زندانی و مطالعات و گفتوگوها و آموختنها، وقتی به چشم خود دیدم قاضیها و مسئولان جنایتکار چگونه در برابر اعتراضها پا به فرار گذاشتند، تازه معنای مبارزه را فهمیدم. من در زندان مبارزه واقعی را زیستم.»
در دیماه ۱۴۰۲ نرگس محمدی، برنده جایزه نوبل صلح، در نامهای از زندان بازدید مقامهای قضایی جمهوری اسلامی از بند زنان زندان اوین را به تشکیل دادگاهی مردمی از سوی زندانیان علیه عوامل قضایی دخیل در جنایتها تشبیه کرد.
نه به اعدام
از میان سه زن زندانی سیاسی محکوم به اعدام در ایران که از سوی دستگاه قضایی جمهوری اسلامی به مرگ محکوم شدهاند، شریفه محمدی در بند زنان زندان لاکان رشت و وریشه مرادی و پخشان عزیزی در بند زنان اوین بهسر میبرند.
از دیگر سو، یکی از موضوعاتی زنان زندانی در اوین همواره به خاطر آن در مسیر مبارزه گام برداشتهاند، پافشاری بر شعار «نه به اعدام»، با هدف لغو احکام اعدام برای تمامی زندانیان با هر اتهامی بوده است.
زنان زندانی در اوین جزو اولین گروه از زندانیانی هستند که پس از آغاز بهکار کارزار «سهشنبههای نه به اعدام» در بهمن ۱۴۰۲ از سوی زندانیان سیاسی زندان قزلحصار کرج، با این حرکت اعتراضی همراه شدند.
این کارزار که با گذشت بیش از یک سال با حمایت نهادهای حقوق بشری، فعالان حقوق بشر و سازمانهای بینالمللی روبهرو شده است، یکی از بزرگترین حرکتهای اعتراضی در راستای توقف صدور و اجرای احکام اعدام در ایران بهشمار میرود و نقش چشمگیر زنان زندانی در ادامه آن به وضوح مشخص است.
«بند زنان اوین، هم صدا و هم پیمان، تا لغو حکم اعدام، ایستادهایم تا پایان»، «نه تهدید، نه سرکوب، نه اعدام، دیگر اثر ندارد، جمهوری اعدامی یک خواب خوش ندارد»، برخی از شعارهایی است که در ماههای گذشته بارها در حیاط بند زنان اوین سرداده شده است.
زنان زندانی در اوین، بارها از دل همین بند و بیخ گوش استبداد از مردم خواستند با شعارهای «نه به اعدام» و «آزادی زندانی سیاسی» با آنها همراه شوند.
در پاسخ به همین درخواستها، شماری از فعالان مدنی و خانوادههای زندانیان محکوم به اعدام، در سهشنبههای چند هفته گذشته و همزمان با کارزار «سهشنبههای نه به اعدام»، در برابر زندان اوین تجمع کردند.
تلاش جمهوری اسلامی برای شکستن اتحاد
نهادهای امنیتی در ماههای گذشته بارها و به شیوههای گوناگون تلاش کردهاند با بر هم زدن اتحاد میان زنان زندانی سیاسی که با عقاید و گرایشات فکری متفاوت زندانی شدهاند، بین آنها فاصله ایجاد کنند.
آنها همواره تلاش کردهاند از طریق ماموران امنیتی، مسئولان زندان، خبرگزاریهای حکومتی و رسانههای وابسته به نهادهای امنیتی، دست به تخریب زنان زندانی و زیر سوال بردن مبارزات موثر آنها علیه استبداد بزنند.
گلرخ ایرایی، زندانی سیاسی که از بیش از یک دهه پیش تجربه حبس در زندانهای ایران را دارد، شهریور ۱۴۰۳ در نامهای از زندان در پاسخ به صحبتهای فائزه هاشمی رفسنجانی درباره فضای بند زنان اوین، زندان را «ماکتی از جامعه بزرگتر آنسوی دیوار» توصیف کرد.
او در بخشی از این نامه نوشت: «مناسبتها را دور هم مینشینیم. از سالگرد کشتار خونین ۱۳۶۷ تا هشت مارس. از یک مه تا سالگرد خیزش انقلابی ۱۴۰۱. جلسات بحث و تحلیل، کلاسهای آموزشی در باب فمینیسم و بررسی احکام اعدام، دیدن فیلمهای اجتماعی به صورت گروهی و فردی و آموزش زبان و بررسی اتفاقات روز جامعه و جهان، برگزاری شب شعر و جلسات ادبی و معرفی و تحلیل کتاب و ورزش گروهی.»
آتنا دائمی، فعال حقوق بشر و زندانی سیاسی پیشین نیز همان زمان در یادداشتی در این خصوص نوشت: «بند زنان زندان اوین به گواهی کارنامه و عملکرد خود، از کانونهای مهم مقاومت جنبش مردم ایران است.»
سر برود، جان برود، آزادی هرگز نرود
زنان زندانی در اوین، همچون دیگر زنان آزادیخواه در ایران بارها در اعتراضات خود شعارهایی از جمله «سر برود، جان برود، آزادی هرگز نرود» سردادند و بر مقاومت و ایستادگی تا رسیدن به آزادی و برابری تاکید کردهاند.
زنانی که تنها بهدلیل باورها، عقاید و فعالیتهای اجتماعی و سیاسی یا به واسطه دادخواهی به زندان افتادهاند و با شجاعت در مسیر رسیدن آزادی و برابری و رسیدن به روز دادخواهی گام برمیدارند.
زینب جلالیان، قدیمیترین زندانی سیاسی زن در ایران در هجدهمین سال از حبس ابد، مریم اکبریمنفرد در شانزدهمین سال حبس و زنانی از جمله فاطمه سپهری و ناهید شیرپیشه، نمادهای دیگری از مقاومت در برابر سرکوب هستند که در دیگر زندانهای ایران بهسر میبرند.
در مقابل، جمهوری اسلامی و نهادهای سرکوبگر آن در هیچ دورهای اعتراضات زنان زندانی را تحمل نکردهاند و هر بار به طریقی تلاش کردهاند صدای آنها اعتراض آنها را خاموش کنند.
نهادهای امنیتی و قضایی در بیش از یک دهه گذشته بارها با سرکوب، پروندهسازی و احکام تازه، تبعید، فرستادن تنبیهی به سلول انفرادی، ضربوشتم، محرومیت انضباطی از حق تماس تلفنی و ملاقات با خانواده و وکیل و دیگر مجازاتها، پاسخ اعتراض آنها را داده است.
در ماههای گذشته نیز مقامهای قضایی و امنیتی و مسئولان سازمان زندانها تلاشهایشان را در راستای تعطیلی بند زنان اوین یا انتقال زندانیان سیاسی زن به دیگر زندانهای ایران افزایش دادهاند.
با وجود این تلاشها، زنان زندانی در اوین همراستا با دیگر زنان و مردان مبارز و همزمان با هشتم مارس، روز جهانی زن، همچنان به مبارزات خود در جهت مقاومت در برابر جمهوری اسلامی و نابودی بنیاد ستم و استبداد در ایران ادامه میدهند.
گردهمایی فعالان مدنی و زندانیان سیاسی پیشین در تهران به مناسبت هشت مارس، روز جهانی زن
در پی حضور زنان بدون حجاب اجباری در مراسم اهدای جایزه معماری و طراحی داخلی ایران، رییس پلیس امنیت عمومی، بدون اشاره به جزییات گفت به دستور دادستان تهران، با تمامی برگزارکنندگان، مجریان و افرادی که در سالن مراسم «اعمال خلاف اخلاق و عفت عمومی» انجام دادند، «برخورد سریع و قاطع» شد.
مجید فیض جعفری جمعه ۱۷ اسفند گفت: «پلیس برای ارتقای امنیت شهروندان با کسی تعارف ندارد و با کسانی که عامدانه و بدون توجه به قوانین، اعمال خلاف قانون انجام میدهند برخورد قاطعانه میکند.»
علی صالحی، دادستان تهران نیز پیش از این از برخورد قضایی با برگزار کنندگان، مجریان و افرادی خبر داد که به گفته او، در سالن مراسم اهدای جایزه معماری، «اعمال خلاف عفت عمومی» انجام دادهاند.
صالحی گفته بود تعدادی از زنان در این مراسم بدون رعایت حجاب شرکت کردند و «موازین اخلاقی و قانونی در آن رعایت نشده» بود.
مراسم دوازدهمین جایزه طراحی داخلی ایران با عنوان «چهارمین شب معماران»، اول بهمن ۱۴۰۳ با حضور بیش از ۵۰۰ نفر در سالن همایشهای کتابخانه ملی ایران برگزار شد.
بر اساس ویدیویی که در روزهای گذشته در رسانههای اجتماعی منتشر شده، گروهی از داوران و شرکت کنندگان زن، بدون روسری و شال در این رویداد حضور پیدا کردند.
پیش از این نیز مقامات قوه قضاییه از برخورد با برگزار کنندگان برنامههایی خبر دادهاند که زنان بدون حجاب اجباری در آنها حضور یافتهاند.
در یک نمونه، هیوا سیفیزاده، خواننده زن ایرانی، شامگاه پنجشنبه ۹ اسفند، هنگام اجرا در «عمارت روبهرو» در تهران، با یورش نیروهای امنیتی بازداشت شد و پس از آن، این مجموعه فرهنگی در منطقه چهارراه ولیعصر تهران اعلام کرد تا اطلاع ثانوی تعطیل خواهد بود.
احمد خاتمی، عضو فقهای شورای نگهبان، جمعه ۱۷ اسفند گفت: «در هفته گذشته دو کنسرت بیحجابها برگزار شد. اینها میخواهند کاری کنند حجاب فراموش شود.»
او اضافه کرد: «تا خون در بدن داریم نخواهیم گذاشت این اتفاق بیفتد. ما فدایی قرآن و دین هستیم.»
همزمان، گزارشها حاکی از آن است که ارسال پیامکهای مربوط به زیر پا گذاشتن حجاب اجباری و به دنبال آن، تشکیل پرونده قضایی برای شهروندان در ایران نیز افزایش یافته است. این پیامکها از سوی نهادهای مختلف جمهوری اسلامی از جمله قوه قضاییه ارسال میشوند.
وبسایت دیدبان آزار در گزارشی به نقل از تعدادی از زنان در ایران نوشت که مقامات جمهوری اسلامی بهدلیل نادیده گرفتن مقررات حجاب اجباری از سوی این زنان، پیامکهای اخطار را برای پدرانشان ارسال کردهاند.
همزمان با ادامه این برخوردها، ۱۴ اسفند، ۲۰۹ نماینده مجلس شورای اسلامی با امضای طوماری خطاب به محمدباقر قالیباف، رییس مجلس، خواستار ابلاغ قانون موسوم به «عفاف و حجاب» شدند.
این درخواست یک روز پیش از آن صورت گرفت که فولکر تورک، کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد، خواستار لغو کامل و دائمی قانون حجاب اجباری و سایر قوانین تبعیضآمیز علیه زنان در ایران شد.
نشریه اسرائیلهیوم در گزارشی نوشت که حمله همهجانبه اسرائیل به تاسیسات اتمی ایران نیاز به همکاری آمریکا و آمادهسازی منطقهای گسترده دارد و در صورت این حمله، ممکن است جمهوری اسلامی، جمهوری آذربایجان را هدف قرار دهد.
در حالی که زوهر پالتی، رییس سابق دفتر سیاسی-نظامی وزارت دفاع اسرائیل و مدیر سابق اطلاعات موساد، پیش از این در مصاحبهای از توانایی آمریکا برای از بین بردن برنامه اتمی ایران در هشت ساعت سخن گفته بود، اسرائیلهیوم به نقل از یک منبع آمریکایی نوشت که این تخمین «بیش از حد خوشبینانه» است.
در این گزارش تاکید شده است که حتی اگر هشت ساعت برای آمریکا کافی باشد، نیروی هوایی اسرائیل به زمان بیشتری نیاز دارد.
در هفتههای گذشته گزارشهای مختلفی درباره احتمال حمله اسرائیل به ایران منتشر شده و مقامات این کشور بارها درباره آن سخن گفتهاند. در همین حال، آمریکا و اسرائیل رزمایشی مشترک برگزار کردند.
ستاد فرماندهی مرکزی ایالات متحده (سنتکام)، پنجشنبه ۱۶ اسفند اعلام کرد که در سومین عملیات خود طی دو هفته اخیر که سهشنبه برگزار شد، ماموریت یگان بمبافکن راهبردی را در خاورمیانه اجرا کرده است.
در این ماموریت، یک فروند بمبافکن «بی-۵۲ استراتوفورترس» از پایگاه هوایی فرفورد در بریتانیا پرواز کرد و با عبور از اروپا وارد منطقه عملیاتی سنتکام شد.
این عملیات شامل سوختگیری هوایی و تمرینهای مشترک با کشورهای متحد بوده است.
نیاز به موج متعدد حملات برای از بین بردن برنامه اتمی ایران
نشریه اسرائیلهیوم یک هفته پیش نیز در گزارشی نوشت مواردی چون تضعیف حزبالله لبنان، از بین رفتن پدافند هوایی جمهوری اسلامی و هماهنگی بین دولتهای دونالد ترامپ و بنیامین نتانیاهو، اسرائیل را در آستانه یک فرصت طلایی و تصمیم سرنوشتساز برای حمله به تاسیسات اتمی ایران قرار داده است.
در این گزارش تاکید شد که با این حال، حمله احتمالی به تاسیسات هستهای ایران از نظر مقیاس هواپیما و تسلیحات مورد استفاده و همچنین هماهنگی پیچیدهای که بین اسرائیل با نهادهای خارجی لازم است، «بسیار پیچیده» خواهد بود.
اسرائیلهیوم در گزارش جدید خود با اشاره به پراکنده بودن زیرساختهای اتمی ایران در سراسر کشور از جمله در زیر زمین، اجرای سناریویی شبیه حمله به تاسیسات اتمی عراق در سال ۱۹۸۱ یا حمله به تاسیسات سوریه در سال ۲۰۰۷ را غیرممکن خواند و تاکید کرد برای اجرای این حمله، به هواپیماهای بیشتر و موج متعدد حملات نیاز است.
در این گزارش تاکید شده است انجام این عملیات مستلزم آمادهسازی منطقهای گسترده است و نمیتوان مساله را پنهان کرد.
پس از حمله پنجم آبان اسرائیل به چند نقطه در ایران، رسانهها خبر دادند که جنگندههای آمریکا برای نجات خلبانان اسرائیلی آماده بودند.
اسرائیلهیوم یادآوری کرد که اسرائیل برای این حمله نیاز به همکاری آمریکا دارد.
به گفته این نشریه، در صورت حمله احتمالی اسرائیل، جمهوری اسلامی ممکن است علاوه بر حمله به این کشور، به جمهوری آذربایجان حمله کند و آتش جنگ را در منطقه شعلهور سازد.
اسرائیلهیوم نوشت که برای به حداقل رساندن خسارات ناشی از چنین تحولی، به استقرار دفاع منطقهای نیاز است و این مجموعه باید گستردهتر از یگانها و تسلیحات قبلی برای خنثی کردن دو حمله جمهوری اسلامی به اسرائیل باشد. موضوعی که آمادهسازی آن هفتهها طول می کشد و نمیتوان آن را پنهان کرد.
ترامپ که بهعنوان شخصیت سال مجله تایم انتخاب شد، پیش از آغاز به کار رسمی، در گفتوگو با این مجله احتمال حمله نظامی را به ایران رد نکرد.
او در عین حال در مصاحبه با نیویورکپست که ۲۱ بهمن منتشر شد، گفت توافق با جمهوری اسلامی را به بمباران «جهنمی» ایران ترجیح میدهد.
مایکل والتز، مشاور امنیت ملی آمریکا نیز پنج اسفند گفت در مواجهه با جمهوری اسلامی تمام گزینهها همچنان روی میز هستند و افزود که واشینگتن به چیزی کمتر از برچیدن «کل برنامه هستهای» ایران رضایت نخواهد داد.
همزمان، گزارشهایی درباره مذاکرات احتمالی جموری اسلامی و آمریکا منتشر شده است.
با این حال استیو ویتکاف، فرستاده ویژه ترامپ در امور خاورمیانه، پنجشنبه ۱۶ اسفند تاکید کرد که نه او و نه هیچ فرد دیگری در دولت آمریکا، در حال گفتوگو با جمهوری اسلامی نیست.
از سوی دیگر اسرائیلهیوم نوشت که اسرائیل مایل است آمریکا نه فقط در دفاع بلکه در حمله به ایران نیز مشارکت کند اما مشخص نیست که ترامپ تا چه حد به این موضوع علاقهمند است.
همزمان با گزارشها درباره احتمال حمله اسرائیل به تاسیسات اتمی ایران، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، درباره برنامه اتمی جمهوری اسلامی هشدار داد.
گروسی در جدیدترین سخنان خود بار دیگر نسبت به پیشرفتهای برنامه هستهای جمهوری اسلامی و همچنین احتمال تمایل کشورهای دیگر به رقابت تسلیحاتی و دستیابی به سلاح هستهای ابراز نگرانی کرد.
او افزود: «تحریمها کارایی ندارند. به وضوح مشخص است که ایران راههای دور زدن آن را آموخته است.»
گروسی، ۱۳ اسفند در نشست شورای حکام، توسعه برنامه هستهای جمهوری اسلامی را موجب «نگرانی جدی» خواند و گفت گزارش جامعی از تخلفات حکومت ایران در این زمینه تهیه و ارائه خواهد کرد.
یک روز بعد آمریکا، بریتانیا، فرانسه و آلمان اعلام کردند در صورتی که جمهوری اسلامی همچنان از همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی خودداری کند، شورای حکام باید برای گزارش تخلفات پادمانی تهران آماده باشد.
این چهار کشور در بیانیهای مشترک هشدار دادند که صبرشان بیپایان نیست.
بنا بر اعلام سخنگوی وزارت خارجه ایالات متحده، دولت این کشور در حال بررسی تمامی معافیتهای تحریمی مربوط به ایران است که به هر شیوهای برای این کشور تسهیلات اقتصادی فراهم میکنند و در عین حال از دولت عراق میخواهد وابستگی خود به منابع انرژی ایران را در اسرع وقت کاهش دهد.
تامی بروس، پنجشنبه این اظهارات را در اولین نشست خبری خود در دوره جدید دولت ایراد کرد وقتی از او پرسیده شد آیا معافیت تحریمی که به عراق اجازه میدهد هزینه برق خریداریشده از ایران را پرداخت کند، تمدید خواهد شد یا خیر.
او در پاسخ گفت: «در حال حاضر هیچ بیانیهای درباره معافیت فعلی برای برق که در ۸ مارس منقضی میشود، نداریم ... اما تمامی معافیتهای تحریمی که هرگونه تسهیلات اقتصادی یا مالی برای ایران فراهم میکنند، در حال بازبینی هستند.»
اودر ادامه با اشاره به ضرورت قطع وابستگی عراق به انرژی ایران گفت: «ما از دولت عراق میخواهیم که وابستگی خود به منابع انرژی ایران را هرچه سریعتر کاهش دهد و از تعهد نخستوزیر عراق برای دستیابی به استقلال انرژی استقبال میکنیم.»
افزایش فشار بر بغداد برای ازسرگیری صادرات نفت کردستان
به گفته دو منبع آگاه از این موضوع در گفتوگو با رویترز، دولت آمریکا از موضوع بررسی معافیتها بهعنوان ابزاری برای اعمال فشار بر بغداد استفاده میکند تا صادرات نفت خام کردستان عراق از طریق ترکیه را از سر بگیرد.
به گزارش رویترز، واشنگتن به دنبال افزایش عرضه نفت عراق در بازار جهانی است تا قیمتها را کنترل کند، که به آمریکا امکان میدهد فشار بیشتری برای قطع صادرات نفت ایران اعمال کند.
بر اساس این گزارش، این بخشی از استراتژی دولت ترامپ برای مهار برنامه هستهای جمهوریاسلامی است.
با این حال، مذاکرات بین دولت عراق و منطقه نیمهخودمختار کردستان عراق درباره ازسرگیری صادرات نفت تاکنون دشوار و پرتنش بوده است.
تشدید کارزار «فشار حداکثری» علیه ایران
دولت آمریکا اعلام کرده است که هدف این کشور منزوی کردن ایران از اقتصاد جهانی و قطع درآمدهای نفتی ایران است تا از این رهگذر، روند توسعه تسلیحات هستهای ایران را کندتر کند.
ترامپ پس از بازگشت به قدرت در اوائل بهمنماه سال جاری، کارزار «فشار حداکثری» علیه ایران را دوباره فعال کرد که از نخستین اقدامات او در دوره جدید ریاستجمهوریاش بود.
دولت آمریکا تحریمهای گستردهای علیه تهران اعمال کرده است که به دلیل برنامه هستهای این کشور و حمایت از سازمانهای شبهنظامی وضع شدهاند.
این تحریمها بهطور موثر کشورهایی را هدف گرفته که با ایران تجارت میکنند و آنها را در صورت ادامه همکاری با ایران، از انجام تجارت با آمریکا منع میکند.
بر اساس این گزارش، تمرکز واشینگتن بر عراق برای قطع ارتباطات مالی با ایران، کار را برای تهران دشوار میکند.
چرا که ایران، عراق را یک شریک کلیدی و حیاتی میداند، اما همزمان یک متحد برای واشنگتن محسوب میشود و نقش مهمی در حفظ اقتصاد ایران در برابر تحریمهای آمریکا ایفا میکند.
همزمان با گزارش اشپیگل درباره تلاش جمهوری اسلامی برای دستیابی به میلیاردها دلار دارایی مسدودشده ایران، اسکات بسنت، وزیر خزانهداری آمریکا تاکید کرد که واشینگتن دسترسی حکومت ایران به نظام مالی بینالمللی را قطع خواهد کرد.
وزیر خزانهداری آمریکا تاکید کرد که اگر امنیت اقتصادی همان امنیت ملی باشد، حکومت ایران هیچکدام را نخواهد داشت.
اسکات بسنت، پنجشنبه ۱۶ اسفند، گفت:« اگر من ایرانی بودم، همین حالا تمام پولم را به چیزی غیر از ریال تبدیل میکردم.»
او گفت با هدف قرار دادن طرفهای منطقهای که انتقال درآمدها را تسهیل میکنند، دسترسی حکومت ایران به نظام مالی بینالمللی را مسدود خواهیم کرد.
وزیر خزانهداری آمریکا افزود: او افزود: «آغاز سیاست تحریمی بهروز شده ما شکست اقتصاد ایران خواهد بود.»
او افزود: «بخش نفت و توانمندیهای ایران برای تولید پهپاد را تعطیل خواهیم کرد.»
دونالد ترامپ پیش از این با صدور فرمانی اجرایی برای ازسرگیری سیاست فشار حداکثری بر جمهوری اسلامی به وزارت خزانهداری و وزارت امور خارجه این کشور دستور داده بود که صادرات نفت ایران از سوی جمهوری اسلامی را به صفر برسانند.
از آن هنگام، دولت ترامپ با اعمال تحریمهای تازه و یا لغو معافیتهای تحریمی، بر شدت فشارها برجمهوری اسلامی با هدف از بین بردن منابع درآمدی حکومت و هزینه این منابع در برنامههای هستهای و موشکی و نیز تقویت نیروهای نیابتی تهران در منطقه افزوده است.
تلاش جمهوری اسلامی برای دسترسی به میلیاردها دلار ارز بلوکهشده
در همین حال نشریه آلمانی اشپیگل پنجشنبه ۱۶ اسفند گزارش داد که جمهوری اسلامی در تلاش است تا به میلیاردها دلار دارایی بلوکهشده ایران در یکی از شرکتهای وابسته به بورس آلمان دسترسی پیدا کند. اشپیگل بهنقل از منابع مالی آگاه گزارش داده است که که ارزش اولیه این داراییهای مسدودشده حدود ۴.۹ میلیارد دلار برآورد شده است.
بهنوشته اشپیگل، بخشی از این داراییها متعلق به بانک مرکزی ایران است که نزد شرکت کلیر استریم (Clearstream) در لوکزامبورگ نگهداری میشود. بخشی دیگر نیز از طریق یک بانک ایتالیایی مدیریت شده است. شرکت کلیر استریم از سال ۲۰۰۸، تمامی حسابهای مرتبط با بانک مرکزی ایران را مسدود کرده است، چراکه واشینگتن این شرکت را به اعمال تحریم و مجازات تهدید کرده بود.
نیاز فوری جمهوری اسلامی به ارز برای تامین مالی نظامی
بهنوشته اشپیگل، کارشناسان امنیت بینالمللی بر این باورند که تهران بهشدت نیازمند ارز برای تامین مالی نیروهای مسلح خود و تجهیز حزبالله لبنان است.
حکومت ایران همچنین موظف است به تعهدات خود در قبال معاملات تسلیحاتی با روسیه عمل کند و از آنجا که بودجه نظامی جمهوری اسلامی بهطور کامل از محل منابع دولتی تامین نمیشود، بخشی از درآمدهای نفتی کشور به این بخش اختصاص مییابد. اما تحریمهای بینالمللی فروش نفت ایران را با چالشهای جدی مواجه کرده است.
در همین راستا، آمریکا اخیراً یک شبکه از شرکتهای صوری را که برای دور زدن تحریمهای نفتی ایران استفاده میشد، هدف تحریم قرار داده است.
بهنوشته اشپیگل، با وجود این محدودیتها، جمهوری اسلامی توانست در ابتدای سال ۲۰۲۵ به موفقیتی بزرگ دست یابد. پیشتر والاستریت ژورنال گزارش داده بود که حکومت ایران موفق به آزادسازی نزدیک به دو میلیارد دلار نفت بلوکهشده در چین شده است.
پس از این موفقیت، جمهوری اسلامی اکنون میکوشد میلیاردها دلار باقیمانده خود را از حسابهای بلوکهشده در اروپا آزاد کند.
براساس گزارش اشپیگل، یک مقام اجرایی از گروه انرژی سپهر که از نوامبر ۲۰۲۳ تحت تحریمهای آمریکا قرار دارد، هدایت این عملیات را بر عهده گرفته است. منابع امنیتی میگویند این فرد، که در آزادسازی منابع مالی ایران در چین نقش کلیدی داشت، اکنون مسئول تلاش برای آزاد کردن پول هنگفتی است که نزد شرکت کلیر استریم باقی مانده است.
پرونده حقوقی و چالشهای پیشرو
بانک مرکزی ایران در سال ۲۰۱۸ شکایتی را علیه شرکت کلیر استریم برای آزادسازی ۴.۹ میلیارد دلار مسدودشده به همراه سود آن مطرح کرد. اما گزارشهای سالانه بورس آلمان (Deutsche Börse) نشان میدهد که این شرکت شانس زیادی برای موفقیت حکومت ایران در این دعوای حقوقی قائل نیست.
از مبلغ اولیه، حدود ۱.۹ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۳ به حسابی در آمریکا منتقل شد تا بهعنوان غرامت به قربانیان حمله تروریستی به پایگاه نظامی آمریکا در بیروت در سال ۱۹۸۳ پرداخت شود. گزارشها حاکی از آن است که مبالغ دیگری نیز برای پرداخت خسارتهای مشابه در نظر گرفته شده است. بر اساس برخی منابع ایرانی، تنها ۱.۷ میلیارد دلار از این داراییها همچنان در نزد شرکت کلیر استریمباقی مانده است.