عبدالکریم عابدینی نماینده علی خامنهای در استان قزوین و امامجمعه قزوین با انتشار پیامی از مقام خود کنارهگیری کرد. او دلیل این کنارهگیری را نگفت اما این اقدام چند روز پس از اظهاراتش علیه الهام علیاف رییس جمهوری آذربایجان صورت گرفته است.
عابدینی در پیام خود نوشت «از مردم حلالیت میطلبم و از خدا برای هر قصور و تقصیری عفو و مغفرت میطلبم.»
او از سال ۱۳۹۳ نماینده رهبر جمهوری اسلامی در استان قزوین بود.
پیشتر، اظهارات او علیه علیاف با واکنش و اعتراض جمهوری آذربایجان مواجه شده بود.
او در دفاع از امام جمعه اردبیل، خطاب به رییس جمهوری آذربایجان گفت: «لازم نیست عاملی امام جمعه اردبیل جواب تو را بدهد و دیگران به میدان بیایند، کافی است یکی از امامان جماعت یکی از مساجد استان اردبیل جواب تو را بدهد.»
چند هفته پیش، در مراسمی با عنوان «گرامیداشت شهدای جنگ چالدران و جبهه مقاومت» که در اردبیل برگزار شد، به علیاف و رجب طیب اردوغان توهین شد.
یکی از مداحان محلی در این مراسم که از شبکه خبر پخش میشد و با سخنرانی امام جمعه اردبیل افتتاح شد و با حضور او ادامه یافت، به رجب طیب اردوغان و الهام علیاف با کلماتی رکیک توهین کرد و در ادامه گفت علیاف خانوادهاش را در یک «قمار چند میلیارد دلاری با اسرائیلیها به رهن گذاشته بود.»
وزارت خارجه جمهوری آذربایجان، ۱۲ دیماه کاردار جمهوری اسلامی ایران در باکو را احضار و به شدت به این موضوع اعتراض کرد.
الهام علیاف نیز گفت که به خوبی میداند «آن ملای ایالتی (امام جمعه اردبیل)» را چه کسی منصوب کرده و مسئولیت متوجه خود اوست.
علیاف ادامه داد: «آن ملا از شهر اردبیل بارها از عبارات توهینآمیز علیه آذربایجان، مردم آذربایجان، از جمله خودم استفاده کرده است. سوال این است که نگرش فردی که او را به آن مقام منصوب کرده چیست؟»
حسن عاملی، امام جمعه اردبیل، منصوب علی خامنهای و نماینده او در استان اردبیل است.
رهبر جمهوری اسلامی، از طرق شورای سیاستگذاری ائمه جمعه، نمایندگان خود در مراکز استانها را به عنوان امام جمعه این شهرها منصوب میکند.
علیاف در ادامه صحبتهایش بدون نام بردن از علی خامنهای، با ذکر اینکه مشخص است چه کسی عاملی را منصوب کرده، گفت: «واکنش او چیست، آیا از این حمایت میکند یا نه، و چه کسی از آذربایجان عذرخواهی خواهد کرد؟ آیا آنها عذرخواهی خواهند کرد یا نه؟»
روابط تهران و باکو در سالهای اخیر پرتنش بوده است و جمهوری اسلامی سالهاست که باکو را بهدلیل نزدیکی به اسرائیل، به همکاری با این کشور علیه تهران متهم میکند.
حمله به سفارت جمهوری آذربایجان در تهران این تنشها را افزایش داد.
بهمن ۱۴۰۱، پس از حمله مسلحانه یک شهروند ایرانی به سفارت جمهوری آذربایجان در تهران و کشته شدن یک افسر امنیتی سفارت، روابط دو کشور به شدت تیره شد. این روابط پس از تعهد جمهوری اسلامی برای مجازات فرد مهاجم تا حدی بهبود یافت.
رییسجمهور آذربایجان به اشاره به همین موضوع گفت ایران به جمهوری آذربایجان اطمینان داده بود عامل این حمله مسلحانه را به اعدام محکوم خواهد کرد. علیاف گفت تهران در این مورد باکو را فریب داده است.
او این حمله را یک اقدام «سازمانیافته» خواند و گفت: «ما میدانیم که احکام اعدام در ایران برای جرایم کمتر جدی صادر شده و فورا اجرا میشوند، اما در این مورد دو سال بعد نه تنها حکم اجرا نشده، بلکه پرونده برای تحقیقات بیشتر بازگردانده شده است.»
چند روز پیش، مجتبی دمیرچیلو، مدیرکل اوراسیای وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی در دیدار با علی علیزاده، سفیر جمهوری آذربایجان در تهران، به آنچه «تحرکات منفی از جانب برخی محافل یا شخصیتها در جمهوری آذربایجان» خواند، اعتراض کرد.
دمیرچیلو جمعه، پنجم بهمن، به سفیر جمهوری آذربایجان گفت: «تحرکات منفی از جانب برخی محافل یا شخصیتها در جمهوری آذربایجان از جمله اقدام غیراخلاقی اخیر در رابطه با تعدادی از دانشجویان ایرانی شاغل به تحصیل در جمهوری آذربایجان برای روابط دو ملت خسارتبار» است.
او خواستار «برخورد با بانیان و عاملان اینگونه اقدامات منفی» و «برخورد قاطع با هرگونه اسائه ادب و اقدامات تفرقهافکنانه» شد.
هفته پیش از آن، رسانههای ایران به نقل از منابع جمهوری آذربایجان گزارش دادند که آذربایجان با وارد کردن اتهامهایی علیه ۱۶ دانشجوی زن ایرانی در ارتباط با همکاری این دانشجویان با نهادهایی در ایران، آنان را از خاک جمهوری آذربایجان اخراج یا از ورود آنان به کشور منع کردند.
رسانههای حکومتی در ایران بدون انتشار جزییاتی این اقدام را «همسو با سیاستهای اسرائیل» توصیف کردهاند.
اخراج این افراد پس از آن صورت گرفت که سرویسهای امنیتی جمهوری آذربایجان توطئه قتل یک شخصیت بانفوذ یهودی در این کشور در ازای ۲۰۰ هزار دلار را خنثی و مظنونان آن را بازداشت کردند.
سرویسهای امنیتی جمهوری اسلامی آذربایجان همچنین از دستگیری دو نفر مظنون به برنامهریزی برای ترور یکی از چهرههای سرشناس جامعه یهودیان محلی خبر دادند.
مقامات باکو بدون ذکر نام کشور خاصی افزودند که مظنونان «تحت هدایت یک کشور خارجی» عمل میکردند.
منابعی در جامعه یهودی جمهوری آذربایجان به رسانهها گفتند که این کشور خارجی، ایران است.
شاهزاده پهلوی سهشنبه نهم بهمن در نشستی در باشگاه ملی مطبوعات آمریکا در واشینگتن درباره دموکراسی و حقوق بشر در ایران حضور یافت.
شاهزاده رضا پهلوی گفت که امروز جمهوری اسلامی در حالی که نیروهای نیابتیاش آسیب دیدهاند، ضعیفتر از همیشه است.
او افزود: «بنابراین از ترس بقا، حاضر به انجام هر کاری برای نجات خود خواهد بود و در هفتهها و ماههای آینده چهره دیگری از جمهوری اسلامی را خواهید دید.»
توافق با جمهوری اسلامی قابل اعتماد نیست
شاهزاده رضا پهلوی ادامه داد که جمهوری اسلامی در این مدت «به زبان جهاد، گروگانگیری یا هرج و مرج صحبت نخواهد کرد و در مورد توافق، منافع متقابل و عملگرایی صحبت خواهد کرد.»
او به رفتار جمهوری اسلامی در دهههای گذشته اشاره کرد و گفت که حکومت ایران از هر ترفند و هر ابزاری برای «دروغ، تقلب و دزدی» در جهت رسیدن به یک توافق جدید با ایالات متحده استفاده خواهد کرد.
این اظهارات شاهزاده پهلوی در شرایطی است که عباس عراقچی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی در گفتوگو با اسکاینیوز، ضمن اشاره به احتمال انجام مذاکرات جدید با ایالات متحده گفت که جمهوری اسلامی آماده شنیدن پیشنهادهای دونالد ترامپ است.
پس از پیروزی ترامپ در انتخابات ریاستجمهوری آمریکا، منابع نزدیک به او از احتمال بازگشت سیاست فشار حداکثری واشینگتن علیه تهران سخن گفتند و حتی احتمال حمله نظامی به تاسیسات اتمی جمهوری اسلامی مطرح شده است.
گزارشهایی نیز درباره هراس مقامهای جمهوری اسلامی از اقدامات ترامپ منتشر شده است. از جمله روزنامه بریتانیایی تلگراف به نقل از منابع آگاه گزارش داد جمهوری اسلامی از بیم سیاستهای دولت ترامپ در آمریکا، به نیروهای نیابتی خود در سراسر خاورمیانه دستور داده است محتاطانه عمل کنند.
شاهزاده رضا پهلوی در پاسخ به پرسشی درباره احتمال مذاکره دولت ترامپ با جمهوری اسلامی گفت: «رویه غیرشفاف جمهوری اسلامی باعث میشود توافق با آن قابل اعتماد نباشد و نتوان از اجرای درست آن اطمینان حاصل کرد.»
او افزود: «برای حل مشکلات کنونی با جمهوری اسلامی نباید به دنبال توافقی دوباره با آن بود، بلکه این بار باید از مردم ایران حمایت کرد.»
کنار مردم ایران هستم
شاهزاده رضا پهلوی همچنین در سخنرانی خود گفت: «هموطنان من تنها نیستند، من نخواهم گذاشت که آنها به تنهایی بجنگند، آنها خواستار این شدند که من گذار از این رژیم جنگطلب را به یک آینده باثبات و برخوردار از صلح عهدهدار شوم؛ من این دعوت به رهبری را پذیرفتهام.»
شاهزاده رضا پهلوی گفت که جمهوری اسلامی با آسیب دیدن گروههای نیابتی خود در منطقه، در ضعیفترین حالت قرار گرفته است.
شاهزاده پهلوی افزود: «آمریکا میتواند از فرصت تاریخی کنونی برای تغییر چهره خاورمیانه برای ایجاد صلح و ثبات در منطقه استفاده کند یا اینکه با مماشات با جمهوری اسلامی، خاورمیانه را به تروریستهای افراطی بدهد.»
او گفت: «برنامه من برای سرنگونی و جایگزینی جمهوری اسلامی شامل موارد زیر است: ایجاد شکاف در رژیم و تسهیل جدا شدن افراد از آن، درگیر کردن فعالان در داخل ایران، بسیج افکار عمومی جهانی و ایرانیان خارج کشور، همکاری با دولتهای گروه ۲۰ برای اعمال حداکثر فشار بر رژیم و ارائه حداکثر حمایت از مردم، و در نهایت، آمادهسازی برای انتقال قدرت و بازسازی اقتصادی و سیاسی.»
شاهزاده پهلوی همچنین در جلسه پرسش و پاسخ گفت که همه اقدامهای جامعه بینالمللی که با امید تغییر رفتار جمهوری اسلامی صورت گرفته، بینتیجه مانده است، زیرا رژیم ایران با توجه به ماهیت خود نمیتواند با جهان آزاد تعامل داشته باشد.
او تاکید کرد: «به جای وقت تلف کردن برای توافق با جمهوری اسلامی، باید بر حمایت حداکثری بر مردم ایران متمرکز شد.»
دیپلماسی با جمهوری اسلامی شکست خورده است
شاهزاده پهلوی در پاسخ به پرسشی درباره چگونگی حاکمیت پس از جمهوری اسلامی، گفت: «مخرج مشترک بین اکثریت نیروهای سکولار و دموکراتیک ایران که متنوع هستند، نظام دموکراسی سکولار است.»
او افزود: «بر مبنای سه اصل حقوق بشر، نظام دموکراتیک سکولار و تمامیت ارضی همه نیروها میتوانند با یکدیگر همکاری کنند.»
شاهزاده رضا پهلوی تاکید کرد که دیپلماسی با جمهوری اسلامی شکست خورده است و کشورهای غربی باید بدانند راه جایگزین برای رهایی از جمهوری اسلامی سرمایهگذاری روی مردم ایران است.
پیش از این مراسم، شاهزاده پهلوی اعلام کرد که او درباره «چشمانداز خود برای ایران جدید و ثبات و فرصتهایی که برای منطقه و ایالات متحده به ارمغان میآورد» سخن خواهد گفت.
شاهزاده پهلوی در حساب خود در شبکه اجتماعی ایکس نوشت که خاورمیانه در برابر «عصر جدیدی از صلح و رفاه است. اما جمهوری اسلامی، ضعیفتر از هر زمان دیگری، به شدت به دنبال جلوگیری از آن است.»
او تاکید کرد: «مردم ایران اما میخواهند بخشی از این دوره جدید باشند.»
شاهزاده رضا پهلوی در بخش دیگری از جلسه پرسش و پاسخ گفت که باید اطمینان حاصل کرد که با رفتن جمهوری اسلامی، خلاء قدرت با بازیگران بد پر نشود.
تاکید بر «نقشه راه برای نجات کشور»
او گفت: «ما بر درک مردم ایران و نقشه راه برای نجات کشور تمرکز میکنیم. ایران بیشترین پتانسیل دستنخورده را برای سرمایهگذاری دارد و به نفع ایران و کشورهای دیگر است که در ایران سرمایهگذاری کنند.»
شاهزاده پهلوی درباره باز شدن ایران به روی سرمایهگذاریهای خارجی تاکید کرد: «تصور کنید که ایلان ماسک تصمیم بگیرد در سیستان و بلوچستان سرمایهگذاری کند و اسرائیل در زمینه مدیریت منابع آب به ایران کمک کند.»
او گفت: «مساله مهم این است که جلوی سانسور را در ایران بگیریم و امکان دسترسی مردم ایران به اینترنت را ایجاد کنیم.»
شاهزاده پهلوی به مخالفان و زندانیان سیاسی در ایران اشاره کرد و گفت که آنان باید بتوانند صدای خود را به گوش جهان برسانند.
نباید به فکر انتقامجویی بود
شاهزاده پهلوی در بخش دیگری از سخنانش گفت: «در طول فرآیند گذار، مردم ایران تصمیم خواهند گرفت که بهترین گزینه برای آنها چه چیست؛ یک دولت موقت بر سر کار خواهد بود که امورات روزانه را مدیریت میکند و در اسرع وقت برای یک مجمع موسسان، انتخابات برگزار خواهیم کرد.»
شاهزاده پهلوی گفت که روز به روز بخش بیشتری از قشر خاکستری از اصلاح جمهوری اسلامی ناامید میشوند.
او افزود: «مردم ایران میخواهند بدانند جامعه جهانی چگونه قرار است آنها را در فرایند عبور از جمهوری اسلامی حمایت کند.»
این چهره مخالف جمهوری اسلامی با اشاره به این که وکلا و حقوقدانان ایرانی در حال کار بر روی این مساله هستند که پس از تغییر حکومت در ایران، با عوامل باقیمانده از جمهوری اسلامی چه باید کرد، گفت: «پس از سرنگونی جمهوری اسلامی، نباید به فکر انتقامجویی و خونریزی بود.»
ما یک حکومت دیکتاتور دیگر نمیخواهیم
شاهزاده رضا پهلوی گفت: «جمهوری اسلامی یک کشتی در حال غرق شدن است و اعضای آن به دنبال راه فرار هستند. کسانی که از جمهوری اسلامی جدا میشوند را باید در جمع مردم پذیرفت.»
او در عین حال خاطرنشان کرد که پذیرفتن اعضای جدا شده از جمهوری اسلامی به معنی کنار گذاشتن عدالتخواهی نیست، بلکه افراد زیادی باید محاکمه شوند و همه چیز باید در روندی دموکراتیک صورت گیرد.
شاهزاده پهلوی تاکید کرد: «ما یک حکومت دیکتاتور دیگر نمیخواهیم.»
من به نسل زد خوشبین هستم
او گفت: «ما مردم ایران ممکن است با هم اختلاف عقیده داشته باشیم، اما در ایران آزاد باید به این اختلاف عقاید احترام گذاشته شود و شهروندان در کنار یکدیگر همزیستی مسالمتآمیز داشته باشند.»
او تاکید کرد مردم ایران نباید فریب کارزار سایبری جمهوری اسلامی را بخورند و نباید قربانی این کارزار شوند.
شاهزاده رضا پهلوی درباره موضعگیریهای مختلف در شبکههای اجتماعی افزود: «مخالفت کردن با یک فرد، شما را دشمن همدیگر نمیکند، میتوانید اختلاف نظر و عقاید متفاوت داشته باشید، اما زیر یک سقف و در یک نظام عادل زندگی کنید. من همیشه آزار و اذیت و دشنام را محکوم کردهام و خودم نیز بارها متحمل آن شدهام، اما باید تمرکزمان را حفظ کنیم.»
او نسبت به «نسل زد» در ایران ابراز خوشبینی کرد و افزود: «آنها در برابر کسانی که میخواستند آنها را افراطی کنند، مقاومت کردند.»
نامه به دونالد ترامپ
پیشتر، شاهزاده رضا پهلوی در نامهای به دونالد ترامپ، دولت جدید آمریکا را از اعتماد کردن به جمهوری اسلامی بر حذر داشت و تاکید کرد رییسجمهوری جدید ایالات متحده میتواند با بهکارگیری سیاست فشار حداکثری، به استبداد حاکم در ایران پایان دهد.
او در این نامه که دوشنبه اول بهمن در شبکه اجتماعی ایکس منتشر شد، نوشت: «هیچیک از روسایجمهور آمریکا تاکنون شجاعت خاتمه دادن به این استبداد را نداشتهاند. شما میتوانید، نه از طریق جنگ، بلکه با حفظ فشار حداکثری بر رژیم و حمایت حداکثری از مردم شجاع ایران.»
شاهزاده رضا پهلوی در ادامه نامه خود به ترامپ تاکید کرد دولت جدید آمریکا نباید به جمهوری اسلامی اعتماد کند.
او نوشت جمهوری اسلامی «که اکنون ضعیفتر از هر زمان دیگری است، خواهد کوشید خود را با فریب، وعدههای توخالی و حیلهگری در قالب یک توافق جدید حفظ کند، همانطور که در ۴۵ سال گذشته چنین کرده است، اما نمیتوان به این رژیم اعتماد کرد».
همزمان با اعلامیه اتحادیه اروپا در ضرورت محکوم کردن نقض حقوق بشر در ایران، ایالات متحده آمریکا در جریان چهلوهشتمین نشست بررسی دورهای جهانی شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد در ژنو، برای اولین بار به کارنامه حقوق بشری جمهوری اسلامی انتقاد و آن را محکوم نکرد.
این اقدام بیسابقه از سوی فعالان حقوق بشر و سازمانهایی که در زمینه حقوق شهروندان در ایران فعالیت میکنند، «بسیار مهم» و بهعنوان نشانهای از «بیتوجهی دولت جدید آمریکا به نقض گسترده حقوق بشر در ایران» قلمداد شده است.
با وجود این رویکرد ایالات متحده، کمیسیون اروپا دوشنبه هشتم بهمن در تبیین اولویتهای کلی حقوق بشری این نهاد در سال ۲۰۲۵، بندی را به مسائل مرتبط با ایران و اقدامات جمهوری اسلامی اختصاص داد.
بر اساس این بند، حکومت ایران باید «تمامی اعدامها را متوقف» و از «سیاستی منسجم در راستای لغو کامل مجازات اعدام» پیروی کند.
تاکید اتحادیه اروپا بر وجوب توقف اعدامها در ایران، همزمان با اولین سالگرد کارزار «سهشنبههای نه به اعدام» است.
این کارزار که با هدف اعتراض به اعدامهای گسترده در ایران شکل گرفته، اکنون به پنجاه و سومین هفته خود رسیده است. زندانیان در این کارزار، سهشنبه هر هفته دست به اعتصاب غذا میزنند تا صدای خود را در دفاع از حقوق بشر و ضرورت برچیدن اعدامها، به گوش مردم ایران و نهادهای بینالمللی برسانند.
به دنبال نقض گسترده حقوق بشر در ایران، اتحادیه اروپا از مقامهای جمهوری اسلامی خواسته است تا با سازوکارهای حقوق بشری سازمان ملل، بهویژه کمیته مستقل حقیقتیاب و گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور ایران همکاری کامل داشته باشد.
کمیسیون اروپا همچنین خواهان آزادی تمامی افراد از جمله شهروندان خارجی و دوتابعیتی شده است که به صورت خودسرانه در ایران بازداشت شدهاند.
پیش از این و در نشست دوشنبه هشتم بهمن وزیران خارجه کشورهای عضو اتحادیه اروپا، ژان-نوئل بارو، وزیر خارجه فرانسه، خبر داد که پیشنهاد تحریم تعدادی از مقامهای جمهوری اسلامی را به دلیل نقش داشتن در بازداشت شهروندان این کشور، مطرح خواهد کرد.
بارو بار دیگر شرایط نگهداری و بازداشت فرانسویها در ایران را مصداق شکنجه خواند و از شهروندان این کشور خواست به ایران سفر نکنند.
سسیل کوهلر، معلم فرانسوی و شریک زندگیاش ژاک پاریس، دو شهروند فرانسوی هستند که از حدود هزار روز پیش در بازداشتگاه وزارت اطلاعات موسوم به بند ۲۰۹ زندان اوین به سر میبرند.
اولیویه گروندو، جهانگرد ۳۴ ساله فرانسوی نیز ۲۰ مهر ۱۴۰۱ در شیراز بازداشت و به اتهام «جاسوسی و تبانی علیه جمهوری اسلامی» به پنج سال زندان محکوم شده است.
او که پیش از این تنها نام کوچکش منتشر شده بود، در تماسی تلفنی از زندان که فایل صوتی آن ضبط و منتشر شده، گفته است: «توان من، سسیل کوهر و ژاک پاریس در حال تمام شدن است.»
اتحادیه اروپا از دولت جمهوری اسلامی خواسته است شرایط بازداشت افراد را با استانداردهای بینالمللی هماهنگ کند و برای تمامی بازداشتشدگان، روند دادرسی عادلانه فراهم آورد.
از سوی دیگر پارلمان اروپا، پنجشنبه چهارم بهمن در قطعنامهای «دیپلماسی گروگانگیری» جمهوری اسلامی را بهشدت محکوم کرد و از تهران خواست آن دسته از شهروندان اتحادیه اروپا را که قربانی این سیاست حکومت ایران هستند، آزاد کند.
پارلمان اروپا با ذکر نام سه شهروند فرانسوی و همچنین احمدرضا جلالی، شهروند ایرانی-سوئدی، خواستار لغو احکام و اتهامات این افراد و بازگشت آنها به کشورهایشان شد.
اتحادیه اروپا دوشنبه اعلام کرد که در مقابل هیچ یک از موارد جدی نقض حقوق بشر «سکوت نخواهد کرد» و در مجامع بینالمللی برای پایان دادن به این موارد تلاش میکند.
