فریدون شهبازیان، آهنگساز پیشکسوت و رهبر پیشین ارکستر ملی ایران، درگذشت
فریدون شهبازیان، آهنگساز برجسته و رهبر پیشین ارکستر ملی ایران، شنبه ۲۲ دی در اثر بیماری ریوی در بیمارستانی در تهران درگذشت. او ساخت موسیقی متن فیلمها و سریالهای متفاوتی را بر عهده داشت و برای خوانندگانی از جمله شجریان، عهدیه، سیمین غانم و سراج آهنگسازی کرده بود.
فریدون شهبازیان ۲۱ خرداد ۱۳۲۱ در تهران متولد شد و با تشویق و راهنمایی پدرش، حسین شهبازیان، به موسیقی گرایش پیدا کرد.
او در هنرستان عالی موسیقی به تحصیل موسیقی و فراگیری ساز ویولن پرداخت. نخستین معلم او عطاالله خادم میثاق بود که پس از چندی او را به معلم روسی خود، سرژ خوتسیف، معرفی کرد. او تا پایان دوره ابتدایی نزد خوتسیف آموزش دید.
شهبازیان پس از آن، فراگیری ویولن را تا اخذ دیپلم نوازندگی این ساز، در کلاسهای شبانه لوئیجی پاساناری که در آن زمان کنسرتمایستر ارکستر سمفونیک تهران بود، ادامه داد.
او در ۱۷ سالگی به عضویت ارکستر سمفونیک تهران به رهبری حشمت سنجری درآمد و پس از آن همکاری خود را با ارکستر گلهای رادیو آغاز کرد.
در آن هنگام، ارکستر گلها به رهبری روحالله خالقی و پس از او، جواد معروفی فعالیت میکرد. شهبازیان در سال ۱۳۴۵ رهبر گروه کر و ارکستر سمفونیک رادیو شد.
او با خوانندگانی چون «ایرج»، «عهدیه»، «اکبر گلپایگانی»، «مهستی» و «الهه» همکاری کرده بود و آهنگهای «پُر کن پیاله را» با صدای محمدرضا شجریان و «گریز» با صدای نادر گلچین از معروفترین آثار او به شمار میرود.
شهبازیان در زمینه ساخت موسیقی فیلم نیز فعالیت داشت و در دهه ۵۰ خورشیدی آهنگسازی برای فیلم را آغاز کرد.
موسیقی متن فیلمهای «آوار» به کارگردانی سیروس الوند، «شیر سنگی» به کارگردانی مسعود جعفری جوزانی، «پاییزان» به کارگردانی رسول صدر عاملی، «هیوا» به کارگردانی رسول ملاقلیپور، «اخراجیها» به کارگردانی مسعود دهنمکی و «خاموشی دریا» به کارگردانی وحید موساییان و سریال «باغ گیلاس» به کارگردانی مجید بهشتی از جمله آثار اوست.
شهبازیان همچنین در ساخت موسیقی برای دکلمهها نیز فعال بود که در این زمینه میتوان به «رباعیات خیام» و «کاشفان فروتن شوکران» با صدای احمد شاملو اشاره کرد. او در مجموعه «صدای شاعر» با شاعران دیگری از جمله مهدی اخوان ثالث و امیرهوشنگ ابتهاج همکاری کرد.
در حوزه موسیقی پاپ نیز میتوان به کارهای مشترک او با محمد اصفهانی اشاره کرد.
شهبازیان که فارغالتحصیل دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران بود، از مهر ۱۳۹۵ تا فروردین ۱۳۹۸ رهبری ارکستر ملی ایران را بر عهده داشت.
او درباره دلیل استعفا از این سمت گفت: «دسیسه کردند. نامه نوشتند که بازنشستهام، در حالی که پارهوقت با ارکستر همکاری میکردم.»
شهبازیان در خصوص وضعیت موسیقی ایران نیز گفت: «وقتی محمدرضا گلزار ویولن میزند و مهران مدیری میخواند، وضعیت همین میشود.»
او پس از استعفا از مدیریت هنری و رهبری دائم ارکستر ملی ایران، بهعنوان مشاور موسیقی بنیاد رودکی منصوب شد که در اردیبهشت ۱۳۹۸ از این سمت نیز کنارهگیری کرد.
شهبازیان در حرفههای دیگر نیز نقشآفرینی کرد و بهعنوان بازیگر در سینما و تلویزیون فعالیت داشت؛ مهمترین آثاری که او در آنها بازی کرده، دو فیلم «بنبست» و «زندگی» هستند.
شهبازیان بارها در جشنواره موسیقی فجر نامزد دریافت سیمرغ بلورین شد.
سازمان دفاع از جریان آزاد اطلاعات در گزارش جدید خود درباره سرکوب رسانهها و روزنامهنگاران در ایران نوشت در سال ۲۰۲۴، جمهوری اسلامی در ۳۸۵ مورد برخورد قضایی و امنیتی، دستکم ۲۵۶ روزنامهنگار و رسانه را هدف قرار داد.
این گزارش بر پایه ۳۴۴ پرونده مستند شده از سوی پژوهشگران سازمان دفاع از جریان آزاد اطلاعات تهیه شده است.
بر اساس این گزارش که شنبه ۲۲ دی منتشر شد، در سال ۲۰۲۴ احکام زندان صادر شده علیه ۱۱ روزنامهنگار به اجرا درآمد و دستکم ۳۶ روزنامهنگار و فعال رسانهای در ایران بازداشت شدند.
دستگاه قضایی جمهوری اسلامی همچنین در سال گذشته میلادی با صدور احکامی در مجموع ۶۹ سال و ۱۰ ماه زندان، ۱۱۰ ضربه شلاق و بیش از ۲۰۰ میلیون تومان جزای نقدی علیه روزنامهنگاران و فعالان رسانهای در نظر گرفت.
اتهام «نشر اکاذیب» با ۲۰۵ مورد، پرتکرارترین اتهام علیه روزنامهنگاران و رسانهها در ایران بود و نهادهای قضایی و امنیتی جمهوری اسلامی دستکم در ۴۱۰ مورد حقوق قانونی آنها را نقض کردند.
پیشتر در ۱۸ آبان، سازمان دفاع از جریان آزاد اطلاعات با اشاره به توسعه الگوهای سرکوب آزادی بیان در ایران در ۱۰۰ روز نخست ریاستجمهوری مسعود پزشکیان، گزارش داده بود ۷۸ رسانه و روزنامهنگار در این بازه زمانی، برخوردهای قضایی و امنیتی جمهوری اسلامی را تجربه کردند.
طبق این گزارش، از زمان روی کار آمدن پزشکیان بهعنوان رییس دولت، نهتنها تغییری معنادار در شاخصهای آزادی مطبوعات در ایران مشاهده نشده، بلکه اختلال سازمانیافته در جریان اطلاعرسانی آزاد ادامه پیدا کرده است.
سازمان دفاع از جریان آزاد اطلاعات در جدیدترین گزارش خود، سال ۲۰۲۴ را سالی پر از رویدادهای چالشبرانگیز و دشوار برای روزنامهنگاران و رسانهها در ایران توصیف کرد و نوشت رویدادهای تاریخی در ایران و خاورمیانه در این سال، تاثیری معنادار بر اختلال در جریان اطلاعرسانی آزاد در کشور داشتند.
در این گزارش با اشاره به توسعه الگوهای سرکوب آزادی بیان از سوی جمهوری اسلامی در سال ۲۰۲۴ آمده برخوردهای قضایی و امنیتی با روزنامهنگاران و رسانهها در ایران بیوقفه ادامه پیدا کرد و تهدیدات فرامرزی علیه روزنامهنگاران ایرانی، ابعادی نگرانکننده به خود گرفت.
این سازمان ضمن اشاره به سخنرانیهای علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی و دستور او برای «برخورد» با روزنامهنگاران، رسانهها و کاربران شبکههای اجتماعی تاکید کرد این اظهارات نقشی پررنگ در تشدید سرکوب آزادی بیان در سال ۲۰۲۴ ایفا کرد.
به گفته سازمان دفاع از جریان آزاد اطلاعات، روزنامهنگاران زن در ایران در سال ۲۰۲۴، سطحی کمسابقه از سرکوب را تجربه کردند و برای ماههای متوالی، تعداد زنان روزنامهنگاری که بهدلیل انجام وظایف حرفهای خود در زندان بودند، بیشتر از مردان روزنامهنگار بود.
در سال ۲۰۲۴، در تمامی استانهای ایران برخوردهای قضایی و امنیتی جمهوری اسلامی با روزنامهنگاران و رسانهها به ثبت رسید. تنها در استان تهران، بیش از ۶۳ درصد از برخوردهای قضایی و امنیتی در سال گذشته میلادی علیه روزنامهنگاران و رسانهها اعمال شد.
جمهوری اسلامی از زمان روی کار آمدن خود همواره روزنامهنگاران، نویسندگان و فعالان مدنی و سیاسی منتقد حکومت را بازداشت، شکنجه و زندانی کرده است.
از زمان آغاز خیزش سراسری «زن، زندگی، آزادی» علیه جمهوری اسلامی در شهریور ۱۴۰۱، سیاستهای سرکوبگرانه حکومت علیه روزنامهنگاران شدت گرفته و همچنان ادامه دارد.
پس از افزایش ۱۶ درصدی مصرف گاز در روزهای گذشته و همچنین بالا رفتن میزان مصرف برق، مراکز دولتی و عمومی و عمده فعالیتها در دوم-سوم استانهای ایران روز شنبه ۲۲ دی، به دلیل کمبود انرژی برای چندمین بار تعطیل شدند.
ادارات استان تهران در روز شنبه تعطیل شده و مدارس نیز به صورت غیرحضوری فعالیت میکنند. همچنین مدارس آذربایجان شرقی غیرحضوری بوده و فعالیت ادارات به صورت دورکاری است.
ادارهها و مراکز آموزشی اصفهان، فارس، قم، خراسان رضوی، خراسان شمالی، خراسان جنوبی، آذربایجان غربی، اردبیل، مازندران، همدان، زنجان و مرکزی در روز شنبه تعطیل اعلام شده است.
ادارات و مراکز آموزشی استان گیلان نیز امروز یک ساعت زودتر به کار خود خاتمه میدهند.
ادارهها و مراکز آموزشی استانهای گلستان، چهارمحال و بختیاری، البرز، کرمان، کرمانشاه، قزوین، سمنان و کردستان روز شنبه تعطیل هستند.
تعطیلیها اثرگذارند یا بیثمر؟
در هفتههای گذشته ادارات و مراکز آموزشی تهران و چند استان دیگر چندین بار به دلیل آلودگی هوا یا کمبود انرژی تعطیل شدند.
محمدصادق معتمدیان، استاندار تهران، چهارشنبه ۲۸ آذر گفت تصمیم دولت برای تعطیلیها در تهران فقط «بحران را از یک نقطه به نقطه دیگر برده» و مصرف سوخت را افزایش داده است.
۲۹ آذر، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری اعلام کرد دانشگاههای کشور تا پایان ترم اول سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۴ میتوانند کلاسها را بهصورت غیرحضوری برگزار کنند.
همزمان دولت کمپینی با عنوان «دو درجه مصرف کمتر» راه انداخته است اما با این حال مصرف گاز افزایش یافته است.
در همین زمینه حسن موسوی، سخنگوی شرکت ملی گاز ایران، خبر داد مصرف گاز در ۱۹ دی نسبت به روز مشابه سال قبل، ۱۶ درصد افزایش داشته است.
غلامرضا کوشکی، رییس مرکز راهبری شرکت ملی گاز نیز روز ۱۹ دی از افزایش شدید مصرف گاز در مراکز استانها از جمله ایلام، لرستان، کرمان، فارس و یزد خبر داد.
تابستان بیبرق، زمستان بیگاز
شهروندان ایرانی تابستان ۱۴۰۳ را به دلیل ناتوانی شبکه تولید و توزیع برق کشور در تامین برق مورد نیاز، با خاموشیهای سراسری سپری کردند. اکنون و در زمستان نیز جمهوری اسلامی در تامین گاز شهروندان ناتوان شده است.
عباس علیآبادی، وزیر نیرو، یکشنبه ۱۶ دی در جلسه کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی با حضور محمدباقر قالیباف، رییس مجلس، صراحتا اعلام کرد: «کمبود گاز یک واقعیت است و وزارت نفت هم نمیتواند ظرف دو ماه آن را جبران کند.»
علیآبادی از کمبود ۲۰ هزار مگاوات برق و «تابستان سخت» سخن گفت و افزود: «خدا کند این اتفاق نیفتد چرا که سرمای زمستان با پوشیدن لباس گرم سپری میشود اما عبور از شرایط تابستان به این سادگی نیست.»
مسعود پزشکیان، رییس دولت چهاردهم، تا به حال چندین بار گفته است که ایران در برق، آب، گاز، محیط زیست و پول با کمبود مواجه است و در مورد برخی از این کمبودها، «در لبه پرتگاه» قرار دارد.
۶۸ زندانی سیاسی زن و مرد محبوس در زندانهای اوین، تهران بزرگ، قزلحصار کرج و لاکان رشت، در نامهای نسبت به خطر جدی اجرای احکام اعدام پخشان عزیزی، بهروز احسانی و مهدی حسنی، سه زندانی سیاسی محبوس در زندان اوین، هشدار دادند.
این زندانیان سیاسی از اقشار مختلف اجتماعی درخواست کردند از تمامی ظرفیتهای خود برای انجام اقدامات موثر در راستای نجات جان زندانیان محکوم به اعدام استفاده کنند.
زندانیان سیاسی امضا کننده این نامه با محکوم کردن اصل مجازات اعدام، آن را نمونهای از «قتل عمد حکومتی» دانستند و خواهان لغو کلی «این مجازات غیرانسانی و ارتجاعی» شدند.
امیر رئیسیان، وکیل دادگستری، ۱۹ دی از تایید حکم اعدام پخشان عزیزی در دیوان عالی کشور خبر داد و اعلام کرد شعبه ۳۹ دیوان عالی کشور بدون توجه به ایرادات متعدد شکلی و ماهوی پرونده، این حکم را تایید کرده است.
آسو عزیزی، برادر پخشان عزیزی نیز از انتقال پرونده خواهرش به اجرای احکام خبر داد.
سایت حقوق بشری هرانا، همان روز از تایید حکم اعدام بهروز احسانی اسلاملو و مهدی حسنی در دیوان عالی کشور خبر داد.
۶۸ زندانی سیاسی محبوس در زندانهای اوین، تهران بزرگ، قزلحصار کرج و لاکان رشت، در بخشی از نامه خود تاکید کردند نظام سیاسی حاکم بر ایران با تداوم سیاستهای بحرانزای داخلی و خارجی، وضعیت دهشتناکی برای مردم ایران ایجاد کرده است.
آنان نوشتند حکومت راه حل خروج از بحران را در تشدید سرکوبها در حوزههای اجتماعی، سیاسی و فرهنگی جستوجو میکند.
نگرانی جمهوری اسلامی از شکلگیری جنبشهای اعتراضی
زندانیان سیاسی امضاکننده این نامه با بیان این که حاکمیت نگران شکلگیری جنبشهای اعتراضی دیگری است، اضافه کردند: «جمهوری اسلامی از همین رو تلاش میکند با افزایش بیسابقه مجازات اعدام، سایه وحشت و هراس را بر جامعه نگه دارد.»
آنان از اعدام حدود هزار نفر به عنوان مصداقی برای تایید این موضوع نام بردند و تاکید کردند که نزدیک ۷۵ درصد اعدامهای صورت گرفته در جهان در سال ۲۰۲۴ سهم مردم ایران شده است.
در هفتههای گذشته، افزایش میزان اجرای احکام اعدام و صدور حکم اعدام برای زندانیان سیاسی در ایران، اعتراضات فراوانی را در داخل و خارج کشور به دنبال داشت.
نگرانیها درباره روند فزاینده اعدامها در ایران در حالی است که اعتصاب غذای زندانیان عضو کارزار «سهشنبههای نه به اعدام» که از بهمن ۱۴۰۲ با خواست توقف اعدامها در ایران آغاز شده است، سهشنبه ۱۸ دی ماه، در پنجاهمین هفته خود به ۳۰ زندان کشور گسترش پیدا کرد.
سایت حقوق بشری هرانا ۱۷ دی ماه در گزارشی با استناد به بررسیهای اخیر خود نوشت در حال حاضر دستکم ۵۴ زندانی در زندانهای سراسر کشور با اتهامات سیاسی یا امنیتی زیر حکم اعدام هستند.
هرانا پیش از این و در بهمن ۱۴۰۲ نوشت تا آن زمان دستکم ۳۳ زندانی با اتهامات سیاسی یا امنیتی در نقاط مختلف کشور زیر حکم اعدام بودهاند.
این آمار به وضوح نشان میدهد صدور احکام اعدام برای زندانیان سیاسی در ایران افزایش چشمگیری داشته است و تنها در یک سال گذشته ۲۱ تن دیگر به لیست زندانیان سیاسی زیر حکم اعدام اضافه شدهاند.
در پی انتشار گزارشها از بازداشت دهها شاعر، فعال فرهنگی و شهروند اهل سنت در استان خوزستان، سازمان اطلاعات سپاه پاسداران از «انهدام یک شبکه جاسوسی» در این استان خبر داد.
سازمان اطلاعات سپاه پاسداران شامگاه جمعه ۲۱ دی در اطلاعیهای با اعلام این خبر، فعالان عرب بازداشت شده را به عنوان «عوامل شبکه جاسوسی مرتبط با سرویس اطلاعاتی یکی از کشورهای حاشیه خلیج فارس» معرفی کرد.
این نهاد امنیتی، افراد بازداشت شده را به «جمعآوری اطلاعات از مراکز حساس استان خوزستان» متهم کرد و نوشت که آنها پس از دستگیری به مراجع قضایی تحویل داده شدند.
طی یک ماه گذشته دهها شاعر، فعال فرهنگی، مدنی، رسانهای و محیط زیستی عرب در استان خوزستان بازداشت شدند.
این بازداشتها با ضبط وسایل شخصی بازداشتشدگان از جمله تلفنهای همراه و رایانههای شخصی آنها همراه بوده است.
بیش از ۱۰۰ تن نیز پس از احضار به بازداشتگاههای اطلاعات سپاه پاسداران و وزارت اطلاعات در این استان، تحت بازجویی و تهدید قرار گرفتند.
در تازهترین نمونه از بازداشت شهروندان در استان خوزستان، سازمان حقوق بشری کارون که اخبار نقض حقوق شهروندان عرب در ایران را پوشش میدهد، گزارش داد که نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی از آغاز دی ماه تاکنون بیش از ۱۰ شهروند اهل سنت را در اهواز بازداشت کردند.
عبدالمالک حیدری، محمد حیدری، خلیل خزرجی، على خزرجی (ابوجبير)، رضا زهیری، محمد سيلاوی، رضا شموسی، على عموری، يونس غرباوی و محمد مروانی، هویت افراد بازداشت شده است که در این گزارش به آنها اشاره شده است.
این سازمان حقوق بشری در گزارش خود نوشت بازداشتها نگرانیهایی را درباره محدودیتهای مذهبی و آزادیهای فردی در استان خوزستان ایجاد کرده است.
طبق این گزارش، اوایل ماه گذشته نیز پنج شهروند از جمله رضا حزباوی، احمد سمیرات، مهدی سمیرات، نبی سمیرات و مهدی سمیری، پس از احضار به دادگاه انقلاب اهواز بازداشت و به زندان مرکزی اهواز (شیبان) منتقل شدند.
در این گزارش آمده است این افراد پیشتر پس از بازگشت از سفر حج، در فرودگاه اهواز مورد بازجویی و تفتیش قرار گرفته بودند و تلفنهای همراهشان ضبط شده بود.
آنها پس از آن نیز به یکی از نهادهای امنیتی احضار و در خصوص «اقامه نماز به شیوه اهل سنت در ایام حج» بازجویی شدند.
این سازمان حقوق بشری در گزارشی دیگر از بازداشت دو شهروند به نامهای سعيد دورقى و محمد شخيتىپور (عبيات) در اهواز خبر داد و نوشت که پس از بازداشت این افراد، هیچ اطلاعی از وضعیت آنها در دست نیست.
سرکوب فعالان مدنی و سیاسی از آغاز خیزش «زن، زندگی، آزادی» در شهریور ۱۴۰۱ شدت گرفته و همچنان ادامه دارد.
پیش از این در ششم دی ماه، سایت حقوق بشری هرانا در گزارش سالانه جدید خود خبر داد در سال گذشته میلادی دستکم دو هزار و ۷۸۳ شهروند به دلیل فعالیتهای سیاسی و مدنی، به دست نیروهای امنیتی بازداشت شدند.
وزارت امور خارجه فرانسه سفیر جمهوری اسلامی در پاریس را در اعتراض به «گروگان گرفته شدن» شهروندان این کشور از سوی نهادهای امنیتی حکومت ایران احضار کرد و بار دیگر از اتباع خود خواست ایران را به دلیل خطر دستگیری، ترک کنند.
این وزارتخانه خبر داد جمعه ۲۱ دی، سفیر جمهوری اسلامی در پاریس را احضار و به «قاطعانهترین شکل ممکن»، خواستِ این کشور را برای آزادی فوری «اتباع گروگان گرفته شده» در ایران، یادآور شده است.
وزارت خارجه فرانسه وضعیت شهروندان فرانسوی بازداشتشده در ایران را «غیرقابل تحمل» خواند و افزود که شرایط برخی از آنها طبق قوانین بینالمللی، «مصداق شکنجه» محسوب میشود.
ژان-نوئل بارو، وزیر خارجه فرانسه، سهشنبه ۱۸ دی اعلام کرده بود وضعیت سه شهروند فرانسوی بازداشتشده در ایران رو به وخامت است و برخی از آنها «در شرایطی مشابه شکنجه» نگهداری میشوند.
سسیل کوهلر، معلم فرانسوی و شریک زندگیاش، ژاک پاریس، دو تن از فرانسویان زندانی در ایران هستند که از حدود هزار روز پیش در بازداشتگاه وزارت اطلاعات موسوم به بند ۲۰۹ زندان اوین به سر میبرند.
کوهلر، مسئول روابط بینالملل فدراسیون ملی کار آموزشی و فرهنگی است و همسرش هم عضو همین فدراسیون است. آنها که برای گذراندن تعطیلات به ایران سفر کرده بودند، اردیبهشت ۱۴۰۱ بازداشت شدند.
علاوه بر این افراد، یک شهروند فرانسوی دیگر با نام کوچک «الیویه» که اطلاعات بیشتری درباره او منتشر نشده نیز در ایران زندانی است.
بنا بر اطلاعات منابع ایراناینترنشنال، این شهروند فرانسوی در مشهد زندانی شده است.
بازداشت خارجیها در ایران، گروگانگیری دولتی و باجگیری
پیش از این وزارت خارجه فرانسه به مناسبت دومین سالگرد بازداشت کوهلر و پاریس، «سیاست گروگانگیری دولتی و باجگیری همیشگی» مقامات جمهوری اسلامی را محکوم کرده بود.
به گفته ناظران، جمهوری اسلامی بر اساس «سیاست گروگانگیری» خود، شهروندان خارجی و شهروندان دوتابعیتی را برای اعمال فشار بر دولتهای غربی بازداشت میکند.
بر اساس گزارشها، حدود ۲۰ شهروند خارجی در ایران زندانی هستند.
در همین حال یک شهروند سوئیسی که به اتهام «جاسوسی» در زندان سمنان به سر میبرد، به گفته قوه قضاییه، پنجشنبه ۲۰ دی «خودکشی کرد» و جان باخت.
دولت سوئیس در پاسخ به پرسش ایراناینترنشنال درباره «مرگ» شهروند این کشور در زندان سمنان اعلام کرد این مرد ۶۴ سال داشته و برای گردشگری به ایران سفر کرده بود.
سوئیس همچنین خواستار ارائه اطلاعات کامل از سوی جمهوری اسلامی در خصوص دلایل بازداشت و چگونگی مرگ این فرد شد.