سال تحصیلی حوزههای علمیه رسما آغاز شد. حوزههای علمیه از دوران روحالله خمینی با پیشنهاد حسینعلی منتظری، عملا به طور نظاممند زیرمجموعهای از حاکمیت شدند. آمار مشخصی از تعداد طلاب اعلام نمیشود، اما فهرست بیمه طلاب نشان میدهد حدود ۹۹ هزار طلبه و روحانی در ایران وجود دارند.
صبح روز شنبه ۱۷ شهریور ۱۴۰۳، آیین آغاز سال تحصیلی جدید حوزههای علمیه مردان در مدرسه «دار الشفا» قم برگزار شد.
این مراسم با سخنرانی محمد محمدی گلپایگانی، رییس دفتر رهبر جمهوری اسلامی، آغاز شد. به گفته مهدی رستمنژاد، معاون آموزش حوزههای علمیه، در سال تحصیلی جدید ۵۰ هزار طلبه در ۵۰۰ مدرسه علمیه به تحصیل خواهند پرداخت.
سال تحصیلی حوزههای علمیه زنان با یک هفته تاخیر و ۲۵ شهریور ۱۴۰۳ آغاز خواهد شد. به گفته مجتبی فاضل، مدیر حوزههای علمیه زنان، سال تحصیلی زنان طلبه همزمان در حدود ۴۶۰ مدرسه علمیه زنان در کشور شروع میشود.
ایران چند نفر روحانی دارد؟
هیچ نهادی آمار مشخص و بهروز و منسجمی از تعداد روحانیان منتشر نمیکند. با اینحال گاهی در مصاحبهها تعداد آنها اعلام میشود.
حسن ربانی، رییس مرکز خدمات حوزههای علمیه، در سال ۱۳۹۹ گفته بود ۲۵۰ هزار طلبه در سراسر ایران از خدمات این مرکز استفاده میکنند.
پیش از او هم در سال ۱۳۹۵، محمدرضا حسینی، مشاور وقت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در امور روحانیت، در اجلاس سراسری مدیران كل فرهنگ و ارشاد استانها گفته بود ۱۳۰ هزار روحانی در کشور داریم که ۸۰ هزار نفر آنها در قم سکونت دارند. به گفته حسینی ۱۰ هزار طلبه از این تعداد خارجیاند.
او همچنین درباره زنان طلبه هم گفت ۸۰ هزار طلبه زن هم در کشور وجود دارند که حدود سه هزار نفر آنها غیر ایرانیاند.
۹۹ هزار طلبه بیمهشده
با اینکه حوزه علمیه آمار مشخصی از تعداد طلاب ارائه نمیکند، این افراد از جهت صنفی نیاز به بیمه دارند.
بررسی اطلاعات سازمان تامین اجتماعی نشان میدهد در سال ۱۴۰۱، مجموعا ۹۹ هزار و ۱۳۸ نفر با عنوان «طلاب و روحانیون فعال» در کل کشور بیمه شدند. این رقم نسبت به فهرست سال ۱۳۹۵، که نشاندهنده ۱۰۷ هزار و ۵۹ طلبه بوده، تقریبا ۸ درصد کاهش نشان میدهد.
در سال ۱۴۰۱، قم با ۳۶ هزار و ۴۵۶ طلبه، خراسان با ۱۱ هزار و ۶۵ طلبه و اصفهان با هفت هزار و ۵۵۶ طلبه سه استان پر طلبه کشور بودند. حوزههای شرق تهران بزرگ، غرب تهران بزرگ و شهرستانهای تهران جمعا پنج هزار و ۲۵۱ طلبه را بیمه کردند.
سازوکار تحصیلی حوزهها
با تصویب قوانین شورای عالی انقلاب فرهنگی در سالهای ۱۳۷۴ و ۱۳۸۳، مدارک حوزههای علمیه معادل مدارک دانشگاهی اعتبار پیدا کردند.
طلبههای حوزههای علمیه به طور کلی در دو دوره کوتاه مدت ۱۰ ساله، یا دوره بلند مدت ۱۴ ساله تحصیل میکنند. در دوره بلند مدت آنها میتوانند با مدرک سیکل یا همان پایه هشتم متوسطه وارد حوزه شوند و در دوره کوتاه مدت با مدرک دیپلم پذیرش میشوند. طلبههای دورههای بلند مدت معمولا مجتهد و طلبههای کوتاه مدت مبلغ دینی میشوند.
ورودیهای حوزه بعد از سطح شش که شش سال است، در جشن طلبگی عمامهگذاری میکنند و مدرک معادل کاردانی دریافت میکنند. دو سال بعد از این و با گذراندن سطح هفت و هشت، مدرک کارشناسی دریافت میکنند. با دو سال دیگر در سطح نه و ده، میتوانند مدرک کارشناسی ارشد دریافت کنند و با گذراندن یک دوره چهارساله، دکترای خود را دریافت میکنند.
حکومتی شدن مدیریت حوزهها
تا پیش از سال ۱۳۵۷، حوزههای علمیه ایران به صورت غیردولتی اداره میشدند. پس از روی کار آمدن جمهوری اسلامی، روحالله خمینی، در یکی از اولین اقدامات خود، مدیریت حوزههای علمیه را به زیرمجموعه خود انتقال داد.
پنجم اسفند ۱۳۵۹، منتظری در نامهای به خمینی پیشنهاد تاسیس شورایی برای مدیریت حوزه علمیه قم را داد، خمینی با پیشنهاد منتظری موافقت کرد و این شورا از سال ۱۳۶۰ راهاندازی شد.
علی خامنهای در دوران رهبری خود یک گام فراتر گذاشت و سال ۱۳۷۵ با تاسیس «شورای عالی حوزههای علمیه» عملا تمام حوزههای علمیه کشور را به شکل سازماندهیشدهای در آورد.
در حال حاضر، هاشم حسینی بوشهری، علیرضا اعرافی، جواد مروی، احمد خاتمی، محمدمهدی شبزندهدار، محسن اراکی و محمود رجبی اعضای این شورای عالیاند.
اصلاح تعرفهگذاری و ثبت خدمات پرستاری به نام پرستاران، حذف اضافهکار اجباری و اصلاح حقالزحمه مربوط به اضافهکاری، برخی از مطالبات این دور از اعتراضات پرستاران است.
ویدیوهای رسیده حاکی است گروهی از پرستاران و کادر درمان در قم در تجمع اعتراضی خود شعارهایی چون «پرستار داد بزن، حقتو فریاد بزن» سردادند.
گروهی از پرستاران و کادر درمان در اصفهان هم تجمع اعتراضی برگزار کردند و خواستار حمایت تمامی مردم اصفهان از خود شدند.
آنها در تجمع خود شعارهایی از جمله «اضافهکار بیست تومن، خجالت خجالت» سردادند.
در کاشان نیز گروهی از پرستاران و کادر درمان در بیمارستان بهشتی این شهر تجمع اعتراضی برگزار کردند.
آنها در تجمع خود شعارهایی از جمله «با کرونا جنگیدیم عدالتی ندیدیم» و « اضافهکار زوری، نمیخوایم نمیخوایم» سردادند.
این اعتراضات به دنبال صدور فراخوانی از سوی شورای هماهنگی اعتراضات پرستاران شکل گرفت که در آن بر این موضوع تاکید شد که مطالبات پرستاران تنها از مسیر «کف خیابان» به دست میآید.
این تشکل صنفی از پرستاران خواسته بود که صبح شنبه در تهران مقابل مجلس، در مراکز استانها مقابل استانداریها و در سایر شهرها مقابل فرمانداریها تجمع اعتراضی برگزار کنند.
شورای هماهنگی اعتراضات پرستاران در فراخوان خود با بیان اینکه مسئولان با نادیده گرفتن مطالبات و خواستههای پرستاران، تنها به واریز معوقات آن هم به شکل قطرهچکانی و با کسر مالیات و مبالغ ناچیز در برخی مراکز و شهرها پرداختند، از پرستاران معترض خواست که همراه با خانوادههای خود دست به تجمع بزنند.
به نوشته این شورا، نیروهای شرکتی حتی سهمی در واریز ناچیز معوقات نداشتند و پرداختهای «تحقیرآمیز و نابرابر» باعث خشم بیشتر پرستاران شده است.
خبرگزاری ایلنا روز ۱۴ شهریور در گزارشی درباره تجمعات و اعتراضات صنفی و معیشتی پرستاران در هفتههای اخیر گزارش داد که مبالغی «ناچیز» به حساب برخی از آنها ریخته شده است.
ایلنا به نقل از یکی از پرستاران نوشت که مبلغ یک میلیون و ۶۰۰ هزار تومان دریافت کرده و این مبالغ «در جهت آرام کردن پرستاران بوده است.»
دور تازه اعتراضات پرستاران
اعتصاب گسترده و دور جدید تجمعهای اعتراضی پرستاران از روز ۱۵ مرداد و به دنبال درگذشت پروانه ماندنی، پرستار جوان، در شهرهای مختلف کشور آغاز شد.
این اعتراضها به سرعت به بسیاری از شهرهای کشور گسترش یافت و پرستاران بیش از ۴۰ شهر و حدود ۷۰ بیمارستان ایران دست از کار کشیدند و تجمع اعتراضی برگزار کردند.
محمد شریفیمقدم، دبیرکل خانه پرستار، اواخر مرداد امسال به سایت خبرآنلاین گفته بود در طول ۱۰۰ سال تاریخ پرستاری مدرن کشور برای اولین بار است که اعتراض پرستاران بهشکل «دست از کار کشیدن» اتفاق میافتد.
شریفیمقدم روز ۱۶ شهریور در گفتوگو با سایت خبری «رویداد۲۴» از مهاجرت ۲۰۰ پرستار در ماه خبر داد و گفت مشکلات اقتصادی مهمترین عامل است.
او تاکید کرد که یک نگاه بردهداری نسبت به پرستاران در سیستم شکل گرفته که نتیجه آن خالی شدن بیمارستانها از پرستار است.
احمد نجاتیان، رییس کل سازمان نظام پرستاری هم روز ۱۲ شهریور در مصاحبهای از افزایش دو برابری میانگین مهاجرت سالانه پرستاران از سال ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۲ خبر داد و گفت که این آمار، رو به رشد است.
در سالهای گذشته شماری از انجمنها و نهادهای صنفی پرستاری نیز درباره روند رو به رشد مهاجرت پرستاران، تغییر شغل یا خروج آنها از چرخه خدمات، هشدار دادهاند.
هماکنون بیش از ۲۲۰ هزار پرستار در بیمارستانهای دولتی و خصوصی در ایران مشغول کار هستند.
در سراسر کشور به ازای هر هزار نفر جمعیت، به طور میانگین ۱/۵ نفر پرستار وجود دارد در حالیکه میانگین جهانی آن، سه پرستار است.
به استناد گفتههای شمار زیادی از پرستاران و کادر درمان، آنان نه تنها دچار فرسودگی میشوند بلکه خدمات کامل پرستاری نیز به بیماران ارائه نمیشود.
دستمزد بسیار پایین و شرایط سخت کاری، تقاضا برای شغل پرستاری را کاهش داده و نظام درمان ایران را با وضعیتی پیچیده مواجه کرده است.
اعتراضات نظام پرستاری و به طور کلی کادر درمان در ایران محدود به اعتصابات اخیر نبوده است و از جمله تیر امسال نیز پرستاران دست به اعتراض زدند.
