تصمیم بریتانیا برای تعلیق مجوز صادرات تسلیحات به اسرائیل با واکنشهای متعددی مواجه شد. بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل این تصمیم را «شرمآور» خواند که منجر به تقویت حماس خواهد شد. بریتانیا گفت این تعلیق بر توان دفاعی اسرائیل تاثیری نمیگذارد.
همزمان تمیر یادای، فرمانده نیروی زمینی ارتش اسرائیل به دلیل «مسائل شخصی» از سمت خود کنارهگیری کرد. یادای در سه سال گذشته، فرمانده نیروهای زمینی ارتش بود.
نتانیاهو روز سهشنبه ۱۳ شهریور در ایکس نوشت: «چند روز پس از کشته شدن شش گروگان اسرائیلی به دست حماس، دولت بریتانیا ۳۰ مجوز صدور اسلحه به اسرائیل را به حالت تعلیق درآورد. این تصمیم شرمآور، اراده اسرائیل را برای شکست دادن "سازمانِ تروریستیِ نسلکش" که در هفتم اکتبر هزار و ۲۰۰ نفر از جمله ۱۴ شهروند بریتانیایی را به طور وحشیانه کشت، تغییر نخواهد داد.»
دیوید لمی، وزیر امور خارجه بریتانیا، روز دوشنبه ۱۲ شهریور اعلام کرد به دلیل «خطر نقض جدی قوانین بینالمللی بشردوستانه»، ۳۰ مجوز از ۳۵۰ مجوز صادرات سلاح به اسرائیل را به حالت تعلیق در میآورد.
او در پارلمان بریتانیا گفت که این ممنوعیت به معنای تحریم تسلیحاتی کامل اسرائیل نیست و تنها شامل سلاحهایی میشود که ممکن است در درگیری جاری بین اسرائیل و حماس در نوار غزه استفاده شوند.
نتانیاهو در واکنش به این تصمیم یادآوری کرد حماس همچنان بیش از ۱۰۰ گروگان را در اختیار دارد که پنج نفرشان شهروندان بریتانیایی هستند.
او گفت: «اسرائیل یک دموکراسی است که از خود در برابر بربریت دفاع میکند.»
قطعات مربوط به هواپیماهای نظامی از جمله جتهای جنگنده، هلیکوپترها و پهپادها در فهرست سلاحهایی هستند که مجوز صادراتشان از بریتانیا تعلیق شده است.
صدور قطعات مربوط به هواپیماهای جنگنده اف-۳۵ از این ممنوعیت معاف خواهند بود.
نتانیاهو تاکید کرد «بریتانیا با این تصمیم نادرست»، بهجای ایستادن کنار اسرائیل، حماس را تقویت خواهد کرد.
نخستوزیر اسرائیل، جنگ علیه حماس در غزه را «عادلانه» توصیف کرد و گفت اقدامات بیسابقهای برای حفظ ایمنی غیرنظامیان انجام میشود و رفتارهای دولتش کاملا با قوانین بینالمللی مطابقت دارد.
اشاره او به سخنان روز گذشته لمی بود که گفت: «بر اساس ارزیابیهایی که در اختیار من قرار گرفتهاند، نمیتوان جز این نتیجه گرفت که ریسکی آشکارا وجود دارد که از برخی تسلیحات صادراتی بریتانیا به اسرائیل، برای نقض جدی قوانین بینالمللی بشردوستانه استفاده شود.»
لمی همچنین بر «نیاز اسرائیل به دفاع از خود در برابر تهدیدات امنیتی» تاکید اما نگرانی عمیق خود را از گزارشهای مربوط به تلفات غیرنظامیان و تخریب زیرساختهای غیرنظامی در غزه اعلام کرد.
رهبران اسرائیل و حماس از سوی دادستان دیوان کیفری بینالمللی به ارتکاب «جنایات جنگی» و «جنایت علیه بشریت» متهم شدهاند.
با این حال وزیر امور خارجه بریتانیا گفت تصمیم جدید کشورش قضاوتی درباره این نیست که آیا اسرائیل قوانین بینالمللی را نقض کرده یا خیر؛ بلکه یک ارزیابی درباره آینده است.
نتانیاهو در واکنش به سخنان لمی، در ایکس نوشت: «همانطور که امروز از مقاومت قهرمانانه بریتانیا در برابر نازیها به عنوان اقدامی حیاتی در دفاع از تمدن مشترکمان یاد میشود، تاریخ نیز از مقاومت اسرائیل در برابر حماس و "محور ترور ایران" به همین شکل یاد خواهد کرد. با یا بدون سلاحهای بریتانیایی، اسرائیل این جنگ را پیروز خواهد شد و آینده مشترکمان را تضمین خواهد کرد.»
یسرائیل کاتز، وزیر امور خارجه اسرائیل، این تصمیم را ناامیدکننده توصیف کرد و گفت: «این اقدام پیامی بسیار مشکلساز برای حماس و حامیان آن در جمهوری اسلامی ارسال میکند.»
یوآو گالانت، وزیر دفاع اسرائیل نیز ضمن ابراز ناراحتی از این تصمیم دولت بریتانیا، گفت: «این تحریمها در زمانی اعمال شدهاند که ما در هفت جبهه در حال جنگ هستیم؛ جنگی که "از سوی یک سازمان تروریستی وحشی" آغاز شد.»
با این حال، جان هیلی، وزیر دفاع بریتانیا گفت تعلیق این تعداد مجوز صادرات تسلیحات، تاثیری بر توان دفاعی اسرائیل نخواهد گذاشت.
صادرات بریتانیا کمتر از یک درصد از کل تسلیحات دریافتی اسرائیل را تشکیل میدهد.
بر خلاف ایالات متحده، دولت بریتانیا به طور مستقیم سلاح به اسرائیل نمیدهد بلکه مجوزهایی به منظور فروش سلاح برای شرکتها صادر میکند.
آمریکا به تازگی فروش هواپیماهای جنگنده و سایر تجهیزات نظامی به اسرائیل را به ارزش ۲۰ میلیارد دلار تصویب کرد.
نخستوزیر اسرائیل این کریدور را «لوله اکسیژن» حماس توصیف کرد و افزود این گروه از محور فیلادلفی برای «مسلح شدن مجدد» خود استفاده خواهد کرد.
نتانیاهو، نابودی حماس، آزادی گروگانهای در بند این گروه، کسب اطمینان از حذف تهدیدات امنیتی در غزه، و بازگشت ساکنان مناطق شمالی اسرائیل به خانههای خود را چهار هدف اسرائیل در مناقشه کنونی برشمرد و تاکید کرد تحقق سه مورد از این اهداف مستقیما به محور فیلادلفی مرتبط است.
اعضای حماس ۱۵ مهر سال گذشته (هفتم اکتبر) با حمله به جنوب اسرائیل حدود هزار و ۲۰۰ نفر را کُشتند و بیش از ۲۵۰ تن را به گروگان گرفتند.
اسرائیل در واکنش به این تهاجم، عملیات نظامی گستردهای را در نوار غزه آغاز کرد که بنا بر اعلام وزارت بهداشت غزه، تاکنون بیش از ۴۰ هزار کشته و ۹۴ هزار مجروح و بیش از یک میلیون آوراه بر جای گذاشته است.
در هفتههای اخیر مذاکرات میان حماس و اسرائیل با میانجیگری آمریکا، مصر و قطر در جریان بوده تا زمینه برای پایان دادن به خشونتها در منطقه فراهم شود.
یکی از موارد اصلی اختلاف میان حماس و مصر از یک سو و اسرائیل در سوی دیگر این مذاکرات، تاکید دولت نتانیاهو بر لزوم کنترل محور فیلادلفی به دست نیروهای اسرائیلی است.
کریدور فیلادلفی که با نام محور صلاحالدین نیز شناخته میشود، مسیری ۱۴ کیلومتری است که باریکه غزه را به مصر متصل میکند.
نتانیاهو در ادامه سخنان خود گفت مرز نوار غزه با مصر تنها مرزی است که اسرائیل بر آن کنترلی نداشته و سلاحها و مهمات از همین نقطه در اختیار حماس قرار گرفته است.
او مصر را به ناتوانی به در تامین امنیت مناطق مرزی خود با غزه متهم کرد و افزود قاچاق تسلیحات و ابزارآلات حفر تونل به این باریکه در دوران حسنی مبارک، محمد مرسی و «دیگران» انجام شده است.
وبسایت خبری تایمز اسرائیل نوشت اشاره نتانیاهو به «دیگران» در حقیقت انتقاد از عبدالفتاح السیسی، رییسجمهوری کنونی مصر بوده است.
نتانیاهو همچنین گفت «محور شرارت» حکومت ایران به کریدور فیلادلفی نیاز دارد و اسرائیل باید به همین دلیل در این منطقه حضور «دائمی» داشته باشد.
این اظهارات ساعاتی پس از آن مطرح میشوند که جو بایدن، رییسجمهوری ایالات متحده نتانیاهو را به عدم تلاش کافی برای رسیدن به توافق آتشبس در غزه متهم کرد.
نتانیاهو از یکشنبه ۱۱ شهریور و پس از اعلام خبر کشته شدن شش تن از گروگانهای در بند حماس بهشدت تحت فشار افکار عمومی در اسرائیل قرار گرفته است.
در تحولی دیگر، دیوید لمی، وزیر امور خارجه بریتانیا روز ۱۲ شهریور اعلام کرد این کشور از مجموع ۳۵۰ مجوز صادرات تسلیحات به اسرائیل، ۳۰ مورد را فورا به حالت تعلیق درآورده است.
لمی افزود «خطری واضح» وجود دارد که این تسلیحات ممکن است برای «نقض جدی قوانین بشردوستانه بینالمللی» یا «تسهیل» نقض این قوانین مورد استفاده قرار گیرند.
یسرائیل کاتز، وزیر خارجه اسرائیل، تصمیم بریتانیا برای تعلیق بخشی از مجوزهای صادرات تسلیحات به اسرائیل را «ناامید کننده» خواند و گفت: «این تصمیم پیامی مشکلآفرین به حماس و جمهوری اسلامی ارسال کرد.»
سخنگوی شاخه نظامی حماس هم تهدید کرد پافشاری نتانیاهو بر آزادسازی گروگانهای اسرائیلی از طریق فشار نظامی به جای دستیابی به توافق، به معنی «بازگشت آنها در تابوت» خواهد بود.
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، اصرار دارد نیروهای ارتش این کشور در طول ۴۲ روز آتشبس که بخشی از مرحله اول توافق است، در امتداد مرز مستقر بمانند.
یوآو گالانت، وزیر دفاع اسرائیل، ژنرال هرزی هالوی، رئیس ستاد کل ارتش اسرائیل، رونن بار، مدیر شین بت و دیوید بارنیا، مدیر موساد همگی در روزهای اخیر اعلام کردند که با اصرار و شرط نتانیاهو در مورد دالان فیلادلفی برای رسیدن به توافق آتشبس، موافق نیستند.
هفته گذشته کابینه به درخواست نتانیاهو در این مورد جلسه گذاشت و خواست نتانیاهو را در این مورد مصوب کرد، امری که منجر به یک مشاجره بیسابقه بین او و یوآو گالانت شد.
به گزارش اکسیوس، گالانت در این جلسه هشدار داد در صورتی که اسرائیل به دنبال توافق آتشبس نباشد، ارتش این کشور در غزه گرفتار خواهد شد و تشدید تنشها ممکن است به جنگی منطقهای بینجامد.
