مرکز ملی مدیریت بحران سازمان هواشناسی اعلام کرد دمای هوا در تیر ماه امسال ۱/۳ درجه از متوسط ۳۰ ساله گرمتر بوده است. همزمان حامد یزدیمهر، مدیرکل مدیریت بحران استان تهران از صدور هشدار زرد ادامه هوای گرم در این استان خبر داد. در کرمان، ساعت کار ادارهها در ۱۵ شهرستان کاهش یافت.
طبق اعلام سازمان هواشناسی، دمای هوای متوسط ایران در هفته گذشته یک درجه گرمتر از متوسط بلندمدت بود.
مازیار غلامی، مدیرکل هواشناسی استان تهران با بیان اینکه در هفته جاری دمای هوای استان تهران یک تا سه درجه سانتیگراد افزایش مییابد، گفت برخی شهرهای استان در این مدت دمای بالاتر از ۴۰ درجه را تجربه کردند.
همزمان یزدیمهر از صدور هشدار زرد تداوم هوای گرم در این استان خبر داد و گفت طبق پیشبینی سازمان هواشناسی، این هوای گرما تا روز جمعه پنجم مرداد ادامه دارد.
او با بیان اینکه منطقه اثر این تداوم گرما همه استان تهران و به ویژه مناطق مرکزی، جنوبی و غربی استان پیشبینی شده، از مردم خواست مدیریت در مصرف حاملهای انرژی به ویژه آب و برق را در دستور کار قرار دهند تا با مشکل قطع برق و آب مواجه نشوند.
همزمان رحیم صدیقی، مدیرکل هواشناسی استان کردستان، از افزایش پنج درجهای دمای هوای این استان و رسیدن به ۴۷/۵ درجه خبر داد و گفت: «طی روزهای آینده سه روز گرمای بیسابقه خواهیم داشت.»
نقشههای هواشناسی نشان میدهند در روزهای آتی دمای هوای استان سمنان نیز از ۴۰ درجه عبور کرده و در برخی مناطق غربی، مرکزی و جنوبی این استان از ۴۵ و ۴۷ درجه بالای صفر نیز تجاوز خواهد کرد.
به این ترتیب گرمترین روزهای سال ۱۴۰۳ پیش روی مردم این استان است.
مصطفی رجبی مشهدی، سخنگوی صنعت برق ایران، روز شنبه ۳۰ تیر گفت: «پیشبینی میشود همزمان با افزایش دما در دو هفته آینده، میزان مصرف برق از عدد ۷۷ هزار و ۵۱۴ مگاوات عبور و حدنصاب جدیدی ثبت کند.»
او افزود: «در صورتی که نتوانیم برق را تامین کنیم "مشترکان بدمصرف" در اولویت قطع برق قرار خواهند گرفت.»
گرما، هزاران ماهی هورالعظیم را از بین برد
داوود میرشکار، مدیر کل حفاظت محیط زیست استان خوزستان از تلف شدن ماهیها در حوضچههای اطراف تالاب هورالعظیم خبر داد و گفت که تعداد قابل توجهی از ماهیهای این حوضچهها هفته گذشته بر اثر گرمای شدید و تبخیر آب از بین رفتهاند.
هادی جلالی، رییس اداره حفاظت محیط زیست دشت آزادگان هم در این باره گفت: «با توجه به تامین نشدن حقابه هورالعظیم و محصور شدن ماهیها به دلیل کاهش سطح آب، تعداد زیادی از ماهیها تلف شدند.»
او افزود: «قوانین مدیریت منابع آب استان اجازه رهاسازی آب در برکههای اطراف این تالاب را نمیدهد.»
تالاب مرزی هورالعظیم با بیش از ۳۰۰ هزار هکتار وسعت آخرین بازمانده تالابهای بینالنهرین است که یک-سوم آن در ایران و دو-سوم آن در کشور عراق قرار دارد.
این زیستگاه منحصر به فرد در استان خوزستان و در انتهای رود کرخه واقع است که از سه سال پیش با بحران کمآبی مواجه است.
پیشکسوت فوتبال در جریان بازی به دلیل گرما جان باخت
خبرگزاری ایلنا در گزارشی نوشت برگزاری یکی از بازیهای لیگ پیشکسوتان اسلامشهر در گرمای سوزان تیر ماه سبب شد تا جان محمدعلی ابراهیمی، عضو تیم انتظام اسلامشهر از دست برود.
طبق این گزارش، این مسابقه با وجود انتقادها و اعتراضاتی که نسبت به زمان برگزاری آن وجود داشت، در بازه زمانی ۱۰ صبح تا چهار بعدازظهر (اوج تابش خورشید و گرمای هوا) برگزار شد: «نکته عجیب اینکه مسابقات در زمین چمن مصنوعی برگزار میشود که باعث تشدید گرمای هوا میشود.»
ابراهیمی در جریان این مسابقه از حال رفته و به دلیل عدم وجود آمبولانس در کنار زمین، نیم ساعت طول کشیده تا کمکهای پزشکی و آمبولانس اول از راه برسند.
تعطیلی صنایع
پیش از این و به دنبال افزایش بیسابقه دما و مصرف برق در ایران، بخشی از فعالیتها در حوزه صنعتی کشور به صورت اضطراری تعطیل شد.
کمبود برق باعث شد تا روز ۲۱ تیر در ۱۵ استان تعطیلی اعلام شود تا با کاهش مصرف، خاموشی سراسری رخ ندهد.
ناتوانی حکومت در تامین برق در سالهای گذشته چندین بار صدها شهر و روستا را در تابستان در خاموشی فرو برده است.
کارشناسان، توقف سرمایهگذاری در صنعت برق، توسعه نیافتن نیروگاهها و شبکه فرسوده را عامل اصلی ناترازی برق و کسری ۱۴ هزار مگاواتی آن دانستهاند.
بیشتر بخوانید: کارکنان نیروگاههای تولید برق در دمای ۷۰ درجه کار میکنند
منادی سفیدان روز یکشنبه ۳۱ تیر در مصاحبه با خبرگزاری ایلنا به معضل کمبود معلم در سال تحصیلی گذشته پرداخت و گفت: «در سال گذشته ۱۵ آبانماه هنوز معلم کم داشتیم. ما این موضوع را مطرح کردیم، اما کلی علیه ما فضاسازی راه انداختند و ما را تخریب کردند ... اما معلم کم است و همه هم متوجه این موضوع شدند و با سختی بسیار توانستند این مشکل را حل کنند.»
او افزود برای حل این مشکل در آستانه سال تحصیلی جدید با محمد مخبر، سرپرست ریاست جمهوری نامهنگاری کرده است و این نامه را برای مسعود پزشکیان، رییس آتی دولت جمهوری اسلامی نیز ارسال خواهد کرد تا «بعدا کسی نگوید به ما نگفتید معلم نداریم».
این اظهارات در حالی مطرح میشوند که بابک نگاهداری، رییس مرکز پژوهشهای مجلس روز ۱۰ تیر اعلام کرد بر اساس برآوردها، حدود ۷۲ هزار معلم تا مهر ۱۴۰۳ بازنشسته میشوند.
به گفته نگاهداری، این امر تامین نیروی انسانی را برای وزارت آموزش و پرورش دشوارتر خواهد کرد.
منادی سفیدان در ادامه مصاحبه خود، بازنشستگی هزاران معلم را موجب ایجاد «حفرههای بزرگی» در ساختار آموزش و پرورش ایران دانست و هشدار داد: «کلاسهای ۵۰ الی ۶۰ نفرهای داریم که یک معلم دارد، چرا که مدرسه معلم ندارد. این بسیار خطرناک است و باید از الان برای مهرماه اقدام کنند.»
او رویکرد سازمان امور استخدامی را در خصوص جذب معلمان مورد انتقاد قرار داد و افزود این سازمان همکاری لازم را با وزرات آموزش پرورش انجام نداده است.
به گفته منادی سفیدان، «وقتی چهار میلیون دانشآموز زیاد شده است و معلم نه تنها زیاد نشده بلکه کم هم شده است، حتما کمبود معلم داریم. مردم که به استراتژی سازمان امور استخدامی کاری ندارند؛ وقتی دانشآموز زیاد میشود، معلم نیز باید زیاد شود».
بر اساس پژوهشی که یافتههای آن در آذرماه ۱۴۰۲ منتشر شد، نظام آموزشی کشور دچار «بحران کیفیت، عدالت و مشروعیت» است و رویکردهای حکمرانی منجر به ناکارآمدی و مزمن شدن مشکلات این حوزه شده است.
بنا بر این تحقیق، نظام آموزش و پرورش جمهوری اسلامی نه تنها در تامین کیفیت یادگیری شکست خورده است، بلکه مبناییترین اهداف آن یعنی گسترش سواد پایه شامل خواندن، نوشتن، علوم و ریاضی نیز از وضعیت مناسبی برخوردار نیست.
رییس کمیسیون و تحقیقات آموزش مجلس در مصاحبه با ایلنا، همچنین خواستار افزایش مبلغ حقالتدریس معلمان شد و گفت در صورت تحقق این امر، «معلمان فعلی انگیزه تدریس به صورت حقالتدریس علاوه بر موظفیهای خودشان» را پیدا خواهند کرد و بدین ترتیب بحران کمبود معلم تا حدی مرتفع خواهد شد.
هرچند مدارس در ایران با کمبود شدید معلم دست و پنجه نرم میکند، اما بنا بر اعلام شورای هماهنگی تشکلهای صنفی فرهنگیان، تنها در سال ۱۴۰۲، سه تا شش هزار داوطلب به دلایل سیاسی و مذهبی در فرآیند گزینش آزمونهای استخدامی آموزش و پرورش جمهوری اسلامی رد شدند.
رابرت همیلتون، مدیر بخش اوراسیا در موسسه تحقیقات سیاست خارجی در همین رابطه گفت: «ما به این نتیجه رسیدیم که شاید مجبور شویم تغییراتی در شیوه فراخوان نیروهای خود برای جنگ به وجود آوریم و نحوه تولید ادوات نظامی و استخدام و آموزش پرسنل خود را [بر اساس شرایط کنونی] تنظیم کنیم.»
او افزود بحث درباره بسیج میلیونها نفر و پرتاب احتمالی آنها به درون «چرخ گوشت یک جنگ» آن هم در سال ۲۰۲۴ «واقعیتی غمانگیز» است اما «این شرایطی است که روسیه آن را به وجود آورده».
روسیه عملیات نظامی خود را علیه اوکراین روز پنجم اسفند ۱۴۰۰ کلید زد و از آن زمان تاکنون، درگیریهای مرگبار میان دو کشور ادامه داشته است.
اروپا از حامیان اصلی کییف در نبرد با ارتش روسیه بوده است. پارلمان جدید اروپا روز ۲۷ تیر با تصویب قطعنامهای غیر الزامآور بر تداوم پشتیبانی از اوکراین در جنگ با روسیه تا دستیابی به پیروزی تاکید کرد.
نگرانی کشورهای اروپایی از شعلهورتر شدن آتش درگیریها در منطقه و احتمال رویارویی مستقیم با مسکو، آنها را به تجدید نظر در سیاستهای دفاعی و امنیتی خود وا داشته است.
تعدادی از کشورهای اروپایی بعد از پایان جنگ سرد، دوره اجباری خدمت سربازی را ملغی کرده بودند اما در سالیان اخیر، برخی کشورها، بهویژه در مناطق اسکاندیناوی و بالتیک، خدمت سربازی را مجددا برقرار کردهاند.
شرکت نکردن در این دورهها میتواند برای نقضکنندگان قانون، جریمه و یا حتی زندان در پی داشته باشد.
وسلی کلارک، فرمانده عالی پیشین نیروهای پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در اروپا، ولادیمیر پوتین، رییسجمهوری روسیه را به تلاش برای «بازآفرینی امپراطوری شوروی» متهم کرد و گفت مناقشه اوکراین معادلات امنیتی و دفاعی را در اروپا تغییر داده است.
کلارک افزود هنوز مشخص نیست دوره کنونی «یک جنگ سرد جدید» خواهد بود یا به یک «جنگ گرم» منتهی میشود اما برای ناتو واضح است که باید ساختار دفاعی خود را بازسازی کند.
سران کشورهای عضو ناتو روز ۲۱ تیر با انتشار بیانیهای تاکید کردند همچنان روسیه را مهمترین و مستقیمترین تهدید برای خود میدانند.
سیانان در ادامه گزارش خود نوشت لتونی آخرین کشور اروپایی بود که گذراندن دوره سربازی را از ابتدای سال جاری میلادی، اجباری اعلام کرد.
شهروندان مَرد در این کشور حداکثر تا ۱۲ ماه پس از رسیدن به سن ۱۸ سالگی به خدمت سربازی اعزام میشوند. در صورت اشتغال به تحصیل، شهروندان پس از فارغالتحصیلی موظف به شرکت در این دوره خواهند بود.
در ماه آوریل نروژ از طرحی بلندمدت خبر داد که بر اساس آن، بودجه دفاعی این کشور به حدود دو برابر افزایش مییابد و بیش از ۲۰ هزار نظامی، کارمند و نیروی ذخیره در چارچوب خدمت سربازی به ارتش نروژ اضافه خواهند شد.
یوناس گاهر اشتوره، نخستوزیر نروژ در این رابطه گفت ما به ساختاری دفاعی نیاز داریم که با شرایط امنیتی کنونی تطابق داشته باشد.
گذراندن خدمت سربازی در نروژ برای زنان و مردان اجباری است.
به گفته سیانان، یکی از غیرمنتظرهترین تغییرات در زمینه فراخوان نیروهای نظامی را میتوان در آلمان مشاهده کرد.
در اقدامی بیسابقه پس از جنگ سرد، بوریس پیستوریوس، وزیر دفاع آلمان در ماه ژوئن طرحی را در خصوص خدمت سربازی داوطلبانه در این کشور ارائه کرد.
او هشدار داد: «ما باید تا سال ۲۰۲۹ خود را برای جنگ آماده کنیم.»
روزنامه اشپیگل روز ۲۵ تیر خبر داد به مدرکی محرمانه دست یافته که نشان میدهد آلمان در حال برنامهریزی و فراهم کردن مقدمات لازم برای استقرار صدها هزار نیرو در مناطق شرقی این کشور است تا در صورت وقوع جنگ با روسیه وارد عمل شوند.
بر اساس این گزارش، برلین انتظار دارد در صورت تشدید تنشها میان غرب و مسکو، حدود ۸۰۰ هزار نیرو از آلمان و سایر کشورهای عضو ناتو برای مقابله با تهدیدات روسیه بسیج شوند.
یک، برجام و قانون اقدام راهبردی
خامنهای در دیدار روز یکشنبه با نمایندگان مجلس شورای اسلامی با حمایت مجدد و قاطع از قانون اقدام راهبردی مجلس درباره برجام، دست پزشکیان را برای مذاکره پیرامون برجام و بهبود مناسبات تهران و اروپا بست.
او با حمله به منتقدان این قانون، تاکید کرد، «مطلقا این عیبجوییها درست نیست.»
این حمایت قاطع و مجدد خامنهای از قانون اقدام راهبردی درحالی مطرح شده است که حسن روحانی و محمدجواد ظریف در جریان رقابتهای انتخابات ریاست جمهوری و حمایت از پزشکیان، به تندی از این قانون انتقاد کرده بودند.
ظریف گفته بود قانون اقدام راهبردی مانع مذاکره با غرب و احیای برجام شد. روحانی هم این قانون را بدترین قانون در تاریخ جمهوری اسلامی، موجب خسارت دستکم ۳۰۰ میلیارد دلاری به ایران و توطئه علیه دولت خود ارزیابی کرده بود.
شخص پزشکیان هم در مناظرهها و تبلیغات انتخاباتیاش، برجام را کلید حل تحریمها و رفع دیگر چالشهای سیاست خارجی ایران دانسته بود. او پایانیافتن بحران اقتصادی را به خروج از بنبست برجام و عادیسازی روابط بینالمللی جمهوری اسلامی و سرمایهگذاری خارجی گره زده بود.
با این تاکید جدید خامنهای بر قانون اقدام راهبردی و البته اصرار پیشینی او بر ادامه سیاست نه جنگ و نه مذاکره با آمریکا، دستان پزشکیان بهشکل قابل پیشبینی بستهتر خواهد شد. موضوعی که از چشم بسیاری از مخالفان شرکت در انتخابات پنهان نبود. این طیف از مخالفان مشارکت، با تاکید بر نقش منحصربهفرد خامنهای در سیاست خارجی و بهویژه برنامههای اتمی نظامی و مذاکره با غرب و نیز تصویب قانون اقدام راهبردی، از پیش هم درباره کامیابی پزشکیان در حوزه مناسبات بینالملل و به تبع آن حل بحران اقتصادی ابراز تردید کرده بودند.
دو، ویژگیهای وزیران
خامنهای در سخنرانی خود برای نمایندگان مجلس، درباره ویژگیهای وزرا و کابینه پزشکیان هم تعیین تکلیف کرد. او خواستار گزینش افرادی برای دولت جدید شد که به تعبیر او تا بن دندان به جمهوری اسلامی معتقد و فاقد سابقه سوء باشند.
بعید است که مراد خامنهای از سابقه سوء، چیزی جز ابراز همدلی با «جنبش سبز» یا خیزش «زن، زندگی، آزادی» و ابراز مواضع انتقادی علیه نهادهای امنیتی و قضایی باشد. همچنانکه تکلیف تاکید او بر اعتقاد کامل به نظام هم مشخص است.
این شاخصهها مشخص کرد که چرا یک روز قبل از سخنرانی خامنهای، مهمترین روزنامههای متصل به هسته سخت قدرت، ازجمله «کیهان» و «جوان»، به روند گزینش وزرای کابینه پزشکیان حمله کردند.
ملاحظات خامنهای به گونهای قابل حدسی هنگام رای اعتماد نمایندگان مجلس شورای اسلامی به وزرای پیشنهادی پزشکیان خودنمایی خواهد کرد.
نباید از یاد برد که علاوه بر ویژگیها و فیلترهایی که خامنهای فهرست کرده است، او در دولتهای پیشین و در روندی عرفی شده، در انتخاب معاون اول رییسجمهور، و شماری از وزیران، مانند: وزرای اطلاعات، امور خارجه، کشور، دفاع و فرهنگ و ارشاد اسلامی به تمامی دخالت میکند.
افزون بر آنچه آمد، خامنهای در سخنرانیاش برای نمایندگان مجلس با حضور مسعود پزشکیان، خواستار همصدایی و صدای واحد دولت جدید و مجلس در مسائل مهم شد.
با اطمینان میتوان گفت، این همصدایی در مسائل مهم چیزی جز لزوم همسویی با موضع و نظر شخص اول نظام نیست. نه مجلس و نه دولت، در مسائل راهبردی تصمیمگیر اصلی و نهایی نیستند. تصویب برجام در ۲۰ دقیقه، تصویب قانون اقدام راهبردی، گرانشدن قیمت بنزین در آبان ۱۳۹۸، حجاب اجباری و حمله موشکی و پهپادی به اسراییل، برخی مسائل مهمی هستند که تکلیف آنها در راس هرم نظام سیاسی مشخص و نهایی شده است و نه در مجلس یا دولت.
خامنهای خیلی زودتر از آنچه انتظار میرفت با پزشکیان و دولت او تعیین تکلیف کرد. توپ در زمین پزشکیان و حامیان او، بهویژه جبهه اصلاحات، است که چگونه در این چهارچوب، مطالبات رایدهندگان را متحقق کنند. چارچوبی که با ساختار حقیقی و حقوقی قدرت در جمهوری اسلامی پیوند خورده، و به همین دلیل، اصلاحات و سیاستورزی انتخاباتمحور را با پرسشهای بنیادین و جدی مواجه، و بلکه منتفی کرده است.
