منابعی به رویترز: رئیسی ۶ ماه پیش از لیست جانشینان احتمالی رهبر حذف شد

رویترز به نقل از دو منبع آگاه نوشت مجلس خبرگان شش ماه پیش ابراهیم رئیسی را به دلیل کاهش محبوبیتش از فهرست جانشینان احتمالی علی خامنهای حذف کرده بود.

رویترز به نقل از دو منبع آگاه نوشت مجلس خبرگان شش ماه پیش ابراهیم رئیسی را به دلیل کاهش محبوبیتش از فهرست جانشینان احتمالی علی خامنهای حذف کرده بود.
یک منبع منطقهای آشنا به دیدگاه حکومت ایران گفت مخالفت خامنهای با حکومت موروثی، امکان رهبری مجتبی خامنهای و علی خمینی، نوه بنیانگذار جمهوری اسلامی را که در نجف عراق مستقر است، از بین میبرد.
یک مقام پیشین جمهوری اسلامی هم به رویترز گفت که اکنون انتظار میرود بازیگران قدرتمندی از جمله سپاه پاسداران و روحانیون بانفوذ قم اقدامهایشان برای شکلدهی به روند انتخاب رهبر بعدی را افزایش دهند.
او با بیان اینکه «مرگ رئیسی ضربهای است به دستگاهی که اکنون نامزد دیگری [برای رهبری] ندارد»، افزود: «در حالی که برخی گمان میکنند رئیسی برای جانشینی خامنهای آماده شده بود، هیچکس به طور قطع نمیدانست قصد خامنهای چیست.»

با وجود ستایش حماس از ابراهیم رئیسی، خبر کشته شدن او در سانحه هوایی با بیتفاوتی ساکنان نوار غزه مواجه شده است. آنها معتقدند رئیسی در دوران حضور خود در قدرت، تنها زجر و ویرانی را برای این باریکه به ارمغان آورد.
حماس که از حکومت ایران حمایتهای مالی و نظامی دریافت میکند، پس از اعلام خبر مرگ رئیسی به او ادای احترام کرد.
این گروه، رییس پیشین دولت جمهوری اسلامی را به دلیل آنچه «پشتیبانی از مقاومت فلسطین و تلاشهای خستگیناپذیر در همبستگی با فلسطینیان» خواند، ستایش کرد.
با این حال، به نظر میرسد مردم غزه با تمجید حماس از مواضع رئیسی در قبال مساله فلسطین موافق نیستند.
ناجی خضیر، یکی از ساکنان دیر البلح، در مصاحبه با خبرگزاری فرانسه درباره مرگ رئیسی گفت: «او هرگز از ما حمایت نکرد، هرگز به وعدههای خود عمل نکرد، هرگز خواستار برقراری آتشبس نشد و هرگز در کنار ما نایستاد. او به هیچ وجه ارتباطی به ما ندارد.»
دیر البلح که در مرکز نوار غزه قرار دارد، اکنون به پناهگاهی برای جمعیت انبوهی از آوارگان فلسطینی بدل شده است.
بلال خدری، یکی از آوارگان فلسطینی به خبرگزاری فرانسه گفت رئیسی «برای ما و غزه هیچ اهمیتی ندارد».
شبهنظامیان حماس روز ۱۵ مهر ۱۴۰۲ (هفتم اکتبر) با حمله به جنوب اسرائیل حدود هزار و ۲۰۰ نفر را کُشتند و بیش از ۲۴۰ نفر را به گروگان گرفتند که از این تعداد تاکنون ۱۱۲ تن آزاد شدهاند.
اسرائیل در پاسخ به این حمله، عملیات نظامی وسیعی را در نوار غزه آغاز کرد که بر اساس آمار وزارت بهداشت حماس، تاکنون بیش از ۳۵ هزار کشته و ۷۹ هزار زخمی بر جای گذاشته است.
مقامهای جمهوری اسلامی بارها گمانهزنیها را در خصوص نقش تهران در تهاجم هفتم اکتبر تکذیب کردهاند. با این وجود، حکومت ایران مکررا از حمله حماس به اسرائیل حمایت کرده و آن را یک «موفقیت» خوانده است.
ساکنان غزه معتقدند آنچه در حال حاضر اهمیت دارد، نه کشته شدن رئیسی، بلکه اوضاع وخیم انسانی در این باریکه است.
سازمان ملل اخیرا اعلام کرد از زمان آغاز عملیات اسرائیل در رفح در دو هفته گذشته، حدود ۸۱۰ هزار فلسطینی از این منطقه گریختهاند.
خبرگزاری فرانسه گزارش داد کودکان در رفح باید برای دریافت جیره غذایی خود در صف منتظر بمانند.

مارتین گریفیث، هماهنگکننده کمکهای بشردوستانه سازمان ملل متحد روز ۳۰ اردیبهشت نسبت به کمبود شدید سوخت و احتمال بالای وقوع قحطی در نوار غزه هشدار داد.
روبا العزیزه، یکی دیگر از ساکنان دیر البلح به کشته شدن رئیسی و شرایط بحرانی در غزه پرداخت و تاکید کرد: «من تنها برای هموطنانم که هر روز میمیرند، برای هزاران قربانی و شهیدی که جان میدهند، و برای اینکه هیچکسی به فکر ما نیست، غصه میخورم.»
حسام عبدالله، فلسطینی ساکن غزه هم گفت: «چرا باید به مردی اهمیت بدهم که تنها برای ما ویرانی به همراه داشته است؟ ... با این همه تخریب و ویرانی که با آن روبهرو بودهایم، هیچ کشوری به ما توجه نکرده.»
بالگرد حامل رئیسی و تعدادی دیگر از مقامهای جمهوری اسلامی، از جمله حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه و محمدعلی آلهاشم، امام جمعه تبریز روز ۳۰ اردیبهشت در منطقه کوهستانی ورزقان در آذربایجان شرقی سقوط کرد.
بسیاری از ایرانیان در ایران و سایر نقاط جهان با استقبال از کشته شدن رئیسی در این سانحه، به رقص، پایکوبی، آتشبازی و شادنوشی پرداختهاند.
نام رئیسی با «هیات مرگ» و اعدام هزاران تن از زندانیان سیاسی در سال ۱۳۶۷ گره خورده است. هیات مرگ کمیتهای برای تصمیمگیری درباره زنده ماندن یا اعدام زندانیان سیاسی در آن سال بود.

در پی شادی مردم در خیابانها و فضای مجازی، مقامات امنیتی جمهوری اسلامی، از جمله مقامات قضایی و نیروی انتظامی، کاربران فضای مجازی و روزنامهنگاران را تهدید کردند که «امنیت روانی جامعه» را مخدوش نکنند.
محمد موحدی آزاد، دادستان کل کشور، روز دوشنبه با انتشار بخشنامهای کاربران رسانههای اجتماعی را تهدید به «برخورد سریع، موثر و بازدارنده» کرد.
او خطاب به دادستانهای سراسر کشور گفت باید با افرادی که با انتشار مطالبی درباره کشته شدن رئیسی اقدام به «توهین» یا «مخدوش ساختن امنیت روانی جامعه و تشویش اذهان عمومی» میکنند، به شدت برخورد کنند.
همزمان رییس پلیس فتا اعلام کرد که «با دقت تمام در حال رصد فضای مجازی هستیم».
این پلیس که فضای مجازی را کنترل میکند، کاربران رسانههای اجتماعی را تهدید کرد از انتشار «هرگونه محتوایی که به هر نحوی باعث تحریک و تشویش احساسات عمومی میشود» خودداری کنند.
سازمان اطلاعات فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی نیز در اطلاعیهای تهدید کرد: «کلیه صفحات فعالین فضای مجازی تحت رصد پلیس است.»
در این اطلاعیه آمده است: «با افرادی که با انتشار شایعه سعی در تشویش اذهان عمومی دارند، برخورد خواهد شد.»
جمهوری اسلامی با استفاده از ابزارهای مختلف در تلاش است صدای مخالفان سیاستهای خود را در نطفه خفه کند و مانع انتشار مواضع مردم در رسانههای داخلی شود.
در پی کشته شدن ابراهیم رئیسی و حسین امیرعبداللهیان، بسیاری از کاربران شبکههای اجتماعی، به دلیل نقش این دو در سرکوبها و نقض حقوق بشر در ایران، به شادی و خوشحالی پرداختند.
برخی ویدیوهای منتشر شده در فضای مجازی از شادی مردم ایران به دلیل سانحه هوایی برای رئیسی، امیرعبداللهیان و سایر اعضای هیات همراه حکایت دارد.
خانوادههای دادخواه قربانیان جمهوری اسلامی با پیامهایی شادی خود را از شنیدن خبر مرگ رئیسی اعلام کردند.
یک ویدیوی منتشرشده نشان میدهد دختران مینو مجیدی، معترض کشتهشده در خیزش انقلابی، پس از سقوط بالگرد رئیسی برای احتمال مرگ او شادنوشی کرده و پیک به هم میزنند.
حسین رونقی، فعال سیاسی در ایران با اشاره تهدید کاربران فضای مجازی از سویی حکومت در پی کشته شدن رئیسی نوشت: «مردم را تهدید نکنید، طبیعیترین واکنش این مردم رنجکشیده، شادی با غم شماست.»
رونقی اضافه کرد: «باید خیلی پیشتر از این، به این روزها برای خود هم فکر میکردید.»
این اولین بار نیست که کاربران فضای مجازی یا روزنامهنگاران در برخی حوادث و مناسبتها از سوی حکومت تهدید میشوند.
در اواخر فروردین امسال، در ادامه برخوردهای قضایی با رسانهها و شهروندان به دلیل اظهار نظر درباره حمله موشکی و پهپادی جمهوری اسلامی به اسرائیل، دادستانی تهران علیه روزنامه اعتماد، عباس عبدی و حسین دهباشی اعلام جرم کرد.
همزمان یاشار سلطانی به دادسرا احضار شد و یک شهروند را نیز در اردبیل بازداشت کردند.
محسن برهانی، حقوقدان، روز یکشنبه با انتشار مطلبی در رسانه اجتماعی ایکس، اعلام جرم دادستانی علیه عباس عبدی و روزنامههای اعتماد و جهان اقتصاد با عناوینی چون «بر هم زدن امنیت روانی جامعه» و «متلاطم کردن فضای اقتصادی کشور» را بسیار عجیب خواند.
او تاکید کرد چنین عناوین مجرمانهای در قوانین کشور وجود ندارد و هر گزارشی که ضابطان ارسال میکنند نباید منشا شروع تعقیب شود.
پیش از آن و به دنبال انتشار واکنشهای انتقادی به حمله به اسرائیل، سازمان اطلاعات سپاه پاسداران با صدور اطلاعیهای خواستار آن شد که شهروندان در صورت مشاهده هر گونه فعالیتی در فضای مجازی برای حمایت از اسرائیل، اطلاعات و مشخصات صفحات و گردانندگان آن را ارسال کنند تا با آنها به عنوان «مجرم» برخورد شود.
در دیماه سال گذشته، تهدیدها و برخوردهای امنیتی با شهروندان و کاربران شبکههای اجتماعی پس از حملههای انتحاری کرمان در مراسم سالمرگ قاسم سلیمانی به حدی بود که دادستانی تهران از تشکیل پرونده قضایی برای شماری از افراد، از جمله هفت «چهره شناختهشده» در این زمینه خبر داد.
با وقوع انفجارها در کرمان، نظرات متفاوتی از سوی کاربران شبکههای اجتماعی در مواجهه با آن منتشر شد که محور بسیاری از آنها متهم کردن حکومت به دست داشتن در این انفجارها و «پوشالی بودن اقتدار نظامی جمهوری اسلامی» است.
برخی کاربران از جمله چهرههایی سرشناس، دست داشتن جمهوری اسلامی و سپاه پاسداران را در این حملات محتمل خواندند و برخی دیگر، عدهای از کشتهشدگان را از هواداران حکومت نامیدند.
بعضی نیز بر این باور بودند که مقامهای امنیتی جمهوری اسلامی از تهدیدها در کرمان خبر داشتند؛ با این حال عامدانه از لغو مراسم سر باز زدند و باعث کشته شدن غیرنظامیان شدند.
همچنین در سالهای اخیر، مردم در واکنش به برخی از باختهای تیم ملی فوتبال در عرصههای بینالمللی به شادی در خیابانها پرداختهاند.
نیکآهنگ کوثر، روزنامهنگار درباره شادی مردم پس از مرگ رئیسی در یادداشتی برای ایران اینترنشنال نوشت: «شوخیهای تند با حکومت، رئیسی، همراهانش، و دلواپسان جمهوری اسلامی تا مدتی ادامه پیدا خواهد کرد.»
او اضافه کرد: «منتقدان طناز رژیم نشان دادهاند که به شدت خواهان جلو بردن مرز شوخی تا دروازههای بیت رهبری هستند. احتمالا آن روز چندان دور نخواهد بود.»
مهرداد درویشپور، استاد جامعهشناسی در دانشگاه ملاردالن سوئد به ایراناینترنشنال گفت ابراهیم رئیسی برای جمهوری اسلامی، نمادی از تولید وحشت و مرگآفرینی و سرکوب بود و برای همین، مستقل از هر دلیلی که پشت این سانحه باشد حکومت احساس میکند دچار ضربه شده است.
به گفته او، اکثریت قریب به اتفاق مردم احساس خوشحالی میکنند؛ نه به خاطر اینکه خوی مرگدوستی داشته باشند بلکه اتفاقا به این خاطر که یکی از نمادهای مرگآفرینی کشته شده است.
درویشپور این شادی را دقیقا به معنی «تنفر و انزجار مردم ایران از حکومت» دانست.
این استاد جامعهشناسی گفت: «وقتی برای مرگ رئیسی به عنوان پادوی خامنهای، مردم اینطور شادی میکنند قطعا برای مرگ خود خامنهای شادی و خوشحالی بسیار گستردهتری خواهند داشت که البته کاملا قابل درک است.»
مسیح علینژاد، روزنامهنگار، در پی کشتهشدن رئیسی و همراهانش در سقوط بالگرد، در پستی در شبکه ایکس خطاب به مردم ایران نوشت: «شادی کردن برای کشته شدن ابراهیم رئیسی و قاتلان ملت حق شماست. شادی کنید.»
او افزود: «با شادی شما شاد هستم. .. شما هرگز عزادار این قاتلان نیستید.»

کشته شدن ابراهیم رئیسی در سانحه سقوط بالگردش بازتاب گستردهای در میان چهرههای سیاسی، رسانهها و کاربران شبکههای اجتماعی در کشورهای مختلف جهان داشته است.
وزارت خارجه سوئیس و فرانسه با انتشار بیانیهای درگذشت ابراهیم رئیسی و حسین امیرعبداللهیان و همراهان آنان را به جمهوری اسلامی تسلیت گفتند.
سرجو ماتارلا، رییسجمهوری ایتالیا هم کشته شدن این دو مقام بلندپایه ایرانی و همراهان آنها را تسلیت گفت.
اعضای شورای امنیت سازمان ملل متحد روز دوشنبه و در ابتدای جلسهشان، به یاد رئیسی و همراهانش یک دقیقه سکوت کردند.
استفان دوجاریک، سخنگوی دبیرکل سازمان ملل به نقل از او، مرگ رئیسی را به «ملت و دولت جمهوری اسلامی صمیمانه تسلیت گفت».
شارل میشل، رییس شورای اتحادیه اروپا در حساب ایکس خود نوشت: «اتحادیه اروپا درگذشت ابراهیم رئيسی، حسین امیرعبداللهیان و سایر اعضای هیات همراه و خدمه پرواز را در سانحه بالگرد تسلیت میگوید.»
اما خیرت ویلدرس، رهبر راست هلند گفت پیام تسلیت میشل درباره مرگ رئيسی از طرف او نیست.
پس از اعتراض خیرت ویلدرس به پیام تسلیت میشل، هشتگ «از طرف من نیست» (not in my name) شکل گرفت.
این هشتگ از سوی نمایندگاه پارلمان اروپا و کشورهای اروپایی مانند چارلی وایمرز، بنجامین حداد، دیوید لگا، ناتالی گولت و تئو فرانکن استفاده شد.
هانا نویمن، نماینده پارلمان اتحادیه اروپا و از منتقدان جمهوری اسلامی نیز در ایکس خطاب به مردم ایران گفت میشل در ظرفیت شخصی و نه از طرف اروپا پیام تسلیت منتشر کرده است.
تام توگنهات، معاون امنیتی وزیر کشور بریتانیا و نماینده پارلمان این کشور به ارسال پیام تسلیت از سوی اتحادیه اروپا برای مرگ ابراهیم رئيسی اعتراض کرد.
او در ایکس نوشت: «رژیم رئيسی هزاران نفر را در ایران به قتل رساند و مردم را در بریتانیا و سراسر اروپا هدف قرار داد. برای او سوگواری نخواهم کرد.»
همچنین بنجامین حداد، نماینده مجلس فرانسه گفت: «تسلیت به رژیم دینسالار ایران که جوانان آزادیخواه خود را حلقآویز میکند، به همسایگانش حمله میکند، پهپادهایش غیرنظامیان اوکراینی را میکشد و از تروریسم حمایت میکند؟»
سخنگوی ناتو کشته شدن رئيسی، امیرعبداللهیان و همراهان آنها را به زبانهای فارسی و انگلیسی تسلیت گفت.
یک مقام ارشد دولت جو بایدن به انبیسینیوز گفت «هیچگونه دخالت خارجی» در سقوط بالگرد ابراهیم رئیسی و همراهانش وجود نداشت.
او اظهارنظر محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه پیشین جمهوری اسلامی مبنی بر نقش تحریمهای آمریکا در نقص فنی و سقوط بالگرد رئیسی را «مضحک» خواند.
واکنشها در شرق آسیا
شی جین پینگ، رییسجمهوری چین مرگ «غمانگیز» ابراهیم رئیسی را «ضایعه بزرگی برای مردم ایران» دانست و گفت «مردم چین یک دوست خوب را از دست دادهاند.»
خبر مرگ ابراهیم رئیسی در شبکههای اجتماعی چین به ویژه در شبکه ویبو بازتاب گستردهای داشت.
سفر محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی به توکیو به تعویق افتاد.
رسانههای ژاپنی به وضعیت ایران در دوران ریاست جمهوری رئیسی به ویژه سرکوب خیزش سراسری علیه جمهوری اسلامی و تنشها با اسرائیل پرداختند.
فومیو کیشیدا، نخست وزیر ژاپن گفت از درگذشت رئیسی بسیار متاثر شده و از طرف دولت و مردم ژاپن مراتب تسلیت خود را به دولت و ملت ایران و همچنین به خانوادههای داغدار ابراز میکند.
وزارت کشور هند در پی مرگ رئيسی، سهشنبه را در سراسر هند عزای عمومی اعلام کرد.
نارندرا مودی، نخستوزیر هند نیز گفت: «کمک ابراهیم رئیسی در تقویت روابط دوجانبه هند و ایران در یادها خواهد ماند.»
رییسجمهوری مالدیو کشته شدن رئيسی را تسلیت گفت: «تصمیمات قاطع رئيسی ارزشهای اسلام را حفظ کرده و برای بسیاری آرامش و قدرت به ارمغان میآورد.»
در استرالیا نیز مرگ رئیسی بازتاب گستردهای در رسانهها داشت.
روزنامه استرالین فایننشال روییو با انتخاب واژه «جلاد» در تیتر خود برای رییسی از نقش او به عنوان یکی از اعضای «هیات مرگ» و اعدام زندانیان سیاسی در دهه ۶۰ خورشیدی نوشت.
دولت پاکستان اعلام کرد «یک روز عزای عمومی» به دلیل مرگ رئیسی در این کشور اعلام و پرچم کشور نیمه برافراشته خواهد شد.
سوریه و لبنان سه روز عزای عمومی اعلام کردند.
در ترکیه خبر سانحه بالگرد حامل رئیسی با جزئیات پوشش داده شد.
الهام علیاف، رییسجمهوری آذربایجان و رجب طیب اردوغان، رییسجمهوری ترکیه پیامهایی جداگانه برای مرگ رئیسی منتشر کردند.
اردوغان در پیام تسلیت خود گفت: «من به عنوان همکاری که شخصا شاهد تلاشهای رئیسی برای صلح مردم ایران و منطقه در دوران مسوولیتش بودم، با احترام و سپاس از او یاد میکنم.»
علیاف نیز در پیامش نوشت: «مردم ایران دولتمردی برجسته را از دست دادند که تمام عمر با فداکاری و وفاداری به کشورش خدمت کرد.»
نیچروان بارزانی، رییس اقلیم کردستان عراق با ارسال پیامی گفت: «درگذشت ابراهیم رئیسی و هیات همراهش، ما را عمیقا ناراحت کرد.»
در خاورمیانه، پادشاه و ولیعهد عربستان سعودی کشته شدن رئیسی و امیرعبداللهیان را تسلیت گفتند.
شیخ تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر و محمد بن زاید، رییس امارات متحده عربی در پیامهایی جداگانه مرگ رئیسی و همراهانش را تسلیت گفتند.
در میان گروههای شبهنظامی تحت حمایت جمهوری اسلامی، حزبالله لبنان و حشد شعبی عراق جداگانه مرگ ابراهیم رئیسی را تسلیت گفتند.
حشد شعبی همراه با پیام تسلیتش تصویری مشترک از رئیسی، قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس منتشر کرد.
علی سیستانی، مرجع تقلید شیعیان در عراق مرگ رئیسی و امیرعبداللهیان را تسلیت گفت.
در میان کشورهای دیگر روسیه بیشترین همدردی را با مقامات جمهوری اسلامی نشان داد.
ولادیمیر پوتین در پیامی به علی خامنهای نوشت: «صمیمانهترین تسلیتهای ما را در رابطه با فاجعه عظیمی که بر مردم ایران وارد و منجر به جان باختن ابراهیم رئیسی و همچنین تعدادی دیگر از شخصیتهای برجسته حکومتی شما شد را بپذیرید.»
نیکلاس مادورو، رییسجمهوری ونزوئلا، رئیسی را «یک رهبر فوق العاده جهانی» خواند که از مرگ او شوکه شده است.
لولا داسیلوا، رییسجمهوری برزیل، کشته شدن او و همراهانش را به دولت و مردم ایران تسلیت گفت.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، در ابتدای کنفرانس بینالمللی امنیت انرژی هستهای، مرگ «غمانگیز» رئیسی، امیرعبداللهیان و همراهان آنها را تسلیت گفت و یک دقیقه سکوت اعلام کرد.

محمدجواد ظریف، وزیر پیشین امورخارجه جمهوری اسلامی در گفتوگو با صداوسیما مرگ رئیسی و همراهانش را فاجعه خواند و آمریکا را یکی از مقصران مرگ آنها دانست. او تحریم فروش قطعات هوانوردی به ایران و اجازه نداشتن جمهوری اسلامی برای داشتن امکانات خوب هوانوردی را دلیل این موضوع دانست.
ظریف در این گفتوگو تاکید کرد آمریکا با وجود دستور دیوان بینالمللی دادگستری، فروش قطعات هواپیما و هوانوردی را به ایران تحریم کرده و این موضوع در فهرست سیاه جنایتهای آمریکا علیه «ملت ایران» ثبت میشود.
او در ادامه با تسلیت مرگ ابراهیم رئیسی، حسین امیرعبداللهیان و همراهانشان در اثر سقوط بالگرد، از دلیل مرگ آنها به عنوان حادثه یاد کرد و گفت: «حادثه رخ داده بسیار تلخ بود.»
ناوگان هواپیماهای نظامی یا غیرنظامی در ایران به دلیل تحریمهای بینالمللی فرسوده و دچار مشکلات فنی است.
مهرماه سال گذشته، عباس علیآبادی، وزیر صنعت، معدن و تجارت (صمت)، به فرسودگی ناوگان هوایی و فراوانی هواپیماهای دارای نقص فنی اشاره کرد و گفت در فرودگاه مهرآباد تهران «قبرستانی از هواپیماهای زمینگیر» وجود دارد.
طریف در بخش دیگری از این گفتوگو درباره رئیسی خاطرهای تعریف کرد و گفت «روزی از دفتر رئیسی با من تماس گرفتند و من در حال رفتن به کلاس بودم. فردای آن روز زنگ زدند و رئیسی گفت تماس گرفتم که حال شما را بپرسم، همین.»
وزیر امور خارجه پیشین جمهوری اسلامی با بیان اینکه با رئیسی بیش از ۳۰ سال آشنایی داشته گفت: «روز گذشته تمام مردم ایران و مردم جهان این واقعه را دنبال میکردند. من دیروز الجزیره انگلیسی را دنبال میکردم و تقریبا حدود دو الی سه ساعت خبرش فقط در این زمینه بود.»
ظریف در ادامه این گفتوگو گفته امیدوار است همبستگی مردم بعد از این حادثه بیشتر شود.
این اظهارات ظریف درحالی است که بسیاری از مردم از زمان شنیدن خبر مرگ رئیسی، درشهرهای مختلف ایران به شادی و آتشبازی پرداخته و کشتهشدن او را جشن گرفتهاند.
بالگرد ابراهیم رئیسی و همراهان روز یکشنبه ۳۰ اردیبهشتماه در ارتفاعات شمالغرب کشور سقط کرد.
به دنبال سقط این بالگرد، ابراهیم رئیسی، رئیسجمهور جمهوری اسلامی، محمدعلی آلهاشم، امام جمعه تبریز، حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه جمهوری اسلامی، مالک رحمتی استاندار تبریز، سیدمهدی موسوی، رئیس یگان حفاظت رئیسجمهور، خلبان سید طاهر مصطفوی، خلبان محسن دریانوش و سرگرد فنی بهروز قدیمی کشته شدند.
کشتهشدن رئیسی و همراهانش در این سانحه بازتاب گستردهای در میان چهرههای سیاسی، رسانهها و کاربران شبکههای اجتماعی در کشورهای مختلف جهان داشته است.
فرسوده بودن این بالگرد یکی از مواردی است که در بسیاری از واکنشها به آن اشاره شد و بار دیگر نشان داد که ناوگان هوایی فرسوده ایران نهتنها جان مردم عادی را میگیرد، بلکه خود مقامات جمهوری اسلامی نیز در امان نیستند.
سانحه برای بالگرد ابراهیم رئیسی آخرین نمونه از مجموعه سوانحی است که برای مقامات سیاسی و نظامی جمهوری اسلامی در دهههای گذشته اتفاق افتاده است.
صحبتهای ظریف درباره امیرعبداللهیان
ظریف در یک فایل صوتی که اردیبهشت ۱۴۰۰ از گفتوگوی او با سعید لیلاز در ایراناینترنشنال منتشر شد، با اشاره به دوران مسئولیت حسین امیرعبداللهیان به عنوان معاون بخش عربی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، گفته بود: «در یکی از مذاکرات با جان کری به او گفتم در سفر خواهم بود و شماره امیرعبداللهیان را به او دادم گفتم اگر با ایشان تماس بگیرید به قاسم سلیمانی میگوید و سلیمانی هم به یمنیها میگوید و آتشبس را جوش میدهیم.»
او در این فایل صوتی مصاحبه سه ساعته گفته بود: «من به امیرعبداللهیان گفتم و خیلی خوشحال شد و از آنجا که خیلی به دوربین علاقه دارد رفت مصاحبه کرد و گفت به زودی در یمن آتشبس خواهیم داشت.»
وزیر امور خارجه دولت حسن روحانی، یک سال پس از افشای این فایل صوتی، در گفتوگو با روزنامه صبح نو، درز کردن آن را «توطئه» خواند و با اشاره به دخالتهای قاسم سلیمانی، فرمانده کشتهشده سپاه قدس در سیاست خارجی گفت که دیپلماسی در دوره او، فدای میدان جنگ و قدرت نظامی شد.

در حالی که هنوز خبر مرگ ابراهیم رئیسی تایید نشده بود، علی خامنهای وارد شد و گفت: «ملت نگران نباشند، هیچ اختلالی در کار کشور به وجود نمیآید.» او میدانست در نبود رئیسی، کفیلش محمد مخبر، چهره مورد اعتمادی است که ۱۴ سال سکاندار بزرگترین مجموعه اقتصادی تحت امر خامنهای بوده است.
۱۳۶ هزار و ۱۶۶ شهروند ایرانی در فاصله بهمن سال ۱۳۹۸ تا بهمن ۱۴۰۱ بر اثر کرونا جان باختند. این را آمارهای رسمی میگوید.
حالا یافتههای یک تحقیق علمی ثابت کرده اگر جمهوری اسلامی بر استفاده از واکسن ایرانی اصرار نمیکرد و مثل ترکیه با واکسنهای رایج آن زمان به جنگ کوید-۱۹ میرفت، ۵۰ هزار نفرشان زنده میماندند.
مهمترین واکسن تولید جمهوری اسلامی، واکسن «کو برکت» بود که مجری پروژه آن محمد مخبر، رییس وقت ستاد اجرایی «فرمان امام»، زیر نظر مستقیم علی خامنهای بود.
ایرانیان با چهره مخبر در روزهای سیاه همهگیری کرونا آشنا شدند؛ وقتی که در برنامهای تلویزیونی، دخترش طیبه را جلوی دوربین نشاند تا اولین دریافتکننده واکسن ایرانی کرونا شود.
به هر روی کرونا تمام شد و مخبر هم از ستاد اجرایی رفت. اما همان کسی که از مسئولین آن روزگار بود، حالا برای مدت حدود دو ماه بدون برگزاری انتخابات میتواند پشت میز نفر دوم جمهوری اسلامی بنشیند.

محمد مخبر کیست؟
محمد مخبر دزفولی، مشهور به محمد مخبر، متولد تیرماه ۱۳۳۴ در دزفول است. پدرش عباس، از واعظان بهنام دزفول بوده که پس از انقلاب هم سمتهایی داشته است.
مخبر یک موسسه به نام پدرش سال ۱۳۷۴ تاسیس کرده که امروز توسط نزدیکانش مدیریت میشود.
او پیش از انقلاب جزو گروه «منصورون» بود، منصورون یکی از گروههای هفتگانه تشکیلدهنده سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی به شمار میرود. برخی میگویند این گروه در به آتش کشیدن سینما رکس آبادان نقش داشته است.
گروه منصورون پیوند عجیبی هم با شرایط امروز دارد. رئیسی که در سانحه روز ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ درگذشت، عضو «هیات مرگ» و عامل کشتار ۱۳۶۷ بود. یکی دیگر از اعضای آن هیات، علیرضا آوایی بود. او برادری دارد به نام احمد که نماینده ادوار مجلس است و دیگر عضو گروه منصورون در کنار مخبر بوده است.
عضو دیگر گروه منصورون در کنار مخبر، محسن رضایی بود که با آغاز به کار دولت رئیسی، معاون اقتصادی او شد.
مخبر از همین حلقه موسسان منصورون پلههای ترقی را آغاز کرد. او در دهه ۱۳۸۰ وقتی یکی دیگر از یارانش در گروه منصورون، یعنی محمد فروزنده، ریاست بنیاد مستضعفان را بر عهده داشت، با عنوان معاون بازرگانی و حمل و نقل بنیاد مستضعفان وارد تشکیلات اقتصادی زیر نظر خامنهای شد.

دهها سمت از عضویت در هیات مدیره شرکتهای اقماری بنیاد مستضعفان تا ستاد اجرایی، حاصل فعالیتهای او از دهه ۸۰ تاکنون است. مهمترین آنها ریاست هیات مدیره بانک سینا، وابسته به بنیاد مستضعفان است.
یکی از معماهای مشهور اقتصاد سیاستزده جمهوری اسلامی ماجرای حذف ترکسل از پروژه ایرانسل بود. گفته میشود مخبر که سال ۱۳۸۳ وقتی مردم او را مثل امروز نمیشناختند نقش مهمی در اقناع مجلس برای کنار گذاشتن ترکسل از پروژه ایرانسل و جایگزین کردن آن با شرکت ام.تی.ان آفریقای جنوبی داشته است.
معمایی که یک سر آن به بنیاد مستضعفان به عنوان سهامدار ایرانسل و مخبر به عنوان یکی از مدیران بنیاد مستضعفان میرسد و سر دیگر آن به حمیدرضا عارف، پسر و صاحب «ژن خوب» محمدرضا عارف، از چهرههای اصلاحطلب.
مخبر پس از ایفای نقش در پروژه ایرانسل از تیرماه ۱۳۸۶ با حکم خامنهای به ریاست ستاد اجرایی فرمان امام رسید؛ نهادی ثروتمند و البته مبهم که از سوی آمریکا تحریم شده است.
او در دوران طولانی ۱۴ ساله ریاستش و در ستاد اجرایی، این نهاد اقتصادی مبهم را بیش از پیش برای علی خامنهای پروار کرد. یکی از اصلیترین شاخههایی که ساخت، گروه دارویی برکت بود؛ مجموعهای از ۲۰ شرکت بزرگ دارویی که برخی از آنها مصادرهای هم هستند.
کرونا فرصت طلایی گروه دارویی مخبر بود که حتی پیش از واکسن هم از آن استفاده کرد. مخبر در گروه برکت در همان اوایل شیوع کرونا، انحصار واردات کیتهای تشخیص کرونا از طریق یکی از شرکتهای مصادرهای زیر مجموعهاش یعنی کی.بی.سی در اختیار گرفت.
مخبر به جز طیبه، دخترش که اولین واکسن کرونا را به او تزریق کرد، یک پسر هم به نام سجاد دارد. نام پسر مخبر به عنوان بدهکار بانکی و آقازادهای که در شرکتهای زیرمجموعه بانک پاسارگاد- که آن هم به طور غیررسمی منتسب به ستاد اجرایی است، صاحب سمت در هیات مدیرههاست مطرح شده است.
نام پسر مخبر در اسناد افشاشده از دلالی نفتی در بهمن ماه سال ۱۴۰۲ هم به میان آمد.
ابراهیم رئیسی، عضو هیات مرگی که در اعدام هزاران نفر در تابستان ۱۳۶۷ دست داشته، اکنون مرده و کفیل او مخبر، آغاز به کار میکند؛ کسی که مثل رئیسی در تابستان ۶۷ شهروندان ایرانی را اعدام نکرده، اما نقشش در مرگ و میر بالای دوران کرونا که تا ۵۰ هزار نفر هم برآورد شده، قابل انکار نیست.





