روزنامه هلندی «فولکس‌کرانت» با انتشار یک گزارش تحقیقاتی گفت مسئول انتقال ویروس استاکس‌نت به تاسیسات هسته‌ای نطنز در ایران یک نیروی نفوذی سرویس جاسوسی هلند بوده است.
بر اساس افشاگری این روزنامه، اریک ون سابن، در سال ۲۰۰۸ با انتقال موفقیت‌آمیز این ویروس نقش مهمی در برنامه مشترک آمریکا و اسرائیل برای به عقب راندن برنامه غنی‌سازی هسته‌ای جمهوری اسلامی ایفا کرد.
این عملیات را سرویس اطلاعات و امنیت عمومی هلند (AIVD) به شیوه‌ای مخفیانه و بدون اطلاع سیاستمداران این کشور اجرا کرد.
تحقیقات دو ساله روزنامه‌نگاران هلندی در این باره که شامل گفتگو با ۱۹ نفر از کارمندان دو سازمان اطلاعاتی هلند است نشان می‌دهد برخلاف گذشته که تصور می‌شد یک مهندس ایرانی مسئول انتقال استاکس‌نت به داخل تاسیسات هسته‌ای بوده است، یک شهروند هلندی ۳۶ ساله مسئولیت انتقال و نصب تجهیزات آلوده را به عهده گرفته بود.
گزارش منتشر شده تاکید می‌کند در حالی که مدیران سرویس اطلاعات و امنیت عمومی هلند از مشارکت خود در این عملیات اطلاع داشتند، از جزئیات مسئولیت خود درباره انتقال ویروس به داخل تاسیسات هسته‌ای بی‌اطلاع بوده‌اند. یکی از منابع این روزنامه به خبرنگاران گفت آمریکایی‌ها از آن‌ها «سوءاستفاده» کرده‌اند.
گزارش‌های پیشین درباره استاکس‌نت نشان می‌دهد بیش از ۱ میلیارد دلار برای تولید آن هزینه شده است.
گزارش روزنامه فولکس‌کرانت می‌گوید علاوه بر کابینه نخست‌وزیر، کمیته مخفی هلند نیز از نقش این کشور در خرابکاری هسته‌ای علیه جمهوری اسلامی اطلاعی نداشت. این کمیته مخفی که متشکل از چهره‌های مختلف احزاب سیاسی است به طور متداول در جریان پروژه‌های اطلاعاتی هلند قرار می‌گیرد.
با این حال تحقیقات نشان می‌دهد اریک ون سابن دو هفته پس از ترک ایران در یک تصادف موتور سیکلت در شهر دبی جان خود را از دست داد. در حالی که هیچ مدرکی دال بر مشکوک بودن این تصادف وجود ندارد اما یکی از کارمندان سرویس اطلاعات و امنیت نظامی هلند به خبرنگاران گفت مرگ او «بهای گزاف» کارش بوده است.
ون سابن که در سال ۲۰۰۵ به استخدام سرویس اطلاعاتی هلند درآمد هوش فنی، شبکه منطقه‌ای و ارتباطات داخلی با ایران داشت. علاوه بر این موارد، داشتن همسر ایرانی او را به گزینه‌ای ایده‌آل برای انجام این ماموریت بدل کرده بود.
روزنامه «نشنال» امارات پس از مرگ ون سابن از او به عنوان مهندسی یاد کرد که کمک شایانی به کشورهای خلیج فارس کرده است. این روزنامه همچنین به سفرهای متعدد او به ایران و کشورهایی نظیر سودان، یمن و شرق آفریقا اشاره کرده بود.
تحقیقات نشان می‌دهد این نیروی اطلاعاتی هلند ویروس استاکس‌نت را در یکی از سفرهایش به ایران و به احتمال زیاد هنگام نصب یک پمپ آب در تاسیسات نطنز به این مجموعه هسته‌ای منتقل کرده است.
مشخص نیست اریک ون سابن تا چه اندازه از جزئیات نقش خود در این عملیات مطلع بوده است.
انتشار این گزارش تحقیقاتی باعث شده تا چندین نماینده پارلمان هلند درباره دلایل فقدان اطلاعرسانی به این نهاد و نیز هیات دولت درباره چنین عملیاتی از سرویسهای اطلاعاتی این کشور توضیح بخواهند.
شهریور ۱۳۹۸ گزارشی تحقیقاتی از سوی سایت یاهو منتشر شد که به ایرانی بودن فرد مسئول انتقال استاکس‌نت به داخل تاسیسات نطنز اشاره میکرد.
بر اساس این تحقیقات موساد و سیآیای در سال ۲۰۰۴، از هلند خواسته بودند تا برای دسترسی به تاسیسات نطنز به آن‌ها کمک کند. سه سال بعد از آن، یک مامور مخفی که در نقش مهندس مکانیک یک شرکت پیمانکار در نطنز مشغول کار بود استاکس‌نت را به سیستمهای هدف منتقل کرد.
یکی از منابع آگاه در این رابطه گفته بود: «جاسوس هلندی مهمترین بخش (برنامه) ورود ویروس به نطنز بود.»
این عملیات پیچیده و پرهزینه که به عملیات «بازیهای المپیک» معروف بود، برای نابودی برنامه هسته‌ای ایران طراحی نشده بود بلکه هدف آن به تعویق انداختن این برنامه تا زمانی بود که تحریمها و دیپلماسی سیاسی تاثیر خود را بگذارند؛ راهبردی که در نهایت موفق از آب درآمد و باعث شد جمهوری اسلامی ایران پای میز مذاکره بنشیند و در سال ۲۰۱۵، به برجام برسد.
به گفته منابع آگاه، آمریکا و اسرائیل علاوه بر هلند همکارانی از دو کشور آلمان و فرانسه نیز داشتند. نام این عملیات نیز به همین خاطر بازیهای المپیک انتخاب شده بود چرا که استعارهای از پنج حلقه نماد مشهورترین رویداد بینالمللی ورزشی جهان بود.
با این حال در گزارش‌های منتشر شده به نقش سازمان اطلاعات بریتانیا در این پروژه نیز اشاره میشود.
