آمریکا در پی تهدید ایران سامانه پدافندی به منطقه میفرستد؛ حمله هوایی به کرانه باختری
پنتاگون اعلام کرد درپی افزایش تنشها از سوی ایران، سامانههای پدافند هوایی به خاورمیانه میفرستد و به بخشی از نیروهایش دستور داده برای اعزام به منطقه آماده شوند. از سوی دیگر، اسرائیل به مسجدی در کرانه باختری حمله کرد و گفت این محل پایگاه حماس و جهاد اسلامی بوده است.
پنتاگون اعلام کرد پس از مذاکرات مفصل با جو بایدن درباره افزایش تنشها از سوی ایران و نیروهای نیابتیاش، آمریکا سامانههای پدافند هوایی و موشکی تاد و پاتریوت به خاورمیانه میفرستد و به نیروهایش دستور داده برای اعزام به منطقه آماده شوند. پنتاگون به تعداد این نیروها اشارهای نکرد.
همزمان با افزایش نگرانیهای جهانی از گسترش جنگ غزه به مناطق دیگر، ارتش اسرائیل از حمله هوایی به مسجدی در شهر جنین در کرانه باختری خبر داد و گفت حماس و جهاد اسلامی از این مسجد به عنوان مرکز فرماندهی برای طراحی و اجرای عملیات تروریستی علیه غیرنظامیان استفاده میکردند.
به گفته هلال احمر فلسطین، در این حمله هوایی دو نفر کشته شدند.
ارتش اسرائیل گفت: تروریستها در این مسجد در حال طراحی یک حمله جدید علیه اسرائیل بودند و نیروهای اسرائیلی در این مسجد سلاحها و تجهیزات تروریستها را کشف کردند.
در همین حال، آمریکا پیشنویس قطعنامهای را به شورای امنیت پیشنهاد کرد که از ایران خواسته از ارسال سلاح به گروههای شبهنظامی و تروریستی که صلح و امنیت منطقه را تهدید میکنند، خودداری کند. این پیشنویس خواستار آتشبس یا توقف درگیریها نشده است.
بر اساس گزارشهای رسانهای، پیشنویس قطعنامه پیشنهادی آمریکا بر حق اسرائیل برای دفاع از خود تاکید کرد و از همه کشورها خواسته تلاش کنند خشونتهای غزه به سایر مناطق گسترش نیابد.
پیشنویس قطعنامه پیشنهادی آمریکا همچنین خواستار محافظت از غیرنظامیان و ارسال کمکهای انساندوستانه به غزه شده است.
از سوی دیگر، دانیل هاگاری، سخنگوی ارتش اسرائیل، گفت که کشورش فورا حملههای خود را به غزه افزایش خواهد داد تا فشار بر حماس را افزایش دهد و با «بهترین شرایط» وارد مرحله بعدی جنگ شود.
به گفته ارتش اسرائیل، ساختمانهایی که ممکن است از سوی حماس به عنوان مواضع دیدهبانی و تکتیراندازها استفاده شود، مورد حمله قرار گرفتهاند.
هرتزی هالوی، رییس ستاد کل ارتش اسرائیل نیز گفت: ما وارد نوار غزه خواهیم شد. یک ماموریت عملیاتی و حرفهای را برای از بین بردن عوامل حماس، زیرساختهای آن آغاز خواهیم کرد. غزه پیچیده و متراکم است، دشمن در آنجا غافلگیریهای زیادی آماده میکند، اما ما هم برای آنها غافلگیریهایی مهیا میکنیم.
از سوی دیگر، ارتش اسرائیل با انتشار ویدیویی از حمله به مواضع حزبالله لبنان خبر داد. یکی از این هدفها، یک مجتمع نظامی بود که پیشتر از آنجا یک موشک به سمت یک تانک اسرائیلی شلیک شده بود.
طبق اعلام حزبالله، شش عضو این گروه در حملههای جدید اسرائیل کشته شدند.
پیشتر رسانههای اسرائیلی خبر داده بودند در حمله موشکی حزبالله به شمال این کشور، دو تایلندی مجروح شدند.
هشدار مقامهای اسرائیل به ایران
همزمان با اشاره مستقیم آمریکا به تشدید تنشها از سوی ایران، مقامهای اسرائیل نیز به جمهوری اسلامی درباره درگیر شدن در جنگ کنونی هشدار دادند.
نیر بارکات، وزیر اقتصاد اسرائیل، به دیلی میل گفت: اگر حزبالله بخواهد از جبهه شمالی به اسرائیل حمله کند، به سراغ سر مار میرویم و با حمله به ایران، آیتاللهها را از روی زمین محو میکنیم.
یائیر لاپید، نخستوزیر پیشین اسرائیل، نیز در گفتوگو با ایراناینترنشنال به حزبالله و جمهوری اسلامی درباره ورود به جنگ هشدار داد و گفت: «آنها اگر کمی عاقل باشند و نخواهند از ارتش بسیار خشمگین اسرائیل ضربه بدی بخورند، بهتر است از وارد شدن به درگیریها پرهیز کنند.»
او درباره نظر اسرائیل درباره اداره غزه گفت: «من فکر میکنم اسرائیل قصد ندارد غزه را اداره کند و این ایده خوبی نیست. تشکیلات خودگردان فلسطین با ائتلاف با جهان عرب رهبری این منطقه را به دست بگیرد و ترتیب جدیدی به زندگی مردم دهد.»
تشدید بحران غزه
رسانههای فلسطینی از حملههای هوایی گسترده اسرائیل به شمال غزه و خان یونس خبر دادند.
وزارت بهداشت غزه اعلام کرد آمار کشتهشدگان در حملات اسرائیل به این منطقه، به چهار هزار و ۳۸۵ تن رسیده است. دستکم، ۱۳ هزار و ۵۰۰ فلسطینی نیز در این حملات زخمی شدهاند.
گزارشها حاکی از آن است که کامیونهای حامل تجهیزات پزشکی و دارو برای ورود به نوار غزه از گذرگاه رفح عبور کردند. اسرائیل با ورود ۲۰ کامیون کمک به غزه موافقت کرده است.
سیانان نوشت مرز رفح تنها ۲۰ دقیقه پس از بازگشایی و عبور این کامیونها مجددا بسته شد.
مارتین گریفیث، معاون دبیرکل سازمان ملل متحد در امور بشردوستانه و امدادرسانی تاکید کرد این نباید آخرین محموله ارسالی کمکهای بشردوستانه به غزه باشد.
دانیل هاگاری، سخنگوی ارشد ارتش اسرائیل اعلام کرد روز جمعه ۲۸ مهر ۵۵۰ راکت شلیک شده از سوی حماس و جهاد اسلامی فلسطین به طرف اسرائیل، به اشتباه در نوار غزه فرود آمدهاند.
هاگاری افزود سقوط این راکتها در غزه، کشته شدن غیرنظامیان فلسطینی را در پی داشته است.
به گفته یک مقام امنیتی اسرائیل، از مجموع ۲۰ بیمارستان موجود در شمال غزه، چهار بیمارستان از تخلیه مطابق با دستور اسرائیل امتناع میکنند.
او افزود حماس از بیمارستانهای غزه به عنوان سپری در برابر حملات اسرائیل استفاده میکند.
بحران گروگانگیری حماس
سخنگوی ارتش اسرائیل اعلام کرد بنا بر آخرین آمار، شبهنظامیان حماس ۲۱۰ گروگان را در نوار غزه در اختیار دارند. پیش از این شمار گروگانهای حماس ۲۰۳ نفر اعلام شده بود.
سخنگوی شاخه نظامی حماس روز شنبه ۲۹ مهر گفت که این گروه قصد دارد دو گروگان دیگر را به دلایل «بشردوستانه» آزاد کند. او گفت: «اسرائیل از پذیرش آنها خودداری کرده است.»
دفتر نخستوزیری اسرائیل ادعای شاخه نظامی حماس درباره قصد آزادی دو گروگان دیگر را رد و اعلام کرد: «ما به دروغهای تبلیغاتی حماس پاسخ نخواهیم داد. ما به انجام هر کار ممکنی برای بازگرداندن همه گروگانها و مفقودشدهها به کشور ادامه خواهیم داد.»
بلومبرگ روز جمعه ۲۸ مهر گزارش داد آمریکا و تعدادی از کشورهای اروپایی از اسرائیل خواستهاند با توجه به در جریان بودن مذاکرات برای آزادسازی گروگانهای حماس از طریق قطر، حمله زمینی به نوار غزه را به تعویق بیندازد.
اسرائیل در مقابل اعلام کرد آزادی دو گروگان آمریکایی از سوی حماس تاثیری بر ادامه عملیات نظامی این کشور در نوار غزه نخواهد داشت.
از سوی دیگر، اسامه حمدان، از رهبران حماس اعلام کرد تا زمانی که حملات اسرائیل به نوار غزه ادامه پیدا کند، حماس حاضر به مذاکره بر سر آزاد کردن گروگانهای اسرائیلی در اختیار این گروه نیست.
حمدان گفت موضع مشخص حماس، مبادله زندانیان با اسرائیل است اما تا زمانی که «تعرض» اسرائیل ادامه یابد، هیچ مذاکرهای در این باره انجام نخواهد شد.
در همین حال، فاکسنیوز گزارش داد ۱۹ عضو جمهوریخواه مجلس نمایندگان آمریکا در واکنش به تجمعات حمایت از حماس و «تروریستی» بودن این گروه، از وزرای خارجه و امنیت داخلی خواستند ویزای دانشجویان بینالمللی در آمریکا را که از حماس حمایت میکنند تحت عنوان حمایت از «تروریسم» لغو و آنها را اخراج کنند.
واکنشهای بینالمللی به جنگ حماس و اسرائیل؛ پیامدهای مناقشه خاورمیانه در سایر کشورها
جیمز کلورلی، وزیر امور خارجه بریتانیا از دولت اسرائیل خواست با تبعیت از قوانین بینالمللی، از جان غیرنظامیان در نوار غزه محافظت کند. او همچنین خواهان خویشتنداری ارتش اسرائیل شد.
کاترین کولونا، وزیر امور خارجه فرانسه گفت اسرائیل در روز ۱۵ مهر «از سوی گروهی هدف حمله قرار گرفت که نماینده مردم فلسطین نیست».
او با بیان این که «شهروندان فلسطینی مسوول حمله حماس نیستند»، بر حمایت پاریس از راه حل «دو کشور دو ملت» تاکید کرد.
محمود عباس، رییس تشکیلات خودگردان فلسطین در نشست صلح قاهره تاکید کرد فلسطینیها در سرزمین خود باقی میمانند. او گفت صلح و امنیت در منطقه تنها از طریق راهحل «دو کشور دو ملت» محقق خواهد شد.
یحیی سنوار یکی از چهرههای شناخته شده حماس و از رهبران آن است. مقامات امنیتی اسرائیل مدتها قبل از اینکه شبهنظامیان حماس در روز ۱۵ مهر از حصار مرزی غزه عبور کنند، از او بهعنوان یکی از ظالمترین دشمنان خود نام میبردند.
اگر در حال حاضر اسرائیل یک هدف واضح از جنگ با حماس داشته باشد، آن میتواند دستگیری یا ترور رهبر این گروه، یحیی سنوار باشد.
سنوار ۶۰ ساله از سوی اسرائیل به دلیل استفاده از شیوههای خشونتآمیز و ظالمانه در شکنجه دشمنانش، اعم از اسرائیلی و فلسطینی، بهعنوان «قصاب خان یونس» شناخته میشود.
اسرائیل او را عامل اصلی قتلعام غیرنظامیان اسرائیلی به دست هزاران شبهنظامی حماس در حمله هفتم اکتبر میداند.
ریچارد هخت، سخنگوی نیروهای دفاعی ارتش اسرائیل به خبرنگاران گفته است: «سنوار را خواهیم گرفت؛ هر چقدر که طول بکشد ... و این جنگ میتواند طولانی باشد.»
فاکسنیوز در گزارشی به معرفی یحیی سنوار و نقش او در حمله هفتم اکتبر حماس به اسرائیل پرداخته است که «بدترین حمله علیه یهودیان از زمان هولوکاست» است.
در این حمله تاکنون هزار و ۴۰۰ اسرائیلی کشته شدهاند. بیش از ۲۰۰ نفر دیگر هم اسیر شدهاند و در نوار غزه به عنوان گروگان نگهداری میشوند.
مردان، زنان و کودکان غیرنظامی نه تنها به قتل رسیدند، بلکه به گفته شاهدان عینی متعدد به بسیاری از آنان تجاوز جنسی هم شده است.
یحیی سنوار کیست؟
سنوار در اوایل دهه ۱۹۶۰ در اردوگاه آوارگان غزه در خان یونس به دنیا آمد. او پس از تاسیس حماس در سال ۱۹۸۷ به این گروه پیوست.
بر اساس گزارش روابط خارجی شورای اروپا، سنوار پس از کمک به تشکیل نیروی امنیت داخلی حماس به ستمگری شهرت یافت.
دو سال بعد از پیوستن به حماس، سنوار به دلیل دست داشتن در ربودن و کشتن دو اسرائیلی و همچنین همکاری در شکنجه و قتل چهار فلسطینی به دست اسرائیل دستگیر شد.
او به حبس ابد محکوم شد و ۲۲ سال را در زندان اسرائیل سپری کرد اما در نهایت هنگام تبادل زندانیان فلسطینی با سرباز ربوده شده، گیلاد شالیت در سال ۲۰۱۱ آزاد شد.
گمان میرود در حال حاضر سنوار در تونلهایی پنهان شده باشد که حماس برای انتقال سلاح و جنگجویان از آنها استفاده میکند و حتی ممکن است گروگانهای اسرائیلی آنجا باشند.
کوبی مایکل، محقق ارشد موسسه مطالعات امنیت ملی در تلآویو به فاکسنیوز گفت: «سنوار از روزهای اولیه تاسیس حماس فعال بوده است. او در زندان به یکی از رهبران برجسته زندانیان حماس تبدیل شد و در میان تمامی اسرای فلسطینی شخصیتی بسیار تاثیرگذار بود.»
مایکل در ادامه گفت: «سنوار در طول مدت زندان، صحبت کردن به زبان عبری را آموخت. او جامعه اسرائیل را به خوبی میشناسد.»
به گفته این محقق، سنوار فردی مذهبی است؛ نه لزوما در عمل، بلکه در افراطگرایی.
او در روح و روان خود یک «شهید زنده» است؛ نه ترسی از جان باختن دارد و نه از قربانی کردن. او افراطی و معتقد است که میتواند مردم فلسطین را برای نابودی اسرائیل هدایت کند.
مایکل ادامه داد: «وقتی او از نابودی صهیونیسم و بالا بردن پرچم خلافت مسلمانان از مراکش تا بنگلادش صحبت میکند، برای نسلهای آینده و بعد از زمان حیات خود برنامه میریزد.»
سنوار پس از بازگشت به غزه بهعنوان بخشی از قرارداد شالیت، به یکی از رهبران محبوب حماس و وابسته به اخوانالمسلمین تبدیل شد.
او در سال ۲۰۱۷ به جای اسماعیل هنیه بهعنوان رهبر سیاسی حماس انتخاب شد.
بر اساس گزارش روابط خارجی شورای اروپا، سنوار پس از این انتصاب تلاش کرد تا روابط با مصر و گروه فتح را بهبود ببخشد.
فتح جناحی است که کنترل تشکیلات خودگردان فلسطین در کرانه باختری را در دست دارد.
«ترویج جهاد و کشتن کفار» تا پای مرگ
یحیی سنوار در سال ۲۰۱۸ به نیویورکتایمز گفت: «فلسطینیها ترجیح میدهند حقوق خود را از راههای نرم و مسالمتآمیز به دست آورند اما آنها همچنین حق دارند با مقاومت به حقشان برسند.»
مایکل هوروویتز، تحلیلگر ژئوپلیتیک و امنیت به انبیسی نیوز گفت سنوار که ظاهرا با این استراتژی پیشرفت کمی داشت، در انتخابات اخیر داخلی حماس با «مخالفان قابل توجهی» روبهرو شد.
هوروویتز در ادامه گفت: «ممکن است همین امر او را وادار به بازگشت به رویارویی تمام عیار با اسرائیل کرده باشد.»
مایکل میلشتاین، رییس مرکز مطالعات فلسطین دانشگاه تلآویو در گفتوگو با فاکسنیوز، سنوار را بخشی از نسل دوم رهبران حماس توصیف و خاطرنشان کرد او پتانسیل رهبری کل جنبش و نه صرفا هدایت غزه را دارد.
میلشتاین گفت: «در مقایسه با هنیه و خالد مشعل، رهبران سابق حماس، سنوار کاریزماتیک است و نسبت به آنها بسیار تندروتر و رادیکالتر.»
به گفته میلشتاین، سنوار برخلاف دیگران که دوست دارند کت و شلوار و کراوات بپوشند، معتقد است برای «ترویج جهاد و کشتن کفار» به دنیا آمده و این رویکرد اوست.
او تاکید کرد سنوار مایل است درگیری را به «سطح دیگری» برساند و برای همین بعید است که از تهدید ارتش اسرائیل فرار یا خود را تسلیم کند.
میلشتاین ادامه داد: «به نظر من او تا زمانی که بمیرد مبارزه خواهد کرد؛ سنوار چنین رهبری است.»
سنوار در شش سال گذشته فقط یک یا دو بار برای رفتن به مصر، غزه را ترک کرده است.
پس از اعلام دونالد ترامپ، رییسجمهوری وقت آمریکا مبنی بر انتقال سفارت آمریکا به بیتالمقدس در سال ۲۰۱۸، تظاهرات گستردهای در غزه و امتداد حصار مرزی با اسرائیل آغاز شد.
آن زمان عدهای باور داشتند سنوار ناآرامیها را ایجاد و هزاران فلسطینی را تحریک و تشویق میکند تا برای آسیب رساندن به غیرنظامیان وارد اسرائیل شوند.
اسرائیل معتقد است در حمله هفتم اکتبر که به وسیله نیروهای نخبه حماس رهبری شد، سنوار و دیگر رهبران حماس مانند محمد ضیف، بیش از دو سال مشغول برنامهریزی بودهاند.
شواهدی وجود دارد که نشان میدهند سنوار عمدا شرکای منطقهای مانند مصر و قطر را گمراه کرده تا باور کنند او بیشتر به دنبال کاهش بحران انسانی برای ساکنان غزه است تا کشاندن اسرائیل به جنگ.
به گفته هلیر، متخصص ژئوپلیتیک و امنیت از موسسه خدمات مشترک سلطنتی مستقر در لندن، نمیتوان دیپلماسی سنوار را بهعنوان یک راهبرد برای ارائه اطلاعات نادرست عمدی از سوی حماس نادیده گرفت.
او گفت: «ما این تصور را داشتیم که حماس علاقهای به رویارویی و تشدید تنش ندارد.»
هلیر افزود: «حملات اخیر نشان داد که برداشت ما نادرست و دیپلماسی، اولویت اصلی افراد کلیدی در حماس نبوده است.»
پیتر لرنر، سخنگوی ارتش اسرائیل به فاکسنیوز گفت که بدون شک سنوار مغز متفکر قتلعام [هفتم اکتبر] بوده است.
لرنر گفت: «او کل نهاد حماس، دولت و شاخه نظامی را هماهنگ کرد. او معمار این حمله بود و چراغ سبز نهایی را برای انجام این کار نشان داد.»
به گفته لرنر، او شخصیت اصلی است؛ «اگرچه افراد دیگری نیز در قصابی غیرنظامیان ما نقش داشتند».
مایکل در مورد اینکه آیا اسرائیل قادر به دستیابی به بزرگترین دشمن خود خواهد بود، به فاکس نیوز گفت: «تا زمانی که مصمم بمانیم و تحت فشار جامعه بینالمللی تسلیم نشویم، اسرائیل میتواند سنوار را بگیرد.»
او در انتها گفت: «سنوار برای مدت زیادی زنده نخواهد ماند.»
انبیسی نیوز هم به نقل از ارتش اسرائیل، یحیی سنوار را «مرد مردهای در حال راه رفتن» نامید که تلاش برای شکارش همزمان با آماده شدن به منظور تهاجم زمینی به غزه، ادامه دارد.
اسماعیل خطیب، وزیر اطلاعات جمهوری اسلامی گفت تهاجم حماس به اسرائیل، «تغییر راهبردی جدی در معادلات منطقهای و جهانی» را در پی خواهد داشت. او تاکید کرد پس از عملیات حماس، اسرائیل دیگر روی امنیت را نمیبیند و انتقامی سخت در انتظار اسرائیل و حامیانش خواهد بود.
خطیب روز شنبه ۲۹ مهر تلاش کشورهای منطقه را برای عادیسازی روابط با اسرائیل اقدامی برای تثبیت امنیت و جلب رضایت آمریکا خواند و هشدار داد این روند «دیگر نتیجه و ثمرهای برای آنها نخواهد داشت».
مقامهای جمهوری اسلامی مکررا مخالفت خود را با برقراری روابط میان اسرائیل و کشورهای منطقه اعلام کردهاند.
علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی روز ۱۱ مهر عادیسازی روابط کشورهای منطقه با اسرائیل را به «شرطبندی روی اسب بازنده» تشبیه کرد و آن را قماری «محکوم به باخت» خواند.
وزیر اطلاعات جمهوری اسلامی در بخش دیگری از صحبتهای خود حقوق بشر را ابزاری در اختیار «ابرقدرتها» برای پیشبرد اهداف آنها دانست و گفت شورای امنیت سازمان ملل متحد نیز در خدمت منافع استعماری آمریکا و کشورهای غربی است.
روز شنبه ۲۹ مهر در جریان نشستی در قاهره که از آن با عنوان اجلاس صلح یاد شده است، عبدالفتاح السیسی، رییسجمهوری مصر، یک نقشه راه برای پایان دادن به بحران انسانی در نوار غزه و ایجاد صلح بین اسرائیلیها و فلسطینیها پیشنهاد کرد.
در ادامه لفاظیهای مقامهای جمهوری اسلامی، حسن نوروزی، عضو کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس هشدار داد تهران ممکن است به جنگ حماس و اسرائیل بپیوندد.
نوروزی گفت در صورت ادامه حملات اسرائیل به نوار غزه، جهان اسلام در برابر این اقدام سکوت نخواهد کرد.
او تاکید کرد برای مقابله با اسرائیل، «نیروهای مقاومت در غرب آسیا یعنی یمن، عراق، سوریه و لبنان سازماندهی شدهاند».
یوآو گالانت، وزیر دفاع اسرائیل شنبه ۲۹ مهر گفت که ادامه حملات حزبالله به شمال این کشور بدین معناست که این گروه شبهنظامی تصمیم گرفته به جنگ حماس و اسرائیل بپیوندد.
گالانت گفت حزبالله بابت این تصمیمش «هزینه سنگینی» پرداخت خواهد کرد.
نماینده مجلس شورای اسلامی در حمایت از نیروهای «مقاومت» گفت: «اگر شرایط بحرانی و از ما درخواست شود، بعید نیست برای پشتیبانی از مقاومت در جنگ با اسرائیل برویم.»
این نماینده مجلس ایران تهدید کرد در صورت دخالت مستقیم آمریکا در مناقشه حماس و اسرائیل، جمهوری اسلامی تنگه هرمز را خواهد بست.
ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی هم در پیامی در شبکه اجتماعی ایکس، حمایت «بیقید و شرط» برخی کشورها از اسرائیل را «یک رسوایی اخلاقی بزرگ و شرمآور» دانست و خواهان پیگرد و محاکمه مقامهای اسرائیلی به دلیل ارتکاب «جنایات جنگی» از جمله حمله به بیمارستان باپتیست الاهلی غزه شد.
اسرائیل بارها دست داشتن در انفجار مرگبار این بیمارستان را تکذیب کرده است.
خبرگزاری آسوشیتدپرس بر اساس بررسی و تحلیل تصاویر موجود و عکسهای ماهوارهای، گزارش داد که به احتمال زیاد یک موشک که از غزه شلیک شده و به بیراهه رفته، باعث انفجار مرگبار بیمارستان باپتیست الاهلی غزه شده است.
جاناتان مونرو، معاون مدیر اجرایی بیبیسینیوز، در گزارش جامعه رسانهای از جنگ حماس و اسرائیل در روز پنجشنبه گفت در زمان پوشش زنده، «زبان» این رسانه «کاملا درست نبود».
مدیر روزنامهنگاری این رسانه گفت که جان دانیسون، خبرنگار بیبیسی در محل، «در گمانهزنی درباره علت انفجار بیمارستان اشتباه کرد».
سرطان پستان دومین سرطان شایع در جهان و کشندهترین نوع آن در ایران است. اهمیت و گستردگی جهانیاش به اندازهای بوده که یک ماه تمام را به آگاهیبخشی درباره آن اختصاص دادهاند. در ایران، وضعیت با نبود آمار رسمی، انجام نشدن غربالگری گسترده و گرانی دارو و درمان، بدتر و پیچیدهتر است.
ماه اکتبر برابر با ۹ مهر تا ۹ آبان، به اطلاعرسانی و آگاهیبخشی درباره سرطان پستان اختصاص دارد.
در این ماه موسسههای مردمنهاد، سازمانهای غیرانتفاعی و ارگانهای دولتی برای تشویق زنان به کنترل و پیشگیری از سرطان پستان بسیج میشوند.
سرطان پستان چیست؟
سازمان بهداشت جهانی در تعریف سرطان پستان میگوید طی این بیماری، سلولها به شکل غیرطبیعی و خارج از کنترل رشد و تومورهایی در بدن ایجاد میکنند.
در صورت کنترل نشدن، تومورها میتوانند در سراسر بدن پخش و کشنده شوند.
سلولهای سرطانی پستان از داخل مجاری یا غدد شیری شکل میگیرند و شکل اولیهشان کشنده نیست اما میتوانند با تهاجم به بافت مجاور پستان، گسترش یابند. این اتفاق باعث ایجاد تومورها و شکل گرفتن تودههای ضخیم میشود.
سلولهای مهاجم سرطانی میتوانند به غدد لنفاوی مجاور یا سایر اندامها گسترش یابند که در پزشکی از آن با عنوان «متاستاز» یاد میشود و میتواند مرگبار باشد.
آمارهای جهانی
بر اساس آخرین آمار سازمان بهداشت جهانی، ابتلای ۲/۳ میلیون زن به سرطان پستان در سال ۲۰۲۰ تشخیص داده شد و ۶۸۵ هزار نفرشان در سراسر جهان جان خود را از دست دادند.
تعداد زنان «زنده» مبتلا به سرطان طی پنج سال منتهی به پایان سال ۲۰۲۰ حدود ۷/۸ میلیون نفر بود.
سرطان پستان در زنان همه کشورها و در هر سنی پس از بلوغ اتفاق میافتد اما نرخ ابتلا به آن در سنین بالاتر، بیشتر است.
حدود نیم تا یک درصد سرطانهای پستان در مردان رخ میدهد.
این نوع از سرطان در مردان شیوع بسیار پایینتری از زنان دارد اما درمانش مشابه با سرطان پستان در زنان است.
از دهه ۱۹۳۰ تا ۱۹۷۰ تنها روش درمان اصلی، برداشتن پستان محسوب میشد و به همین دلیل نرخ مرگ و میر ناشی از این سرطان ثابت بود.
بهبود وضعیت بقای مبتلایان به سرطان پستان در دهه ۱۹۹۰ آغاز شد؛ زمانی که کشورها برنامههای تشخیص زودهنگام آن را ایجاد کردند. اتفاقی که با پدیدار شدن روشهای درمانی موثرتر از سوی پزشکان مرتبط بود.
سازمان بهداشت جهانی اهدافی را برای کاهش مرگ و میر ناشی از سرطان پستان به میزان ۲/۵ درصد طی سالهای ۲۰۲۰ تا ۲۰۴۰ تعیین کرده است. اهدافی نیز از سوی این سازمان برای گسترش واکسیناسیون، غربالگری و درمان تا سال ۲۰۳۰ در نظر گرفته شده است.
در جهان، اکنون مهمترین راه مقابله با سرطان پستان تمرکز بر «پیشگیری» به جای درمان است.
«روبان صورتی» نماد بینالمللی آگاهیبخش درباره این نوع از سرطان با هدف آموزش درباره نشانهها و شناسایی زودهنگامش است.
وضعیت زنان ایرانی و آمارهای نادقیق
در ایران، پیشگیری از این سرطان با وجود کشندگی بالایش به شکل روشمند و از سوی حکومت انجام نمیگیرد.
آگاهی عمومی درباره سرطان پستان با وجود شیوع فراوانش در سراسر کشور، اندک است، بهطوری که هر سال تعداد زیادی از زنان مبتلا به سرطان پستان به دلیل «شناسایی دیرهنگام» جان خود را از دست میدهند.
سالهاست در ایران تعداد مبتلایان به سرطان اعلام نمیشود و آخرین آمار رسمی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مربوط به سال ۱۳۹۶ است.
بر اساس گزارش رسانههای ایران، در چنین وضعیتی نهادهای بینالمللی مانند سازمان بهداشت جهانی و حتی شبکه ملی سرطان کشور، ناگزیر از اعمال ضریب و تکیه بر تخمینها هستند.
بر اساس گزارش «گلوبال کن»، سالانه ۱۷ هزار مورد جدید سرطان پستان در ایران تشخیص داده میشود.
گلوبال کن (کنسر: سرطان) یک آژانس تحقیقاتی سرطان زیر نظر سازمان جهانی بهداشت است که به شکل سیستماتیک و مداوم، آمار و دادههای جهانی مربوط به سرطان را رصد میکند.
سرطان پستان ۲۸ درصد از مجموع موارد ابتلای زنان به انواع سرطانها را تشکیل میدهد.
به گفته آسیه الفتبخش، معاون پژوهشی پژوهشکده «سرطان معتمد»، این آمارها نادقیق و مبتنی بر تخمین هستند اما «از آن جایی که غربالگری در دستور کار ایران قرار ندارد، به شدت تاملبرانگیز به نظر میرسد».
پژوهشکده سرطان معتمد وابسته به جهاد دانشگاهی است که از طرف مجلس شورای اسلامی، متولی راهاندازی شبکه کنترل ملی و پیشگیری از سرطان در کل کشور شده است.
به گفته فعالان این پژوهشکده، مجلس در سال ۱۴۰۲ و برای دومین سال، ردیف بودجه ویژهای برای دایر کردن شبکه ملی پیشگیری و تشخیص سرطان پستان تصویب کرد.
با این حال بیتوجهی حکومت به امر غربالگری و پیشگیری باعث شده به گفته پزشکان، سن ابتلا به سرطان پستان در زنان ایرانی طی سالهای اخیر از بالای ۵۰ سال به دهههای ۲۰ و ۳۰ زندگی کاهش پیدا کند.
به گفته رامین صرافی فروشانی، رییس پژوهشکده سرطان معتمد، در ایران زمانی تودههای پستان شناسایی میشود که حجمشان به دو تا سه سانتیمتر رسیده است.
در بسیاری از کشورها این تودهها وقتی شناسایی میشوند که «زیر یک سانتیمتر» هستند.
در ایران گاهی زمان مناسب برای درمان از دست میرود.
در کنار نبود برنامه و چشمانداز برای آینده، در ماههای گذشته به دلایلی چون حذف ارز ترجیحی، قیمت دارو و درمان به شدت افزایش پیدا کرد و بسیاری از داروها در ایران کمیاب شد.
بر اساس گزارشهای رسمی، شهریور امسال در بخش بهداشت و درمان تورم نقطهای ۴۶/۳ درصد و تورم سالانه ۵۰/۱ درصد ثبت شد.
علل ابتلا، شناسایی و درمان
در فقدان برنامههای دولتی و جامع، مهمترین راه پیشیگیری از سرطان پستان، شناسایی آن در مراحل اولیه از سوی خود زنان است.
بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، سرطان پستان میتواند مجموعه یا ترکیبی از علایم را داشته باشد؛ به خصوص زمانی که پیشرفتهتر شده است.
بیشتر افراد وقتی سرطان هنوز در مراحل اولیه است هیچ علامتی را درک و تجربه نمیکنند.
علایم سرطان پستان میتواند شامل این موارد باشد: «توده یا ضخیم شدن بافت پستان و اغلب بدون درد»، «تغییر در اندازه، شکل یا ظاهر پستان»، «گودی، قرمزی، فرورفتگی یا سایر تغییرات در پوست پستان»، «تغییر در ظاهر نوک پستان یا پوست اطرافش» و «ترشح مایع غیرطبیعی یا خون از نوک پستان».
اگر فرد متوجه تودهای در پستانش شد باید به دنبال مراقبتهای پزشکی برود؛ حتی اگر این توده دردناک نباشد.
اکثر تودههای پستان از نوع سرطانی نیستند.
تودههای سرطانی پستان زمانی که کوچکاند و به غدد لنفاوی مجاور سرایت نکردهاند با موفقیت درمان میشوند.
با گذشت زمان، سلولهای سرطانی پستان ممکن است به سایر اندامها از جمله ریهها، کبد، مغز و استخوانها گسترش یابند.
هنگامی که سلولهای سرطانی به این مکانها میرسند، ممکن است علایم جدیدی مرتبط با سرطان مانند درد استخوان یا سردرد ظاهر شود.
انواع سرطانها از جمله سرطان پستان تکعلتی نیستند و شکلگیریشان میتواند به دلایل مختلفی از جمله مسایل ژنتیکی باشد.
افزایش سن، چاقی، مصرف الکل، سابقه خانوادگی، سابقه قرار گرفتن در معرض اشعه، سن شروع قاعدگی و سن اولین بارداری، مصرف دخانیات و هورموندرمانی، برخی از عواملی هستند که خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش میدهند.
در ایران شماری از متخصصان نداشتن تحرک بدنی و اضافه وزن، آلودگی هوا و به ویژه استفاده از سوختهای نامناسبی را که منجر به تولید گازهای سمی میشوند، از مهمترین دلایل ابتلا به سرطان ایرانیان میدانند.
معاینه مستمر پستان در زنان به ویژه از ۴۰ سالگی به بعد امری ضروری است که در سایه نبود اطلاعرسانی جامع از سوی حکومت در ایران، عمدتا جدی گرفته نمیشود.
شناسایی نشانههای سرطان پستان در ایران علاوه بر نقش منفی حاکمیت، به دلیل وجود برخی باورهای غلط، اغلب دیرهنگام اتفاق میافتد.
ماموگرافی اساس تشخیص و غربالگری سرطان پستان است اما به گفته حمید احمدی، مدیر پلیکلینیک فوقتخصصی سرطان پستان در ایران انجام نمیشود.
باورهایی غلط مانند آسیبزا بودن ماموگرافی طی سالهای گذشته در فضای مجازی بارها بازنشر شده است. این روش قابل جایگزینی با اقدامهای دیگری مثل معاینه شخصی نیست چون افراد وقتی قادر به تشخیص توده با معاینه خودشان هستند که بیماری به مراحل خطرناکی رسیده و ابعاد توده دو تا سه سانتیمتر شده است.
به گفته حمید احمدی، زنان بعد از ۴۰ سالگی حتی اگر هیچ مشکلی هم نداشته باشند باید ماموگرافی کنند چون رد پای اولیه سرطان پستان فقط با این روش قابل تشخیص است.
درمان سرطان پستان در ایران و جهان بر اساس فرد، نوع و گسترش آن متفاوت و متنوع است.
درمانها معمولا شامل جراحی برای برداشتن بافت سرطانی، پرتودرمانی، شیمیدرمانی و استفاده از داروهایی برای از بین بردن سلولهای سرطانی و جلوگیری از انتشارشان به دیگر بافتها و اندامها یا ترکیبی از این روشهاست.
مهمترین توصیه سازمان بهداشت جهانی و دیگر متخصصان و پزشکان جهان برای افزایش شانس بقای مبتلایان به سرطان پستان، ضرورت «تشخیص سریع» در کنار «درمان موثر» است.
بر اساس یک گزارش اطلاعاتی آمریکا که با حدود ۱۰۰ کشور به اشتراک گذاشته شده، روسیه با استفاده از شبکه جاسوسی، رسانههای دولتی و شبکههای اجتماعی خود برای تضعیف اعتبار انتخابات و اعتماد به آن در سراسر جهان تلاش میکند.
این گزارش که روز جمعه ۲۸ مهر منتشر شد، با اشاره به اینکه عوامل روسیه تلاش کردهاند اعتبار انتخابات ریاست جمهوری پیشین آمریکا را تضعیف کنند، تاکید کرد: «روسیه در حال انجام اقداماتی با هدف کاهش اعتماد عمومی به انتخابات است.»
بر اساس این گزارش، این یک پدیده جهانشمول است: «اطلاعات ما نشان میدهد مقامات ارشد دولت روسیه، از جمله کرملین، این نوع عملیات نفوذ را ارزشمند و موثر میدانند.»
این سند که از طریق تلگراف دیپلماتیک به سفارتهای حدود ۱۰۰ کشور در آفریقا، آسیا، اروپا و آمریکای شمالی مخابره شده، در زمانی ارائه شده است که تنشها بین مسکو و واشینگتن در پسزمینه تهاجم روسیه به اوکراین بالا گرفت.
بر اساس اطلاعات آمریکا، روسیه بین سالهای ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۲ «تلاشهای هماهنگی» را برای تضعیف اعتماد عمومی به حداقل ۱۱ انتخابات در ۹ کشور دموکراتیک از جمله آمریکا رهبری کرده است.
گزارش آمریکا تاکید کرده است حدود ۱۷ دموکراسی دیگر از طریق روشهای «کمتر مشخص» شامل فعالیتهای روسیه در رسانههای اجتماعی یا ایمیل، هدف قرار گرفتند.
آمریکا نام کشورهای مورد هدف روسیه را ذکر نکرده است.
در این گزارش با اشاره به یک مداخله مخفیانه افاسبی، سرویس اطلاعاتی روسیه، با هدف ارعاب کارکنان انتخاباتی در طول مبارزات انتخاباتی در یک کشور اروپایی در سال ۲۰۲۰، آمده که این عملیات روسیه از طریق مکانیسمهای «مخفی یا علنی» انجام شده است.
نام این کشور اروپایی نیز ذکر نشده است.
بر اساس این گزارش رسانههای دولتی روسیه «ادعاهای دروغین تقلب در انتخابات» را در بسیاری از انتخابات آسیا، اروپا، خاورمیانه و آمریکای جنوبی در سالهای ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ تقویت کردند.
این گزارش باز هم بدون ذکر نام کشور مشخص اضافه کرده است که مسکو از پلتفرمهای مختلف رسانههای اجتماعی و «وبسایتهای واسطه» برای ایجاد شک و تردید در جریان انتخابات سال گذشته در یکی از کشورهای آمریکای جنوبی استفاده کرده است.
اطلاعات آمریکا «آسیبپذیری» این کشور را در مواجهه با این «تهدیدها» به رسمیت شناخته است.
بر اساس این گزارش، برای روسیه مزایای این عملیات دوگانه است: گسترش بیثباتی در جوامع دموکراتیک و معرفی کردن انتخابات دموکراتیک بهعنوان ابزاری ناکارآمد؛ تا حدی که منجر به تشکیل دولتهای غیرقانونی میشود.
یکی از مقامات وزارت امور خارجه آمریکا در گفتوگو با رسانهها در واشینگتن گفت مسکو به این نتیجه رسیده است که عملیات انتشار «اطلاعات نادرست» در طول انتخابات ریاست جمهوری پیشین آمریکا موفق بوده و پس از آن، به این «عملیات نفوذ» رونق بخشیده است.
این مقام ارشد آمریکایی که نخواست نامش فاش شود، گفت: «روسیه بر آنچه در سال ۲۰۲۰ در ایالات متحده به عنوان موفقیت ارزان قیمت در نظر گرفته است سرمایهگذاری میکند و از آن زمان سعی کرده این تجربه را در مقیاس جهانی تکرار کند.»
بیش از دو سال پیش، کاخ سفید در بیانیهای از اعمال تحریم آمریکا علیه ۳۲ نهاد و فرد روس بهدلیل مداخلههای دولت روسیه در انتخابات ریاستجمهوری ایالات متحده خبر داد.
آمریکا در آن زمان گفت ۱۰ دیپلمات روسیه از جمله مقامهای اطلاعاتی را اخراج میکند.
کمتر از یک سال پیش، واشینگتن پست به نقل از مقامهای آمریکایی گزارش داد مرکز فرماندهی سایبری ایالات متحده برای جلوگیری از اقدامات هکرهای وابسته به ایران و روسیه در انتخابات میاندورهای آمریکا، در اقدامی پیشگیرانه این هکرها را هدف حملههای سایبری قرار داده است.
نواز شریف، نخستوزیر پیشین پاکستان، پس از چهار سال زندگی در تبعید خودخواسته در لندن، در آستانه برگزاری انتخابات پارلمانی، به کشورش بازگشت. شریف روز شنبه ۲۹ مهر وارد اسلامآباد، پایتخت پاکستان شد. شبکههای تلویزیونی پاکستان فرود هواپیمای حامل او را به طور زنده پخش کردند.
بازگشت کسی که سه دوره نخستوزیر پاکستان بوده در حالی است که رقیب اصلی و پرطرفدار او، عمران خان از ماه اوت در زندان به سر میبرد.
شریف چند روز گذشته را در دوبی گذراند. او قبل از بلند شدن هواپیمای خود از این شهر گفت: «ما برای انتخابات کاملا آماده هستیم. کشور ما که باید در اوج شکوفایی قرار میگرفت، واقعا پسرفت کرده است.»
برای بازگشت به پاکستان، نواز شریف مجبور شده است انتقادات خود را از ارتش کم کند زیرا به گفته تحلیلگران، موجب تضمین برای زندانی نشدن او خواهد شد.
این سیاستمدار ۷۳ ساله قرار است روز شنبه در تجمع هوادارانش در لاهور در شرق پاکستان و مرکز استان پنجاب، پایگاه انتخاباتیاش، شرکت کند.
پیش از ورود به لاهور، خیابانهای این شهر با بنرها، پوسترها و پرچمهای سبز و زرد در استقبال از او پوشانده شد.
به گفته یک افسر پلیس، بیش از هفت هزار نیروی پلیس برای برقرار کردن امنیت این رویداد بسیج شدهاند.
حزب مسلم لیگ پاکستان برای پیروزی در انتخابات این کشور که تا پایان ژانویه به تعویق افتاده، به تجربه نواز شریف نیازمند است.
شریف به اتهام فساد مالی در سال ۲۰۱۸ به هفت سال زندان محکوم شد اما تنها بخشی از این مجازات را تحمل و سپری کرد.
یک دادگاه در اسلامآباد روز پنجشنبه ۲۷ مهر رای به آزادی او به قید وثیقه تا ۲۴ اکتبر داد و او از بازداشت احتمالی در بدو ورودش به کشور نجات یافت.
شریف در سال ۲۰۱۷ پس از افشای املاک و مستغلات لوکسی که به وسیله خانوادهاش خریداری شده بود، از سوی دیوان عالی کشور به دلیل فساد از کار برکنار شد.
او در آوریل ۲۰۱۸ از سوی همان حوزه قضایی به طور مادامالعمر از هر گونه فعالیت سیاسی محروم شد.
شریف با انکار هر گونه تخلف، آنچه را «توطئه ارتش» با هدف پیروزی عمران خان در انتخابات خواند، محکوم کرد.
پس از محکومیت شریف در دسامبر ۲۰۱۸، او به مدت ۱۰ ماه در زندان بود تا اینکه به دلایل پزشکی به صورت مشروط آزاد شد و به او اجازه داده شد چند هفته برای معالجه به لندن برود.