هادی خانیکی، رییس کنونی انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات در یک سخنرانی در موسسه رحمان، پنج دستاورد جنبش انقلابی اخیر را برشمرد و ضمن تاکید بر «موفقیت» این جنبش در برخی حوزه‌ها، اعلام کرد که این جنبش اعتراضی فرایند یک هویت ملی مرکب را فراهم کرده است.
خانیکی در یک سخنرانی گفت: «این جنبش اعتراضی در تولید فرایند گفت‌وگو میان اقشار مدرن و سنتی تا حدود زیادی موفق عمل کرده است.»
این عضو پیشین جبهه مشارکت ایران اسلامی افزود: «گفت‌وگوی ممکن – اگر نگوییم موثر – میان‌نسلی را هم به وجود آورده است؛ البته در سطوح خرد و نه در سطوح کلان و رسانه‌ای.»
خانیکی ادامه داد: «جنبش اعتراضی فرایند یک هویت ملی مرکب را فراهم کرده و به جای یک ناسیونالیسم تک‌ذهنی، می‌شود گفت که ما در آستانه ورود به یک ملیت‌گرایی چند ذهنی هستیم که هویت‌های قومی، هویت‌های جنسیتی و هویت‌های مذهبی از یک نوع همسازی عملی برخوردار هستند.»
او با این حال تاکید کرد که این هویت ملی مرکب را باید در «نطفه‌های شکل‌گیری این جنبش» در نظر گرفت.
خانیکی گفت خیزش انقلابی علیه جمهوری اسلامی «فرایندی از تعامل میان ایرانیان داخل و خارج از کشور به رغم همه مرزبندی‌های سیاسی» و همچنین «فرایندی از گفت‌وگوهای موثر بین ساحت‌ها یا حوزه‌های مختلف از جمله هنر، صنفی، فرهنگی و ادبی» را به وجود آورده است.
در ماه‌های اخیر استادان دانشگاه و جامعه‌شناسان مختلف ایرانی به ارائه تحلیل خود از خیزش انقلابی علیه جمهوری اسلامی پرداخته‌اند.
پیشتر مصطفی مهرآیین، استاد دانشگاه و جامعه‌شناس، خیزش سراسری ایرانیان علیه جمهوری اسلامی را «انقلاب خیر علیه شر» خواند و مقام‌های جمهوری اسلامی را به تفکر در مورد این پرسش دعوت کرد که چگونه جمهوری اسلامی در طول چهار دهه تبدیل به یک «شر بنیادین» شده است؟
در یک فایل صوتی منتشر شده از نشستی با حضور برخی جامعه‌شناسان، مهرآیین از یک «فروپاشی درونی» و «انقلاب تمدنی» خبر داد که حاصل تجربیات ایرانیان در پیش و پس از انقلاب است.
این جامعه‌شناس همچنین تحلیل برخی جامعه‌شناسان داخل ایران از خیزش سراسری مبنی بر این که جوانان ایرانی به سکس نیاز دارند، «احمقانه» توصیف کرد و حسین کچوییان و ابراهیم فیاض را «نادان» خواند.
مهرآیین همچنین اظهارات احمد علم‌الهدی، امام جمعه مشهد که معترضان را جوانانی با قمقمه‌های مشروب در دستشان توصیف کرده بود، رد کرد.
قبل از آن نیز، سعید مدنی جامعه‌شناس زندانی در تحلیلی مفصل با عنوان «صد سال و صد روز درباره خیزش مهسا» که وبسایت زیتون آن را منتشر کرد، نوشت: «به سختی می‌توان آینده‌ای را برای ایران تصور کرد که متاثر از اعتراضات اخیر نباشد.»
مدنی در شعبه ۲۹ دادگاه انقلاب به دو اتهام «تشکیل و اداره گروه‌های معاند نظام» و «تبلیغ علیه نظام» متهم و به ۹ سال حبس محکوم شد.
در جریان خیزش سراسری ایرانیان علیه جمهوری اسلامی، معترضان در داخل و خارج از کشور با برگزاری تجمعها و تظاهرات مختلف، خواستار پایان دادن به جمهوری اسلامی شدهاند.
