همزمان با آغاز نمایشگاه کتاب در تهران، نمایشگاه کتاب بدون سانسور نیز با تلاش برخی ناشران کتاب‌های فارسی روز چهارشنبه در لندن آغاز به کار کرد؛ برخی ناشران در تبعید نیز در بیانیه‌ای نسبت به سانسور و بحران مخاطب کتاب‌های فارسی هشدار داده‌اند.

ششمین دوره «نمایشگاه کتاب تهران بدون سانسور» روز چهارشنبه در کتابخانه مرکز مطالعات ایرانی با حضور جمعی از ناشران فارسی‌زبان خارج از کشور آغاز به کار کرد.

این نمایشگاه هر سال همزمان با نمایشگاه کتاب تهران از سوی تعدادی از ناشران مستقل فارسی‌زبان خارج از ایران در چند شهر اروپا برگزار می‌شود.

همزمان با آغاز این نمایشگاه، ۱۱ ناشر در تبعید نسبت به سانسور و بحران مخاطب کتاب فارسی‎ هشدار دادند و در بیانیه‌ای نوشتند: «نشر کتاب فارسی در جامعه فارسی‌زبان، طی سال‌های اخیر،‌ در يكی از بحرانی‌ترين دوران خود بسر می‌برد.»

این ناشران عواملی از جمله «پراکندگی فارسی‌زبانان در سراسر دنيا»، «پايين بودن سطح مطالعه در میان آنها»، «بالا بودن هزينه‌ی نشر و ارسال و نگهداری كتاب از جمله هزینه‌های پست و انبارداری» را به عنوان مشکلات ناشران در تبعید ذکر کرده‌اند.

این بیانیه با اشاره به اینکه در سال‌های اخیر برخی آثار که به دلیل سانسور در ایران امکان انتشار نداشتند در افغانستان چاپ می‌شد، یادآور شده‌اند که با قدرت‌گیری طالبان در افغانستان «صنعت نشر اين كشور با كاهش بیش از ۷۰ درصدی تولید کتاب» روبه‌رو شده است.

به نوشته امضاکنندگان این بیانیه، «بدین ‌ترتیب افغانستان تحت رهبری طالبان در همان شرایطی قرار گرفته که حکومت اسلامی ایران بیش از چهل سال است بر جامعه ايران تحمیل می‌كند.»

نشر باران در سوئد‎، نشر ارزان در سوئد، ‎نشر آفتاب در نروژ، نشر دنا در هلند، ‎ايران آكادميا در هلند، نشر كتاب در آمريكا، نشر روناک در هلند‎، نشر آيدا در آلمان، ‎نشر نقطه فرانسه/ آمريكا‎، نشر مركز آموزشی ايران در گوتنبرگ و نشر چراغ در اتريش، امضاکنندگان این بیانیه هستند.

در تهران نیز سی و سومین نمایشگاه کتاب پس از دو سال وقفه به دلیل شیوع کرونا، روز چهارشنبه در محل مصلی آغاز به کار کرد.

انتقادهای گسترده‌ای درباره بی‌نظمی‌ها و بلبشو در نخستین روز این نمایشگاه در رسانه‌های اجتماعی و همچنین برخی خبرگزاری‌ها از جمله تسنیم، منتشر شده است.

گذشته از سانسور شدید بر کتاب‌هایی که در جمهوری اسلامی چاپ یا عرضه می‌شود، کارشناسان فرهنگی بارها گفته‌اند نمایشگاه کتاب تهران را در واقع باید یک فروشگاه بزرگ کتاب نامید.