جابر رجبی، تحلیلگر سیاسی، به ایراناینترنشنال گفت:«فارغ از اینکه چه کسی مسئول انفجار بندرعباس بوده، مهمترین نکته این است که جمهوری اسلامی نتوانسته از نقاط حساس کشور حفاظت کند. این ناتوانی، با وجود تمام ادعاهای جمهوری اسلامی، نشاندهنده آسیبپذیری شدید حکومت است؛ آسیبی که بر معادلات قدرت تاثیر قابل توجهی میگذارد.»
او افزود:«در فضایی که اطلاعات دقیق در دسترس نیست، باید بر اساس «رفتارشناسی جمهوری اسلامی» تحلیل کرد. رفتارهای چند روز اخیر دو احتمال را تقویت میکند: یا جمهوری اسلامی خود در این حادثه نقش داشته و اکنون تلاش میکند از آن بهرهبرداری کند، یا بسیار نگران پیامدهای داخلی و خارجی ماجراست.»
رجبی گفت: «تجربه بحرانهای قبلی مانند سرنگونی هواپیمای اوکراینی نشان میدهد که جمهوری اسلامی در مواجهه با بحرانها، گاهی به جای کنترل اوضاع، بحران را بهگونهای ایجاد میکند که جلو تهدیدهای بزرگتر علیه خود را بگیرد یا فضای بینالمللی را با خود همراه کند.»
او افزود: «در معادلات بلندمدت، این فاجعه نه تنها آسیبپذیری جمهوری اسلامی را برجسته کرده، بلکه تصویر بسیار بدتری از این حکومت در عرصه داخلی و جهانی به جا خواهد گذاشت.»
رجبی گفت: «حملات مکرر اسرائیل به محمولههای جمهوری اسلامی در سوریه نشان میدهد که شیوه حملات اسرائیل معمولا دقیق و محدود به مناطق خاصی بوده، بنابراین بعید است این انفجار عظیم در بندر رجایی مستقیما کار اسرائیل باشد. تحلیل رفتاری اسرائیل این مسئله را نشان میدهد.»
ضربه به امنیت تجارت دریایی ایران
عطا حسینیان، روزنامهنگار اقتصادی، نیز به ایراناینترنشنال گفت: «حادثه بندر رجایی اگرچه یک اتفاق بسیار دردناکی بود، اما ابعاد اقتصادی آن در کوتاهمدت، میانمدت و بلندمدت میتواند بسیار گسترده و سنگینتر باشد.»
او گفت: «در کوتاهمدت، این بندر که بیش از ۶۰ درصد از حجم تجارت دریایی جمهوری اسلامی ایران را شامل میشود، دچار اختلال شده است. بخش قابل توجهی از صادرات و واردات کالا، و حدود ۳۰ درصد از صادرات نفتی و فرآوردههای نفتی کشور، از طریق این بندر انجام میشود. اگرچه به دلیل وسعت بالای بندر و فعالیت بخشهای مختلف، هنوز بخشی از عملیاتها ادامه دارد، اما توقف یا کندی فعالیتها باعث کمبود کالاهای واسطهای و افزایش قیمتها در برخی حوزهها خواهد شد.»
حسینیان افزود: «در مورد کالاهای اساسی، چون این کالاها عمدتا از بندر امام وارد میشوند، اگر مدیریت درستی اعمال شود، میتوان اثرات را در کوتاهمدت کنترل کرد.»
او گفت: «اما در میانمدت و بلندمدت، ضربه اصلی، از دست رفتن امنیت تجارت دریایی ایران است. در شرایطی که رقابت کرویدورهای تجاری منطقه شدت گرفته، ضربه به یکی از مهمترین بندرهای ایران، موقعیت کشور را به شدت تضعیف خواهد کرد. با توجه به افزایش ریسک، احتمال دارد کشتیهای بینالمللی تمایل کمتری به پهلوگیری در بندر رجایی داشته باشند. این مسئله موجب از دست رفتن درآمدهای بندری و کاهش شدید خدمات فنی، مهندسی و پشتیبانی دریایی خواهد شد.»